Lysette heeft chronische hyperventilatie: 'Ik voel me altijd moe en duizelig'

Lysette heeft chronische hyperventilatie: ‘Ik voel me altijd moe en duizelig’

Ademen lijkt simpel, toch is het voor Lysette (27) al jarenlang iets waarmee ze de hele dag bezig is. Ze heeft chronische hyperventilatie en ademt daardoor verkeerd.

Ademen lijkt simpel, toch is het voor Lysette (27) al jarenlang iets waarmee ze de hele dag bezig is. Ze heeft chronische hyperventilatie en ademt daardoor verkeerd. “Het vervelendste is dat ik me altijd moe en duizelig voel.”

Lysette: “Toen ik een jaar of zestien was, zei mijn moeder ’s avonds een keer: ‘Lys, je moet een beetje letten op je ademhaling. Die zit helemaal boven in je borst, terwijl je buik moet mee-ademen.’ Mijn moeder wist op dat moment net dat ze chronische hyperventilatie had. Ik weet nog dat ik geïrriteerd dacht: jáhá, let niet zo op me. Het zal wel meevallen. Een echte puberreactie. En nu, elf jaar later, doe ik niet anders dan focussen op mijn ademhaling. Voor anderen is ademen iets waarover ze waarschijnlijk niet eens nadenken. Ik ben er continu mee bezig: gaat het nog goed? Adem ik rustig genoeg en praat ik niet te snel? Doe ik dat niet, dan bestaat de kans dat ik ’s avonds een paniekaanval met hyperventilatie krijg. En dat is zo’n rotgevoel dat ik hoe dan ook wil voorkomen.”

Chronische hyperventilatie

Lysette heeft sinds haar negentiende chronische hyperventilatie. Door stress is haar ademhalingspatroon ontregeld, waardoor ze sneller ademt dan eigenlijk nodig is. Daardoor raakt haar lichaam van slag en ontstaat een hele reeks aan klachten. De meeste mensen denken bij hyperventilatie aan iemand die overstuur in een zakje moet ademen, dat is het geval bij acute hyperventilatie. Maar het probleem kan dus ook chronisch zijn: dan adem je onbewust weken, maanden – of, zoals in Lysettes geval jarenlang – iets te snel. Daardoor ontstaan vage klachten zoals vermoeidheid, duizeligheid, tintelingen en hartkloppingen. Sommige hyperventilatiepatiënten krijgen naast die sluimerende klachten af en toe heftigere aanvallen, waarbij ze het gevoel hebben geen adem meer te krijgen: paniekaanvallen die samengaan met heftig hyperventileren. Chronische hyperventilatie is vrijwel altijd een bijverschijnsel van een andere aandoening. Het gaat vaak samen met overmatige stress, overspannenheid of burn-out. En dat is bij Lysette niet anders.

Keel op slot

Lysette: “Ik werd compleet overvallen door mijn eerste hyperventilatieaanval. Ik deed de opleiding ruimtelijke vormgeving en ging met studiegenoten op excursie naar Duitsland. Al in de bus er naartoe voelde ik me niet lekker. Ik had buikpijn, was duizelig en had tintelingen in mijn hele lijf. Maar dat vond ik niet zo gek, want een week of drie ervoor had ik totaal onverwacht een goede vriendin verloren. Ze pleegde zelfmoord. Sinds haar overlijden was ik al weken vermoeid, gestresst en emotioneel. Ik had nergens puf voor en had constant last van een irritante duizeligheid. Eenmaal in Duitsland ging het echt mis. We liepen buiten en opeens werd ik nog duizeliger, misselijker en voelde ik me zo slap, dat ik amper nog op mijn benen kon staan. Dat gevoel ontstond in een paar seconden. Doordat ik me plotseling zo naar voelde, raakte ik in paniek en voelde ik zo veel druk op mijn keel dat ik haast geen adem meer kreeg. Alsof mijn keel op slot schoot. De paniek gierde door me heen en ik was bang dat mijn lichaam ermee op zou houden.”

Vage klachten

Een leraar neemt Lysette mee naar een ziekenhuis, waar ze het houden op een zouttekort. Eenmaal in Nederland gaat ze naar de huisarts, die een andere, veel serieuzere diagnose stelt: een burn-out én chronische hyperventilatie.
Lysette: “Pas toen hij uitlegde wat chronische hyperventilatie is, dacht ik: aha, dáárom voel ik me nu al weken zo. Het verklaarde mijn vage klachten: die duizeligheid, vermoeidheid en tintelingen kwamen dus ergens vandaan. Onbewust ademde ik door alle stress al weken verkeerd. En waarschijnlijk zat mijn ademhaling al langer niet goed. Ik ademde ‘te hoog’, zoals mijn moeder destijds al opmerkte.”

Lees ook: Mascha overwon een burn-out

Flink feesten

Lysette heeft veel moeite met de twee diagnoses. “Ik was een enorm feestbeest. Mijn levensmotto was: een weekend niet gefeest, is een week niet geleefd. Ik ging van feestje naar feestje, sliep weinig en zat vervolgens met wallen onder mijn ogen in de schoolbanken. Naast mijn studie werkte ik twintig uur per week in een lingeriewinkel. Dat ging allemaal prima, dacht ik, want ik voelde me toch kiplekker? Maar de plotselinge dood van die vriendin was blijkbaar de druppel. Ik was op en heb weken in bed gelegen, totaal opgebrand. Juist in bed kreeg ik de ene na de andere aanval. Soms urenlang. Ik dacht dat ik gek werd. Ik was altijd kerngezond en nu kon ik van het ene op het andere moment niets meer. Ineens was ik de controle over mijn lijf kwijt.”

Steeds erger

Omdat haar moeder ook chronische hyperventilatie heeft, stuurt die Lysette naar haar Mensendieck-therapeut. “Die wist me iets te kalmeren door uit te leggen wat er tijdens zo’n heftige aanval in mijn lijf gebeurt en deed balans- en grondingsoefeningen met me, waardoor ik als het ware weer een beetje landde in mijn lijf en de ergste paniek verdween.” Als die ergste paniek weg is, wordt Lysette overmoedig. “Toen ik naar een feestje ging, merkte ik dat ik door het drinken van alcohol ontspande. Dat constante vervelende, gejaagde gevoel dat ik steeds had, verdween dan even. Daarbij vond ik het moeilijk te accepteren dat ik al op mijn negentiende burn-out was. Ik dacht: ik ben jong en geen mietje, dus hup, ik ga gewoon door. Ik probeerde dat nare gevoel er als het ware uit te feesten.” Een tijd voelt ze zich iets beter, puur omdat ze haar klachten negeert, maar daarna krijgt ze toch een terugval: ze wordt steeds vermoeider en duizeliger en heeft weer vaker paniekaanvallen met hyperventilatie. Door haar vermoeidheid moet ze uiteindelijk stoppen met haar opleiding en een niveau lager proberen. Ook werken lukt niet meer. Uiteindelijk rondt Lysette haar opleiding af.

Een beetje controle

De afgelopen jaren heeft Lysette van alles geprobeerd om over haar burn-out heen te komen en af te rekenen met de chronische hyperventilatie. “Het klinkt zo simpel: je ademhaling weer onder controle krijgen, maar het is zo moeilijk, omdat hyperventilatie samenhangt met stress en angst. En het een triggert het ander. Ik ben bij fysiotherapeuten geweest die me bewegingsoefeningen gaven, bij psychologen om erachter te komen waar die stress en angst vandaan komen, heb logopedie gehad om beter te leren ademen tijdens het praten en ben bij een haptonoom en acupuncturist geweest. Sommige behandelingen hielpen iets, maar de klachten verdwenen niet.”

Dit verhaal komt uit Vriendin 16.

Tekst: Priscilla Borgers. Visagie: Lisette Verhoofstad.