Home
Persoonlijke verhalen
Leonie: ‘Mijn zus zet me weg als een dom schaap’

Leonie: ‘Mijn zus zet me weg als een dom schaap’

8 juni 2023

Leonie (43) had altijd al stevige discussies met haar zus, maar sinds een ruzie om de klimaatverandering is de bom gebarsten. ‘Door alles wat ik zeg te beantwoorden met ‘jij gelooft ook alles wat ze je wijsmaken hè?’, kleineert ze mij enorm.”

Leonie (43): “Mijn zus en ik… Het is óf twee handen op een buik, óf water en vuur. Zo is het altijd geweest. We zijn ontzettend verschillend en er zijn hele periodes geweest waarin dat juist onze kracht was. Elkaar aanvullen, leren van elkaars standpunten, je blik verruimen – er zijn genoeg clichés te bedenken. Maar in plaats van onze kracht kan het ook onze grootste splijtzwam zijn. Sylvia en ik hebben ons leven lang al stevige discussies gevoerd. Dat is helemaal niet erg, want al kunnen we elkaar behoorlijk in de haren zitten, het kwam altijd weer goed. Behalve nu. Ik heb haar al vier maanden niet gesproken en ik denk niet dat daar binnenkort verandering in zal komen. Daarvoor is onze kloof te diep geworden.”

Verhitte gesprekken

“Het begon op een redelijk onschuldige avond, nu drie maanden geleden. Sylvia en haar man Berend kwamen eten bij mij en mij man Sim. De sfeer was in de tijd ervoor al wat gespannen. Als ik Sylvia sprak, merkte ik dat ze zich opwond over de toestand in de wereld. De coronamaatregelen en de vaccins werkten bijvoorbeeld als een rode lap op een stier voor haar. ‘Inperking van onze vrijheid!’ riep ze te pas en te onpas. Mijn standpunt dat zeker de coronamaatregelen echt nodig waren om onze vrijheid juist te blijven waarborgen, vond ze totale onzin. We hebben er heel wat verhitte gesprekken over gevoerd, tot ik besloot dat het onderwerp de discussies en frustraties niet waard is en er niet meer over begon. Omdat corona naar de achtergrond verdween, zei Sylvia er ook niet veel meer over. Fijn, want ik moet zeggen dat ik me vreselijk ergerde aan haar – in mijn ogen – kortzichtige standpunt. Niet samen sterk, maar vooral ík. Als ík maar niets hoef te laten, als ík er maar geen last van heb. Die mentaliteit is me eerlijk gezegd behoorlijk van haar tegengevallen.
Het is diezelfde mentaliteit die speelt bij een ander onderwerp waarover Sylvia en ik ontzettend van mening verschillen. Dat onderwerp kwam die bewuste avond ter sprake. Anders dan bij corona, kon ik niet denken: ach, laat gaan, het is al niet meer zo actueel. Dat is het namelijk wél, het is actueler dan ooit: het klimaat. Dat gaat me erg aan het hart. Het is beschamend om te zien wat we met z’n allen met de aarde hebben gedaan en ik heb de stellige overtuiging dat iedereen z’n steentje moet bijdragen om het tij te keren. Nu kan het nog, maar we moeten de schouders eronder zetten. Allemaal wat inleveren, allemaal bewust worden van onze impact op de planeet.”

Glasbak

“Mijn zus vindt, zacht gezegd, van niet. Volgens haar is het allemaal de schuld van de grote bedrijven en die moeten het ook maar oplossen. En de overheid natuurlijk, die is bij alles wat zij vindt altijd de grote boosdoener. Natuurlijk ontken ik niet dat grote bedrijven ook grote vervuilers zijn, integendeel. Maar de bevolking als geheel heeft de planeet natuurlijk ook enorm afgebroken en dus kun je jezelf niet ontslaan van het bieden van een oplossing. Maar daar heb je al meteen het eerste discussiepunt te pakken, want volgens mij zus is er ook helemaal niet zoveel op te lossen. Ze zet haar vraagtekens bij klimaatverandering in het algemeen. Wie zegt dat de aarde opwarmt? Over de eeuwen is de temperatuur altijd aan het schommelen geweest! En de smeltende ijskappen – heb ik die met mijn eigen ogen gezien? Hoe weet ik dat die beelden echt zijn? Ja, zo weet ik er nog wel een paar. Neem de aardbeving in Turkije en Syrië – de schade daarvan heb ik toch ook niet met mijn eigen ogen gezien? Daar zet ik toch ook geen vraagtekens bij? Ik snap oprecht niet dat mijn zus zo redeneert. En als we dan al eens over oplossingen praten, is er volgens haar maar één weg: kernenergie. Zolang dat niet gebeurt, gaat zij echt niet korter douchen, minder vliegen of haar afval scheiden, zegt ze. En iedereen die dat wel doet is een idioot, in haar ogen. Het helpt toch niet.
Sylvia was die bewuste avond van het etentje enorm in de contramine. Zulke buien heeft ze vaker, ik ben het wel gewend. Berend kan er ook wat van, dus die deed mee. Waar we het eerst hadden over werk en onze gezinnen, verschoof het gesprek op een bepaald moment naar de actualiteit. Ik herinner me nog hoe Sim tijdens een momentje in de keuken tegen me zei: houd je maar een beetje in, je zus is zo fel vanavond. Maar ja, ook ik heb mijn karakter en hoe meer ik me getriggerd voelde, hoe minder het lukte om me daadwerkelijk in te houden. Achteraf is het bijna lachwekkend, maar de boel ontplofte tijdens een discussie over, echt waar, de glasbak. Waar Sim en ik onze lege potten en flessen daarnaartoe brengen, gooien Sylvia en Berend ze bij het restafval. ‘Maar het is toch een kleine moeite?’ zei ik. ‘Er staat een glasbak zo’n beetje voor jullie deur!’”

Uitlachen

“Maar daar ging het niet om, zei Sylvia, en toen begon ze een hele tirade over dat ik er dus helemaal niets van begreep. Ik begreep niet dat al die regeltjes en maatregelen en adviezen – die zij dwang noemt – alleen maar zijn bedoeld om de mensheid klein te houden, om macht te blijven uitoefenen over ons. Bangmakerij, noemde ze de nieuwsberichten over het klimaat. De media kregen de schuld, de regering, de wetenschappers – eigenlijk had iedereen met verstand van zaken het mis. Nee, dan Sylvia zelf. Die had de wijsheid in pacht, net als Berend. Zij zagen wel hoe het zat, zij deden er niet aan mee.
Er knapte iets in mij. Mijn zus zette me hier weg als een dom schaap dat achter de anderen aan sjokt, terwijl zij met Facebook als haar belangrijkste nieuwsbron de wetenschap nog wel even kon uitleggen hoe het allemaal echt in elkaar zat? Sorry, maar dat gaat er bij mij niet in. Hoewel ik ongetwijfeld heel veel dingen níet weet, heb ik me wel degelijk verdiept in de toestand van de wereld. Ik ben niet achterlijk en toch doet zij alsof dat wel zo is. Toen ik dat zei, begon ze te lachen. Zo, récht in mijn gezicht. Dat was het moment waarop ik uit mijn vel sprong. Mijn emmer was natuurlijk al vol door alles wat ze over het klimaat had geroepen en door hoe ze mijn mening aan de kant schoof als domheid. Maar dat uitlachen, zo hard, zo gemeen – dat was de druppel. Ik vloog overeind en schreeuwde dat ze haar mond moest houden. Ik moet zeggen: ze was meteen stil. En staarde me aan alsof ik gek was. Toen stond ze op en zei: ‘Kom Berend, we gaan.’ En zo liepen ze de deur uit. Sindsdien heb ik haar niet meer gesproken.”

Splijtzwam

“Eerlijk gezegd had ik gedacht dat Sylvia zich wel zou melden, per app of telefonisch. In eerdere felle discussies ging het ook zo, en ik ben in het verleden ook niet te beroerd geweest om toe te geven dat ik fout zat of dat ik het anders had kunnen aanpakken. Maar ze meldde zich niet en ik vertik het om de eerste stap te zetten. Sim vindt dat ik dat wel moet doen, maar hij begrijpt mij ook. Hij ziet ook hoeveel energie dit me allemaal heeft gekost en nog steeds kost, en dat is alleen maar negatieve energie. Soms mis ik haar en hoop ik dat het goedkomt. Maar vaker ben ik blij dat het contact er niet is, dat zou alleen nog maar meer energie kosten. Onze ouders leven niet meer, andere broers en zussen hebben we niet, dus we kunnen elkaar prima negeren zonder elkaar tegen het lijf te lopen. Dat is fijn, het geeft rust. Het lijkt ook wel alsof deze ruzie veel erger is dan ooit. Omdat het onderwerp me raakt, maar ook omdat mijn zus dieper dan ooit ingegraven zit in haar eigen gelijk. Ze wordt extremer en dat vind ik naar om te zien.
Maar ik heb me ook wel afgevraagd waarom ik dit onderwerp zo’n splijtzwam tussen ons laat zijn. Een vriendin van me heeft ruzie met haar broer over de erfenis van hun ouders, waarvan hij de krenten uit de pap heeft gevist en dat nu ontkent. Zo’n persoonlijk onderwerp, leugens, daarvan kun je zeggen dat ruzie onvermijdelijk is. Maar het klimaat? Is dat echt belangrijk genoeg voor zoveel boosheid richting mijn zus? De wereld wordt er niet anders van, ik red het klimaat er zeker niet mee, dus waarom niet gewoon op mijn tong bijten en het onderwerp vermijden?”

Ingesleten patroon

“Het antwoord is natuurlijk dat dit verder gaat dan het klimaat alleen. Mijn zus hoeft niet precies te vinden wat ik vind, daar gaat het niet om. Ik heb de wijsheid – en de waarheid – niet in pacht, wie wel? Maar door alles wat ik zeg af te doen als onzin of te beantwoorden met ‘jij gelooft ook alles wat ze je wijsmaken, hè?’, kleineert ze mij enorm. Ze is drie jaar ouder dan ik en hoe meer afstand ik neem, hoe meer ik zie dat dit een patroon is dat al van kleins af aan gaande is. Door het leeftijdsverschil was ze me als kind altijd de baas, ik denk dat voor veel jongere broers en zussen herkenbaar is. Tegen de tijd dat ik volwassen was en we dus gelijkwaardig waren, was het al ingesleten. Dat verander je niet zomaar. Als ze een discussie op argumenten niet kan winnen, neemt ze haar toevlucht tot het aloude kleineren, het ‘ach, het kleine zusje moet er ook wat van vinden’. En dan zo’n smalende blik erbij. Daar ben ik klaar mee. Ja, ik moest er 43 voor worden, maar ik kom nu wel voor mezelf op. En als dat over het klimaat is, dan is dat een prima én belangrijk onderwerp om mijn poot stijf te houden. Als mijn zus dat niet begrijpt is het heel jammer, maar ik ga echt niet inbinden.”

Tip van Vriendin

In Elke familie heeft een verhaal geeft Julia Samuel inzicht in hoe diepgaand we zijn beïnvloed door onze familie – inclusief grootouders, broertjes en zusjes – en laat ze zien hoe familieleden samen problemen kunnen oplossen. Haar twaalf regels voor familiegeluk bieden handvatten om zelf een beter familielid te worden. Voor meer informatie klik op onderstaande button.