Clairy Polak schreef een roman over alzheimer: 'Mijn man ontkende zijn ziekte langer dan ik'

Clairy Polak over alzheimer: ‘Mijn man ontkende zijn ziekte langer dan ik’

Als presentatrice van nieuwsprogramma’s op radio en tv gaat het Clairy Polak (63) altijd om de inhoud. Zo ook in haar debuutroman Voorbij, voorbij. Die is namelijk gebaseerd op haar eigen leven en de alzheimer waar haar man Nico aan leed.

Als presentatrice van nieuwsprogramma’s op radio en tv gaat het Clairy Polak (63) altijd om de inhoud. Zo ook in haar debuutroman Voorbij, voorbij. Die is namelijk gebaseerd op haar eigen leven en de alzheimer waar haar man Nico aan leed. “Het voelde als falen toen hij naar een verpleeghuis moest.”

Je man en jij waren vijfentwintig jaar samen voordat hij ziek werd. Wat voor relatie hadden jullie?

“Een heel goede. Ik zou zeggen: een relatie zoals je ooit hoopt er een te krijgen. Dat alles wat je doet, leuker is met elkaar dan alleen. Dat geldt dus voor alles: van eten en drinken tot uitgaan en een boek lezen. Ja, het leven werd een stuk leuker door hem, en dat was wederzijds, denk ik. Al kan ik hem dat niet meer vragen. We spraken dat nooit uit. Op een gegeven moment wordt dat vanzelfsprekend.”

Je zegt in je boek Voorbij, voorbij ook: we waren zo lang samen, we leerden ook dingen van elkaar. Wat leerde je van hem?

“Dat ik niet zo snel moet oordelen over mensen, bijvoorbeeld. Ik ben nogal geneigd om af te gaan op mijn eerste indruk van iemand. Dat gebeurde ook toen ik Nico ontmoette in een café. Ik viel pas in tweede instantie op hem. Nico leerde me om een poging te doen dat oordeel uit te stellen. Of in ieder geval mezelf toe te staan om op dat eerste oordeel terug te komen.”

Wat voor man was Nico voordat hij ziek werd?

“Een man met een enorm gevoel voor humor, een levensgenieter, iemand die ervan hield om dat genieten te delen met anderen. Een gezelschapsmens ook. Dat ben ik niet, in eerste instantie. Dus dat is nog iets wat ik van hem heb geleerd: daar de positieve dingen van in te zien.”

Nico is twaalf jaar ouder dan jij en alzheimer komt in zijn familie voor. Bedacht je weleens dat hij het ook zou kunnen krijgen?

“Nee, geen moment. Zijn vader was overleden aan een vorm van dementie, maar dat werd toen nog niet als alzheimer gediagnosticeerd. Pas toen een paar van zijn broers en zussen het kregen, ging ik opletten. Als Nico zijn sleutels vergat, vroeg ik me af of dat gewoon vergeetachtigheid was, of misschien…? Maar daar werd ik niet meteen angstig van.

Tot het vaker gebeurde en hij iets kookte wat wel héél zout was, waarvan ik vermoedde dat hij er twee keer zout in had gedaan. Er gebeurden meer van die kleine dingen: een afslag voorbijrijden die hij normaal altijd nam. Het kan ons allemaal overkomen, maar het was de frequentie en de regelmaat waardoor ik dacht: shit, dit is niet goed. Ik ontkende het een tijdje, hij deed dat langer dan ik. Maar op den duur weet je het.”

Lees ook: Sharona’s vader werd op jonge leeftijd dement

Kon je het met hem bespreken?

“Dat probeerde ik. Maar hij zag bij zijn broers en zussen wat voor gevolgen die ziekte had, dus hij wilde er niet aan. Op een gegeven moment reed hij ons bijna dood: hij haalde in op een tweebaansweg. Hij moest al eerder noodstops maken, maar dit was de druppel. Ik heb toen gezegd dat ik niet wilde dat hij nog langer zou rijden, ik durfde niet meer naast hem in de auto te zitten. Het was pijnlijk om dat te zeggen. Maar hij was zo geschrokken dat hij het accepteerde.

Anderhalf jaar later waren we op weg naar onze vakantiebestemming. Ik reed en werd moe. Toen riep hij dat hij het best kon overnemen, want rijden terwijl je moe bent, is ook gevaarlijk. Waarop ik zei dat ik dan wilde dat hij zich zou laten onderzoeken op alzheimer. Als zou blijken dat hij het niet had, tja, wie was ik dan om te zeggen dat hij niet meer mocht rijden? Het was welbeschouwd pure chantage, maar dit moment deed zich voor.”

Negen jaar geleden kreeg hij de diagnose. Daarna werd het thuis steeds minder goed hanteerbaar. Wanneer ging het niet meer?

“Hij liep veel weg, ons huis uit. Hij wilde naar huis, zei hij dan. Pas later heb ik me gerealiseerd dat hij daarmee zijn ouderlijk huis moet hebben bedoeld. Toen dat weglopen ook ’s nachts gebeurde en ik hem 24 uur per dag moest behoeden voor onheil, kreeg ik geen slaap meer en raakte ik de uitputting nabij.”

Was dat moeilijk om dat toe te geven?

“Ja. Temeer omdat ik hem ooit had beloofd dat ik hem nooit in een verpleeghuis zou stoppen, omdat ik zelf voor hem zou zorgen. Little did I know… Het voelde als falen toen dat toch moest.”

Ook als verraad?

“Toen wel, ja. Ik had iets beloofd wat ik niet kon nakomen. Maar nu, vier jaar later, vind ik dat eigenlijk niet. Iedereen om me heen zag, eerder dan ikzelf trouwens, dat het niet meer ging. Maar goed, die dingen spelen wel door je hoofd.”

Je man was financieel adviseur en ging drie keer failliet. De laatste keer was hij al gediagnosticeerd met alzheimer. Wijt je dat laatste faillissement daaraan?

“Nee hoor, maar de nasleep werd daardoor wel pijnlijk. Hij wist niet meer wat er was misgegaan. De schuldeisers, en daarmee ook Justitie, dachten dat hij zijn geheugenverlies fakete om zich niet te hoeven verantwoorden. Ondanks een verklaring van de neuroloog die zei dat hij het al vijf jaar had. Dat is ingewikkeld. Uiteindelijk hebben ze vier jaar lang gezocht naar geld waarvan ze dachten dat hij het had weggesluisd, of ermee vandoor was gegaan. Maar ze hebben niets gevonden. Er was ook niets te vinden.”

Op internet circuleren berichten waarin je man ervan wordt beschuldigd dat hij een oplichter was. Hoe voelt dat voor jou?

“Dat had dus daarmee te maken. Ik ben als bekende Nederlander gewend om van van alles en nog wat beschuldigd te worden of met de dood te worden bedreigd en na verloop van tijd keek ik daar niet meer van op. Ik begrijp ook best dat sommige mensen boos op hem waren. Maar dat hij een oplichter wordt genoemd, voelt toch ongelooflijk… ik wil nu kut zeggen, maar dat lijkt me niet zo goed in een interview. Het is erg vervelend. Ik weet namelijk dat hij dat niet is.”

Hoe is het nu met hem?

“Dat kan ik niet goed zeggen. Ik weet niet wat er in hem omgaat. Wat ik zie, is een oude, magere, schuifelende en inmiddels onherkenbare man, die in zichzelf gekeerd is en brabbelt. En die geholpen moet worden met eten en drinken.”

Is er nog weleens een moment waarop je contact met hem hebt?

“Als ik hem help met eten en drinken. En soms, maar dat wordt steeds minder, als hij me ziet. Dan spreidt hij zijn armen uit en roept hij: “Hee!” Mijn naam kent hij niet meer, dat was een tijdje geleden nog wel zo. Daarna dooft dat moment meteen weer. Zo’n begroeting gebeurt soms tien keer achter elkaar, en soms helemaal niet.”

En hoe is het nu met jou?

(Lacht) “Met mij is het beter dan het was, dank je. Ik moest het leven weer oppakken, inclusief mijn werk, want dat ging nauwelijks meer. Er kwamen dingen op mijn pad die me enorm hielpen om er weer bovenop te komen. Ik heb onder andere in een toneelstuk gespeeld. Dat leidde af van de sleur van naar het verpleeghuis gaan en daar steeds hetzelfde wandelingetje maken. En ik ben dit boek gaan schrijven. Dat heb ik toch maar gedurfd.”

Lees ook: Nicole is in haar eentje mantelzorger voor haar ouders: ‘Mijn broers steken geen vinger uit’

In je boek ontmoet je een andere man.

“Ja. Dat is pure fictie, hoor.”

Vragen mensen in je omgeving of je nu een andere partner gaat zoeken?

“Nou, als ze dat nog vroegen… Over oordelen gesproken: veel kennissen – vrienden niet, hoor – vragen of het niet eens tijd wordt dat ik weer aan de man ga. Maar dat vind ik dus niet. Ik weet zelf wel wat goed voor me is, hiermee bemoeien ze zich te veel met mijn privéleven. Dat irriteert. Terwijl ik weet dat ze het goed bedoelen.”

Kort na dit interview kregen wij te horen dat Nico helaas is overleden aan de gevolgen van de ziekte van Alzheimer. We wensen Clairy heel veel kracht en sterkte toe. 

Win 10x het boek Voorbij, voorbij

Wil je het boek Voorbij, voorbij van Clairy Polak (€ 19,99 Uitgeverij Meulenhoff) lezen? Dat kan, want we geven 10 exemplaren weg. Hieronder bestellen kan ook.