Annelies is koopverslaafd: ‘Als ik me ongelukkig voel, vlucht ik de stad in: ik móet iets kopen’

15 juni 2022

Het probleem van Annelies (28) is dat ze geen maat kan houden. En al die impulsaankopen kan ze zich eigenlijk niet veroorloven. Zeker niet nu ze met haar vriend Dan (30) wil gaan samenwonen. “Ik zal moeten opbiechten dat ik geen cent spaartegoed heb. Wat zal hij teleurgesteld zijn in mij.”

Annelies: “De smoes ‘O, die blouse? Die heb ik al jaren’ heb ik al zo vaak gebruikt. Net gekochte kleding verstop ik steevast in de fietstas. Om die, als mijn vriend Dan niet bij me slaapt, tevoorschijn te halen. Als mensen vragen of ik iets nieuws aan heb, of nieuwe woonaccessoires heb gekocht, lieg ik glashard. Ik beweer dat het ‘aankopen uit een ver verleden’ zijn, of ik zeg iets over waanzinnige uitverkoopjes voor de helft van de helft van de helft. Omdat ik me schaam…

Mijn probleem is dat ik geen maat kan houden. Zelfs in goedkope winkels als Action sla ik door. Waar vriendinnen misschien een paar euro kwijt zijn aan chocola en allesreiniger, reken ik al gauw veertig euro af. Dan heb ik hoeslakens én cadeautjes én kaarsen én snoep én badschuim gekocht.

Zo gaat het ook bij de Lidl. Naast de wekelijkse boodschappen neus ik ook graag op de non-foodafdeling. Ook hier vind ik alles even leuk en ligt het al in mijn mandje voordat ik heb nagedacht of ik het echt nodig heb. Skipully’s, terwijl ik niks met wintersport heb. Legpuzzels van dertig stukjes, terwijl ik zelf geen kinderen heb en mijn nichtje net zes maanden is.”

Overbodige prullaria

“Ik krijg het ook makkelijk voor elkaar om honderdvijftig euro uit te geven bij de Primark, waar je voor twee euro al een panty hebt en voor negen euro een leuk truitje. Maar eenmaal binnen verlies ik alle realiteit uit het oog en is het graaien, graaien, graaien. Mijn kledingkast puilt uit, onder andere met items met de prijskaartjes er nog aan. Doodzonde, want ik weet nu al dat ik die ook nooit zal dragen. Hoeveel spijkerbroeken kan een mens überhaupt hebben? Qua make-up en shampoos heb ik meer dan een gemiddelde drogist en de voorraadkasten in huis raken steeds voller met prullaria en overbodige apparaten. Ik geloof dat ik wel drie sapcentrifuges heb. En dat terwijl ik het me financieel amper kan veroorloven zo veel geld uit te geven. Ik leef ver boven mijn stand.

Vorig jaar, vlak voor Kerst, ging mijn wasmachine stuk. Ik baalde ontzettend, want ik had net een vliegticket naar Barcelona geboekt. Daaraan had ik mijn halve salaris uitgegeven. December is sowieso al een dure maand en zo’n onverwacht grote uitgave voor een nieuwe wasmachine kwam me dus helemaal niet uit. Mijn vader raadde me aan om een tweedehands machine te kopen bij de witgoeddump. Daar kon ik voor tachtig euro vast wel een aardig apparaat vinden. Maar toen ik ’s middags achter mijn computer kroop, kon ik het toch niet laten en bestelde ik een Miele van twaalfhonderd euro. Dat vind ik toch de beste machine. Tegen mijn ouders loog ik dat ik on verwacht een vette eindejaarsbonus zou krijgen en het daarvan kon betalen. Dat die bonus niets meer was dan twee bioscoopbonnen van vijfentwintig euro, liet ik achterwege. Ik had geen zin in gezeur en een preek over mijn uitgavenpatroon. Ik wist precies waarmee mijn ouders zouden komen. Ook al hebben ze helemaal gelijk, ik kan de drang om iets moois te kopen gewoon niet weerstaan.”

Niet zo ver heen

“Het financiële tekort dat ontstond door die wasmachine loste ik op met een opname uit mijn doorlopend krediet. Zo bekostig ik elke grote uitgave waarvoor ik geen geld heb. Ik werk tweeëndertig uur per week op een afdeling salaris administratie. Daar verdien ik ruim vijftienhonderd euro mee. Daarnaast krijg ik elke maand vierhonderddertig euro van mijn ouders: de maximale belastingvrije schenking van ouders aan hun kinderen. Dat is geld uit de erfenis van mijn oma. Mijn ouders geven het mijn broer en mij als appeltje voor de dorst. Voor later. Of voor nood. Met mijn salaris en die schenking zou ik makkelijk moeten rondkomen. Ik verdien best veel, maar het is nooit genoeg. Zeker als je bedenkt dat ik aan huur niet meer dan drie honderdvijfenzeventig euro kwijt ben. Voor de vaste lasten komt er zo’n zeshonderdvijftig euro bij. Dan houd ik per maand minstens vijfhonderd euro over voor vakanties, kleding en leuke dingen en zou ik dus vierhonderd euro kunnen sparen… Maar dat sparen schiet erbij in. Op mijn spaarrekening staat vrijwel niets. Ik ben gelukkig nog niet zo ver heen dat ik mijn zorgverzekering of huur niet meer betaal en diep in de schulden zit. Ik heb ook bewust geen creditcard, maar bij echt grote uitgaven als vakanties of een wasmachine spreek ik dus wel mijn lening aan. Marktplaats biedt ook weleens uitkomst. Daarop verkoop ik zo nu en dan spullen. Maar ja, het blijft zonde dat ik gloednieuwe kleding waaraan het prijskaartje van veertig euro nog hangt voor twaalf euro doorverkoop. Of een zorgvuldig bij elkaar gespaard glasservies voor minder dan eenderde van de prijs. Marktplaats is puur een manier om mijn inkomsten- en uitgavenpatroon iets meer in balans te brengen.”

Voor eeuwig teleurstellen

“Als mijn ouders wisten dat ik zo slecht met geld omga, zouden ze een hartverzakking krijgen. En als ze dan ook nog zouden horen dat ik een doorlopend krediet van zesduizend euro heb, waarover ik elke maand bijna negen procent rente betaal en geld aflos, zou ik ze voor eeuwig teleurstellen. Ik heb van huis uit meegekregen dat je moet werken voor je geld. Mijn ouders zijn spaarders. Keiharde werkers allebei. Ze hebben een viskraam en werkten tot voor kort zes dagen in de week. We waren vroeger thuis niet rijk, maar het ontbrak mijn broer en mij aan niets. We droegen misschien geen echte Nikes of luxe merkkleding, maar onze kleding was wel nieuw. Mijn moeder vond het niet nodig dat ik afdankertjes van mijn nichten droeg. In de zomer gingen we bijna altijd drie weken naar een camping in Italië. Maar het kwam ook weleens voor dat er een investering in de zaak moest worden gedaan en dat er dan een jaar geen geld voor vakantie was. Dan gingen we af en toe een dagje uit. Alles liever dan geld uitgeven dat we ons niet konden veroorloven, zo werd ons voorgehouden. Aan mijn financiële opvoeding ligt het dus absoluut niet. Die was prima.”

Onzeker en depressief

“Mijn koopdrang is een jaar of vier geleden ontstaan. Ik vermoed dat het een vervolg is op de anorexia waarmee ik van mijn dertiende tot zeventiende kampte. Op momenten dat ik het moeilijk heb, zoek ik dingen die me happy maken. Eerst was dat níet eten, nu is dat kopen. De anorexia is gelukkig nooit uit de hand gelopen. Ik was nooit graatmager, heb ook nooit gespuugd, maar ik heb mezelf wel dagen uitgehongerd en laxeertabletten geslikt. Door gesprekken met vriendinnen en mijn ouders ben ik daar weer bovenop gekomen. Ik ben nog steeds niet erg dik, maar heb wel een gezond gewicht. Zowel de anorexia als mijn koopdrang komt waarschijnlijk voort uit een gevoel van onbehagen. Ik vind mezelf niet mooi en ben in mijn tienerjaren veel gepest. Mijn zelfbeeld is laag, ik ben onzeker, vind het lastig om over gevoelens te praten. Ik compenseer depressieve gevoelens liever met iets van buitenaf dan dat ik er met anderen over praat. Tenminste, met dierbaren. Met vreemden gaat dat beter. Ik heb in de jaren waarin ik kampte met anorexia verschillende keren gesprekken gehad met een psycholoog. Zij gaf me inzicht in mezelf en hield me een spiegel voor: dáárom hongerde ik mezelf uit. Twee jaar geleden heb ik diezelfde vrouw weer opgezocht. Ze legde uit dat mijn koopverslaving leek op mijn anorexia. Zoals ik vroeger vooral níet at als ik me ongelukkig voelde, vlucht ik nu op zulke dagen de stad in: ik móet iets kopen. Ik heb dan een gejaagd gevoel, race door alle winkels, op zoek naar iets waarmee ik mijn nare gevoel kan verjagen. Voor even lukt dat ook, dan ben ik zo blij als een kind met mijn aankoop. Als ik dat ene truitje of dat windlicht voor op tafel in mijn handen heb, fleur ik weer op. Maar na een paar uur zakt de euforie. Dan bedenk ik dat ik al vier kaarsenstandaards heb, nog in de verpakking. Of minstens zes vrijwel identieke zwarte truitjes heb hangen.”

Kan er niet omheen

“Mijn vriend Dan vermoedt wel dat er iets niet goed zit. Hij informeert steeds vaker naar mijn aankopen. Laatst haalde hij onder uit de meterkast twee dozen met nieuwe laarzen. De prijsstickers zaten er nog op. Ze waren weliswaar van de Primark en bij elkaar maar vijfendertig euro, maar toch, ik kon er niet omheen, ik had ze recent aangeschaft. Hij maakte er geen drama van, maar hij vroeg wel of tweeëntwintig paar schoenen niet al genoeg waren. Tja, daar had hij zeker een punt. Omdat ik de bon nog had en de ruiltermijn nog niet voorbij was, kon ik ze nog terugbrengen. Dan ging met me mee en het lukte me de winkel uit te lopen zonder iets anders aan te schaffen voor dat geld. Ik zwichtte zelfs niet voor de haarspeldjes van één euro vijftig bij de kassa. Iets wat me als ik alleen was geweest zeker niet was gelukt. Dan en ik willen samen een huis kopen en in de toekomst graag kinderen. Als we straks samenwonen, zal ik echt iets aan mijn uitgavenpatroon moeten doen. We zullen ons geld hard nodig hebben voor een keuken, badkamer en meubels. Ik zal Dan binnenkort moeten opbiechten dat ik geen cent spaartegoed heb. Dat zal een flinke tegenvaller zijn. Hij weet van de toelage van mijn ouders en denkt dat ik een aardig saldo heb opgebouwd. Ik zie verschrikkelijk op tegen dat gesprek. Hij zal teleurgesteld zijn in mij en dat vind ik erg. Maar ik denk ook dat het me zal opluchten om er eerlijk over te kunnen zijn.”

De verleiding weerstaan

“Ik ben allang het stadium voorbij dat ik shoppen echt leuk vind. De geluksmomentjes duren steeds korter, de kater duurt steeds langer. Zeker als ik op mijn afschriften zie wat ik nu weer heb uitgegeven. Een dagje de stad in met mijn moeder of een vriendin? Ik kan er niet meer van genieten, omdat ik me altijd zo gejaagd voel. Daar wil ik vanaf. Het moet weer normaal worden. Ik hoop dat Dan me wil helpen. Samen gaat het vast goedkomen. Ik heb net mijn Groupon-account opgeheven. Zodat ik niet meer in de verleiding kan komen om in te gaan op die dagelijkse aanbiedingen per mail. Het begin is er…”

Lees ook: Jamie en Roy vonden elkaar via Marktplaats: ‘Wat een spetter, dacht ik’

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een abonnement op Vriendin.