Elsbeth: ‘Na 48 jaar vond ik mijn moeder en het klikte meteen’

13 november 2020

Altijd een spannend moment: je vindt een familielid terug, maar is die band er dan ook direct? Tussen de geadopteerde Elsbeth (48) en haar Canadese moeder Elsa gelukkig wel.

Afgelopen februari ging Elsbeth voor het eerst naar haar moeder in Canada. “Ik vertrok nét op tijd, er was al corona in China. Elsa, mijn moeder, zei nog: ‘Durf je het wel aan?’ Twee weken nadat ik terug was in Nederland, ging alles op slot. Ik heb dus geluk gehad, anders had ik haar niet meer kunnen opzoeken.

Ik ging ernaartoe met zo veel emotie. Je gaat ergens heen waar je het niet kent, ook haar man had ik nog nooit ontmoet. Ik heb een paar keer gedacht: waarom dóé ik dit? Want ik was bang dat het misschien toch vreemd zou voelen tussen ons. Want toen ze samen met mijn halfbroer Mark in Nederland was voor de opnames van Spoorloos, werden we geleefd. In Canada kwam ik in haar privé-omgeving.

Maar ik had me voor niets zorgen gemaakt. Het voelde als een warm bad. Ik ontmoette al haar broers en zussen, en ook haar moeder kwam langs. Ik heb een geweldige week gehad, met fijne gesprekken. Alleen het ontmoeten van mijn oma vond ik moeilijk. Zij speelde destijds een grote rol in het feit dat mijn moeder mij heeft afgestaan.”

Onmogelijk gemaakt

Elsbeths Canadese moeder raakte op haar zestiende onverwacht zwanger. Elsa wilde haar kindje graag houden. Haar moeder vertelde haar dat dat wel mocht, maar dat zij haar daar niet bij kon helpen. Elsa’s vader had geen werk, haar moeder had een aantal banen tegelijk in verschillende fabrieken. Ze hadden het thuis financieel moeilijk en er waren al zes kinderen in het gezin. Elsa zelf was te jong om zelf voor haar kind te kunnen zorgen en haar vriend was inmiddels uit beeld.
“Mijn moeder is niet gedwongen om mij af staan. Alleen werd het haar wel onmogelijk gemaakt om het anders te doen. Toen ze vier maanden zwanger was, is besloten dat ze naar Nederland zou gaan, waar een tante woonde. Daar kon ze haar zwangerschap verbergen en bevallen. Als meisje van zestien ging ze helemaal alleen naar Nederland.
Vandaar dat ik moeite had om mijn oma in de ogen te kijken. Als zoiets met mijn dochter zou gebeuren, had ik bij elke handeling aan haar zijde gestaan. Mijn oma is nu 91 en ik denk dat ze er nu ook wel anders over denkt. Dat merkte ik aan de manier waarop ze me begroette, ze reageerde afwachtend. Ik genoot daar eerlijk gezegd best een beetje van. Maar ze zei uiteindelijk dat ze blij is dat ik geworden ben wie ik ben, dat ik gelukkig ben en dat ik een goede jeugd heb gehad. Want dat is in al die jaren vaak door haar hoofd gegaan, zei ze. Het is goed, heb ik tegen haar gezegd.”

Het laatste zetje

In september 2019 keek Elsbeth naar Spoorloos, zoals ze nooit een aflevering miste, samen met haar dochter Manon (20). “Ik had van mijn adoptieouders informatie gekregen over mijn adoptie. Ik vroeg me af of ik daar toch niet iets mee moest. Daar sprak ik best vaak over, ook met mijn man. Terwijl we naar Spoorloos keken, pakte Manon haar laptop en zocht uit hoe je je kon aanmelden. ‘Hou op, hoor’, zei ik. Dat ik met mijn hele hebben en houden op tv moest, hield me tegen. Maar zij had inmiddels dat aanmeldformulier gevonden en vulde het in.
Ze wilde het al insturen, maar besefte dat ze dat niet kon doen zonder mijn medeweten. Ze liet het me lezen en zei: ‘Mam, wat heb je te verliezen? En waarom wil je niet op tv? Je ziet er goed uit en kunt het prima vertellen.’ Dat was het laatste zetje dat ik nodig had. ‘Oké, druk maar op Verzenden’, zei ik. Ik dacht: daar hoor ik voorlopig niks van. Maar binnen een maand kreeg ik al een telefoontje van de redactie.”
Elsbeth wist al van jongs af aan dat ze was geadopteerd. Haar adoptieouders vertelden haar dat ze niets wisten van de achtergrond van Elsbeths moeder. “Dat geloofde ik altijd. Dat vertrouwen kreeg een deuk toen ik op mijn zesentwintigste ging trouwen en mijn geboorteakte nodig had. Mijn adoptiemoeder ging met me mee naar het stadhuis. Terwijl ik daar aan de balie stond, zag ik dat de naam van mijn moeder gewoon op de akte stond. Ze heette Elisabeth, net als ik – Elsbeth is mijn roepnaam. Ik heb me grootgehouden, maar eenmaal buiten moest ik huilen en ben ik boos geworden op mijn adoptiemoeder.”
Haar ouders wisten dus toch meer over haar biologische moeder. Maar dat verzwegen ze, uit angst om hun dochter kwijt te raken. “Het is voor hen best moeilijk geweest toen ik later vroeg om meer informatie over mijn moeder. Als tiener heb ik dat nooit gewild, ik heb ook een heel fijne jeugd gehad. Ik vroeg waar ze nu nog bang voor waren, ik had nota bene zelf een gezin. Toen kwamen ze schoorvoetend met meer informatie.”

Uren gekletst

Uit haar geboorteakte begreep Elsbeth ook dat haar moeder pas zeventien was toen ze haar afstond. “Toen begreep ik beter waarom ik was geadopteerd. Ze was jong, ze woonde misschien nog thuis, ze ging uit, misschien had ze een vriendje. Het gaf me rust. Dit leek geen naar verhaal, het leek ook niet alsof ze geen kind wilde.

De kans leek me groter dat ik verwelkomd zou worden als ik haar vond. Al wist ik natuurlijk niet of ze nog leefde. Dat zag ik pas toen Spoorloos me de beelden toonde van mijn moeder die in Leiden liep, de stad waar ik ben geboren. Mij werd verteld dat we naar haar toe gingen. Dat was de belachelijkste trip die ik ooit heb gemaakt. Wat er dan allemaal door je heengaat…

Ik probeerde van tevoren te bedenken wat ik wilde zeggen. Dat sloeg nergens op, alles verdween op het moment dat ik haar zag. Toen we naar elkaar toe liepen, was zij meteen emotioneel. Ik nog niet, ik had niet dat euforische gevoel van: o, dat is mijn moeder. Maar ik vond het wel fijn om haar in de ogen te kijken. Ik zag een gelijkenis in de manier waarop ze kijkt. Het is bijna niet uit te leggen, maar het voelde of er een stukje dna klikte. Terwijl mijn verstand zei: dit is een wildvreemde vrouw. Het was een raar moment. We hebben daarna nog uren zitten kletsen, terwijl de camera’s uit waren.

Ze vertelde dat ze elk jaar op mijn verjaardag een kaars heeft aangestoken en dat er taart werd gehaald. Ze heeft altijd aan me gedacht. Nadat we haar uren later afzetten bij haar hotel, ben ik huilend naar de auto gelopen van alle emotie en spanning. Ik vond het moeilijk om haar los te laten, net nu ik haar had gevonden. Ik kon niet wachten tot ik haar de volgende dag weer zou zien.”

Zo veel overwonnen

Inmiddels kent Elsbeth haar moeder nu bijna een jaar. Voelt ze als haar moeder? “Ja, echt! Ik heb er gewoon twee! Maar Elsa is gewoon echt mijn moeder. We herkennen zo veel in elkaar. De manier waarop we met moeilijkheden omgaan, bijvoorbeeld. Wij zien het positieve, zijn sterk in de manier waarop we problemen het hoofd bieden en zijn nooit zwaarmoedig. Ze heeft zo veel overwonnen in haar leven. Maar ik ook.

Nog iets geks: we zijn allebei gek op auto’s. Zij heeft twee oldtimers. Als wij hier thuis een andere auto nodig hebben, zoek ik die altijd uit. We appen bijna iedere dag en een keer per week videobellen we. Dan kunnen we zo een uur of anderhalf kletsen. Dat is leuk, zo zijn we toch een beetje bij elkaar.

Dit is het mooiste wat ik ooit had kunnen doen. Ik vroeg me van tevoren af: hoe gaat dit eindigen? Kan ik het aan als ze geen contact wil omdat er geen plaats is voor mij in haar leven? Die gesprekken heb ik wel gevoerd, ook met mijn man. Maar ik dacht: als ik haar ga vinden, kan dat niets afdoen aan de persoon die ik ben en hoe ik in het leven sta. Ik ben goed. Een afwijzing kan mij niet afbreken, het kan alleen iets toevoegen als het wél lukt. Daarom dacht ik, toen die middag met Manon: ik ga het doen.

Het is uiteindelijk het mooiste verhaal ever geworden, want rond adoptie zie je zo veel schrijnende verhalen. Ik voel me ontzettend gezegend dat het bij mij zo is gegaan en ben nog iedere dag blij dat ik deze stap heb durven zetten. Mijn moeder voegt zo veel toe aan mijn leven. Die band die je met je moeder hebt, is met niets te evenaren. Dat doet niets af aan de band die ik met mijn adoptieouders heb. Ik miste mijn moeder nooit, maar nu ze er is, denk ik: dit is een groot geschenk.”

Lees ook: Sophie had 21 jaar geen contact met haar moeder: ‘Ik ben blij met de band die we nu hebben’

Tekst: Ella Mae Wester. Foto’s: Ruud Hoornstra. Visagie: Wilma Scholte.