Leontien: ‘Tijdens het redden van twee kinderen verdronk mijn vader’

11 augustus 2020

Toen twee kindjes dreigden te verdrinken in zee, sprong Leontiens (45) vader direct te hulp. Met moeite kon hij de kinderen redden, maar het kostte hem zijn eigen leven.

29 mei 1997. Een bloedhete dag aan de Zuid-Franse kust. De ouders van Leontien liggen na de lunch op het strand. Het zou zo’n dag worden waar je later met een glimlach op terugkijkt. Tot dat ene moment. Leontien: “Mijn moeder maakte mijn vader wakker: ‘Ton, er zijn twee kinderen aan het verdrinken.’ Ze waren op een luchtbed en dreven helemaal af. Mijn vader stond meteen op. Hij was een goede zwemmer en rende het water in. Hij zwom direct naar de twee kindjes toe, honderd meter verderop. Mijn moeder volgde het vanaf het strand en zag dat het niet goed ging met mijn vader. Hij ging steeds kopje onder en kwam niet meer vooruit. Ze gilde dat er hulp moest komen. Omdat het nog voorseizoen was, was er nog geen strandwacht aanwezig. Er kwam niemand.

Mijn vader kon nog net de kinderen overgeven aan een jonge man die uiteindelijk ook het water in was gegaan. Mijn vader duwde het luchtbed zijn kant op. De jonge man heeft de kinderen naar het strand geduwd, waar ze werden opgevangen. En toen redde mijn vader het zelf niet meer. Hij ging weer kopje onder. Pas op dat moment werd hij geholpen door twee mannen. Ze tilden hem uit het water, maar het was al te laat. Mijn moeder zegt altijd dat hij als een soort Jezus uit het water werd gedragen.

Hij is nog gereanimeerd. De medewerkers van het restaurant waar ze hadden geluncht had een ambulance gebeld toen ze de commotie op het strand zagen. Hij kreeg van het ambulancepersoneel een injectie in zijn nek, maar hij heeft het niet gered. Wat het extra heftig maakte: terwijl mijn vader werd gereanimeerd, pakte de moeder van die kindjes hun spullen, liep weg en liet nooit meer iets van zich horen.”

Alleen maar gillen

Leontien was destijds 23 en op dat moment bij de huisarts. ‘Nog altijd zie ik mijn zwager de trap daar oplopen. Hij keek me aan en zei: ‘Het is geen grap. Je vader is dood.’ Ik kon alleen maar gillen. De huisarts kwam meteen naar me toe: ‘Wat is er aan de hand?’

Ik was op dat moment in therapie bij de psycholoog van de huisarts. Een jaar voordat hij stierf kreeg ik namelijk al een vreselijk voorgevoel. Ik was met vier vriendinnen op vakantie. Een van hen had net te horen gekregen dat haar moeder ALS had. Toen voelde ik meteen dat mijn vader eerst zou overlijden. Toen ik dat tegen een vriendin zei, werd ze boos. ‘Stel je toch niet zo aan. Je vader is toch helemaal niet ziek.’ Maar ik wist het zeker. Mijn vader zou eerst gaan. En van het een op het andere moment werd ik depressief.

Ik heb tegen de huisarts gezegd dat ik heel bang was dat er iets met mijn vader zou gebeuren. Toen zijn de gesprekken begonnen. Op die bewuste 29 mei had ik mijn laatste therapiedag. Ik weet nog dat ik na het laatste gesprek dacht: ik verwijt niemand meer iets. Mijn vader en ik hadden altijd een onstuimige relatie gehad, en echt nog dingen uit te praten. Ik had zo’n strijd gehad met mijn vader in mijn puberteit.”

Hoge verwachtingen

“Altijd al heb ik het gevoel gehad dat er veel van me werd verwacht, qua studie en opleiding. Omdat ik communicatief vaardig was, hadden mijn ouders bedacht dat ik een carrière in de advocatuur moest. In het jaar voor zijn overlijden veranderde zijn instelling. De verwachtingen van beide kanten werden aangepast. Toen ik hem de laatste keer sprak, zei hij: ‘Het gaat goed hè, met mijn meisje.’ En ik zei: ‘Ja, het gaat goed met je meisje.’ Toen besefte ik: het maakt hem niet langer uit wat ik doe.’

Mijn vader was 51 toen hij overleed, bankier en ontzettend sportief. Een van de beste cricketkeepers van Nederland. Sporten was ontzettend belangrijk voor hem. Hij was van ‘hoe heurt het eigenlijk.’ Lette erg op de vorm en wat de omgeving van hem verwachtte. Hij praatte zo bekakt dat daar op de begrafenis zelfs nog een grap over werd gemaakt. Als er een vriendin van mijn moeder onverwacht op bezoek kwam dan zei hij ‘excuseer me even’, en ging hij zich boven verkleden. Maar tegelijkertijd was hij iemand die, en mijn zus gaat me haten als ik dit vertel, in zijn blote kont naar het strand kon gaan. Daar was hij vrij.”

Lees ook: Geertekes vriend verdronk: ‘Ik verloor niet alleen mijn vriend, maar ook mijn toekomst’

‘Waarom ik?’

“Rouwen is voor mij gek geweest. Het was meer: aha, dit is het dus. Mensen zeggen na een overlijden van iemand vaak: ‘waarom ik?’ Ik heb juist altijd gedacht: waarom wij niet? Als het mijn vader niet was geweest, dan was het wellicht de buurman geweest. En waarom zou dat dan minder verdrietig zijn? Ik was wel wanhopig en extreem verdrietig, maar ik stortte niet in. Ik haatte het als mensen zeiden dat de klap nog zou komen. Dan dacht ik: hoepel op, ik leef nu. En zo voel ik het ik nog steeds.

Alles werd anders na het overlijden van mijn vader. Mijn moeder was haar man kwijt, haar bestaan. Ik was mijn gezinsbasis kwijt. Mijn moeder is daarna ook echt veranderd. Ze neemt het zichzelf kwalijk dat ze mijn vader heeft wakker gemaakt. En ze heeft het zien gebeuren. Je man voor je ogen zien verdrinken, dat is een trauma. Je voelt en ziet het verdriet van je moeder, maar kunt er niets aan doen. Soms denk ik na over hoe dingen zouden zijn als hij niet was overleden, maar uiteindelijk moeten we met de situatie dealen zoals hij is.”

Ook ik kom in actie

“Mijn vader redde twee keer eerder een leven. Hij had eens een slagaderlijke bloeding bij iemand dichtgeknepen en een keer hielp hij een zestienjarige jongen die was aangereden door een politieauto. Hij was iemand die altijd vooraan stond om te helpen. Zo ook een keer eerder op het strand. Hij iemand met een grote wond en ging er meteen naartoe. Een agent vertelde hem lachend dat het ging om een politie-oefening.

Wegkijken van problemen vind ik een van de ergste dingen die je kunt doen. Mijn vader is er weliswaar letterlijk kopje onder door gegaan, maar nog altijd hou ik van mensen die in actie komen. Ik heb geen respect voor mensen die denken: ach, die redt zich wel. Een ander doet het wel. Van de honderd mensen die die kinderen in zee gezien zouden hebben, zouden negenennegentig ze hebben laten verdrinken. Eén ging er wel die zee in, en dat was mijn vader.

Ik herken veel van mijn vader in mezelf: ook ik kom in actie. Zo was ik een keer in de metro in Canada, waar een jongetje werd gepest. Mijn dochters zeiden me dat ik er niets mee moest doen, maar dat kan ik gewoon niet. ‘Kappen nou!’, riep ik dus.”

Iedereen keek toe

“Iets niet doen omdat je er geen zin in hebt, omdat het je niet uitkomt of je te bang bent, daar begrijp ik niets van. Soms zie je filmpjes op Facebook van kinderen die uit een rek bungelen terwijl mensen hun camera’s pakken. Stop met filmen, en steek een poot uit, denk ik dan.

Want dat is ook wat mijn moeder zo vreselijk vindt. Aanvankelijk deed niemand iets op dat strand, iedereen keek toe. En dat terwijl mijn vader maar kopje onder bleef gaan. Mensen stalden nog net niet hun picknickkleedjes uit. Pas toen mijn moeder bleef gillen, zijn mensen mijn vader gaan helpen.

Altijd als ik op het strand lig, denk ik aan mijn vader. Ik heb mijn drie dochters allemaal hun zwemdiploma A, B en C laten halen. Ik heb nooit langs de kant gestaan met het idee dat we die diploma’s er zo snel mogelijk doorheen moesten jassen. Ik heb altijd gewild dat ze goed konden zwemmen. En een luchtbedje op zee zullen ze ook niet krijgen. Het meest heftige aan het hele verhaal vind ik misschien nog wel dat die moeder is weggelopen met haar kindjes, zonder ooit nog iets van zich te laten horen. Zelfs niet durven blijven staan bij de man die jouw kinderen het leven heeft gered. Dat is zo onverantwoordelijk, dat vind ik zuur.”

Stille heldendaden

“Ik ben trots op mijn vader. Hij is gestorven als een held: als die lieve schat dan toch moest overlijden, dan maar zo. Er waren vijfhonderd mensen op zijn begrafenis. Ik heb de drang om hem te blijven eren, en tegelijkertijd denk ik: er zijn miljoenen mensen die vandaag ergens op aarde een heldendaad verrichten waar niemand ooit iets over hoort. Stille heldendaden, die niemand ziet. Moeders met kinderen, die eindeloos door een woestijn lopen met afgehakte ledematen. Zij brengen hun kind naar een hulppost, al is dat het laatste wat ze nog voor hun kinderen kunnen doen. Daar horen we niets over. En voor een man in Nederland die verdrinkt omdat hij kinderen heeft gered, loopt de wereld uit. Het was op de radio, hij stond in de krant. Terecht natuurlijk, maar tegelijkertijd denk ik: zie ook de helden elders in de wereld.”

Lees ook: Alice verloor haar partner bij treinongeluk Dalfsen: ‘Erik komt écht niet meer terug’