Canva1 2022 11 30t130701.146

Trodessa kreeg in 2 jaar tijd borstkanker en een hersenvliesontsteking

In twee jaar tijd stond Trodessa (42) twee keer op het randje van de dood: eerst door borstkanker, daarna door een hersenvliesontsteking. Het gaf haar een nieuw inzicht: “Niemand weet wanneer het zijn tijd is. Daarom is het belangrijk om datgene te doen waar je blij van wordt.”

Trodessa: “Mijn leven had een wat andere start dan dat van de meeste kinderen. Ik groeide op in een kibboets in Israël en verhuisde op mijn achtste met mijn ouders en broers naar Nederland. Mijn moeder kreeg op jonge leeftijd alzheimer en na mijn studietijd ben ik fulltime voor haar gaan zorgen. Terwijl mijn leeftijdsgenoten gingen reizen of werken, verschoonde ik luiers. Ze overleed toen ik 24 was.
Natuurlijk was ik intens verdrietig, maar ik had ook het gevoel dat ik nu eindelijk kon gaan doen wat ik zelf wilde: carrière maken en veel geld verdienen. Ik vond een leuke baan bij een groot commercieel bedrijf, waar ik promotie maakte en uiteindelijk zelfs leidinggaf aan een groot team. Ik werkte keihard en als ik thuis was, deed ik ook hard mijn best om een perfecte moeder te zijn voor mijn zoon Noah en dochter Liz en de perfecte echtgenote voor mijn man Daniel. Als je het me toen had gevraagd, had ik echt gedacht dat ik gelukkig was.
En toen vond ik opeens een knobbel in mijn borst. Al voordat ik de uitslag kreeg, wist ik dat het foute boel was. Op de dag van het gesprek ging namelijk alles stuk: mijn navigatie deed raar, mijn telefoon en laptop weigerden dienst en toen ik de deur van mijn slaapkamer opendeed, viel de foto van mijn moeder op de grond. Voor zij stierf, hadden we afgesproken dat ze me tekens zou sturen. Toen ik het gebroken glas van de fotolijst zag, wist ik dat dit een teken was. Ik heb meteen mijn baas gebeld en gezegd dat hij een vervanger moest regelen, omdat de uitslag niet goed zou zijn. En dat klopte. Ik had een zeer agressieve tumor en moest een van de meest zware behandelingen ondergaan.
Voorheen riep ik altijd heel hard dat ik niet bang was voor de dood, omdat ik geloof dat er meer is tussen hemel en aarde. Maar nu voelde ik toch doodsangst. Ik was 36 en mijn kinderen pas drie en zes; ik was nog helemaal niet klaar om hen achter te laten! Ellendig van de chemo’s, met een kaal hoofd en geen enkele zekerheid over de toekomst, besefte ik opeens: wat ben ik in godsnaam aan het doen met mijn leven? Ik had mezelf helemaal verloren in mijn werk en de ratrace, maar haalde ik daar écht voldoening uit?
Vanaf dat moment heb ik het heel anders aangepakt. Ik heb mijn baan opgezegd en ben nog tijdens mijn revalidatie aan een opleiding begonnen voor persoonlijke ontwikkeling. Die studie had ik namelijk al jaren op het oog en ik wilde niet meer uitstellen. Daarnaast ben ik begonnen met het schrijven van een boek, waarvoor ik mensen interviewde die niet lang meer te leven hadden. Ik was benieuwd of zij ook anders waren gaan leven sinds hun diagnose.”

Droom

“Acht maanden na mijn laatste behandeling ging ik met mijn gezin naar Kaapverdië, waar mijn broer en schoonzus hun bruiloft vierden. Het was een paradijs, met witte stranden en helderblauwe zee. Op de derde ochtend kreeg ik opeens vanuit het niets verschrikkelijke hoofdpijn. De hele dag heb ik op bed gelegen en de nacht bracht ik door op de badkamervloer, omdat ik maar bleef overgeven.
De volgende ochtend vroeg klopte mijn broer op onze kamerdeur. Hij had raar gedroomd, over dat ik in gevaar was en hij mij moest beschermen. Hij stond erop dat we naar het ziekenhuis zouden gaan. Pas toen herinnerde ik me weer dat mijn vader twee weken eerder ook een droom had gehad, waarin ik bij mijn overleden moeder was. Hij had me bezorgd gevraagd of de kanker soms terug was en ik had hem verzekerd dat ik me prima voelde
Eenmaal in de privékliniek zei ik tegen de arts: ‘Ik heb een hersenvliesontsteking.’ Geen idee waar ik dat vandaan haalde en de artsen zeiden ook dat die kans klein was, aangezien ik mijn kin nog gewoon op de borst kon krijgen. Maar uit de onderzoeken bleek dat het inderdaad hersenvliesontsteking was. Zelf weet ik daar niets meer van, ik ben al snel in coma geraakt. Ondertussen werd de druk op mijn hersenen steeds groter en de kans op herstel steeds kleiner. De medische zorg in Kaapverdië was niet toegerust op complexe operaties, waardoor de behandeling bestond uit antibiotica geven en hopen op het beste. Op een gegeven moment zei een vrouwelijke arts tegen mijn broer: ‘Je moet haar nú hier weghalen. De andere artsen willen haar hier houden, maar dan zal ze zeker sterven!’ Mijn familie heeft meteen alles op alles gezet om me daar weg te krijgen.”

Bijna-doodervaring

“Per ambulancevlucht ben ik naar het dichtstbijzijnde goede ziekenhuis vervoerd, dat was op Gran Canaria. Mijn broer ging mee, mijn man is bij de kinderen gebleven. Eenmaal in het ziekenhuis ben ik meteen met spoed geopereerd. Als het een paar uur langer had geduurd, had ik het waarschijnlijk niet gehaald.In totaal heb ik ongeveer tien dagen in coma gelegen. Toen ik wakker werd, had ik geen idee wat er gebeurd was en waarom iedereen zich zo druk maakte. De eerste dagen zweefde ik tussen waken en slapen. Ik was in de ban van de droom die ik tijdens mijn coma had gehad. Daarin had ik mezelf zien liggen in de kamer, terwijl allemaal artsen aan mijn naakte lijf zaten. Door het raam zag ik een omgeving die ik niet kende. Ik kon niets zeggen, me niet bewegen en had nergens controle over. Heel naar voelde dat. Het is dat mijn broers aan mijn bed zaten toen ik wakker werd, anders was ik waarschijnlijk in paniek geraakt.
Iedereen was blij dat ik weer was bijgekomen, maar zelf had ik daar enorm veel moeite mee. Ik had net anderhalf jaar aan behandelingen achter de rug en nu kwam ik wéér in een revalidatiecentrum terecht. Mijn haar was afgeschoren voor de operatie, dus ik had opnieuw een kaal hoofd en fysiek voelde ik me nog zwakker dan tijdens de chemo’s. Waar moest ik de motivatie en kracht vandaan halen om opnieuw maandenlang te revalideren? Na een tijdje kreeg ik zelfs heimwee naar mijn coma. Dat gevoel kon ik helemaal niet plaatsen, want zulke fijne herinneringen had ik daar niet aan.
Pas later heeft Pim van Lommel, een cardioloog die bijna-doodervaringen onderzoekt, me uitgelegd dat ik een bijna-doodervaring heb gehad. Alles viel op zijn plek: zie je wel, ik was niet gek! Blijkbaar zat ik zo op het randje van sterven, dat ik heb gevoeld hoe fijn het was om alles op aarde los te laten. Ik vond die heimweegevoelens enorm ingewikkeld, want het idee dat ik mijn kinderen vrijwillig zou achterlaten was ondenkbaar. Tegelijkertijd kon ik soms letterlijk jaloers zijn op mensen die doodgingen.”

Herinneringen maken

“Pim van Lommel heeft me geholpen mijn bijna-doodervaring een plek te geven, waardoor de heimwee steeds verder wegebde. Inmiddels heb ik daar veel minder last van. Sterker nog, ik geniet juist alleen nog maar intenser van het leven! Ik geloof dat het niet voor niets is dat ik in twee jaar tijd twee keer bijna dood was. Dat ik hier toch nog ben, moet een reden hebben. Misschien moest dit allemaal gebeuren, zodat ik anderen kan leren wat ik heb geleerd. Want veel mensen zijn bang om te sterven, maar ik heb ontdekt dat mensen nog veel angstiger zijn om hun hart te volgen.
Iedereen zou zichzelf eens de vraag moeten stellen: als je nog drie jaar te leven hebt, wat zou je dan anders doen? Ben je dan nu met de partner met wie je wilt zijn? Woon je in je droomhuis? Doe je het werk waar je écht blij van wordt? Zo niet, verander het dan! Want waarom zou je wachten om de dingen te doen die je altijd al wilde?
Voordat ik borstkanker kreeg, was ik alleen maar aan het werk. Ik laat me niet meer door geld leiden. We sparen wel, maar niet zozeer voor ons huis of pensioen, maar voor onze dromen. Ik geef mijn geld liever uit aan het maken van herinneringen. Toen ik na mijn revalidatie spontaan bedacht dat ik met mijn dochter naar de musical Mary Poppins in Londen wilde, ben ik meteen gegaan. De vliegtickets en kaartjes waren last minute zo duur dat ik dat voorheen nooit gedaan zou hebben. Maar ze heeft het er nu nog steeds over, dus de herinnering was dat bedrag duizend keer waard.”

Bijzondere avond

“Wat ik jammer vind, is dat mensen vaak pas zeggen wat iemand voor ze heeft betekend als diegene er niet meer is. Ik wilde helemaal niet wachten tot mijn begrafenis om mooie dingen over mezelf te horen! Op mijn veertigste verjaardag heb ik daarom al mijn vriendinnen uitgenodigd voor een etentje en ze gevraagd te vertellen wat hun dierbaarste herinnering is aan mij. Het was zo’n bijzondere, intieme avond, met zo veel liefde.
Mijn vriendinnen willen het nu ook gaan doen. Verder heb ik een brief geschreven aan mijn vader, waarin ik alles zeg wat ik hem zou willen zeggen als hij er morgen niet meer zou zijn. Ik raad dat iedereen aan, want je hebt geen garantie dat je de kans krijgt om goed afscheid te nemen.
Ook mijn kinderen wil ik meegeven hoe belangrijk het is om te genieten van het leven. Ook zij hebben een heftige tijd achter de rug: drie jaar lang hebben ze me vrijwel alleen maar ziek en ellendig meegemaakt. Een keer vroeg mijn zoon: ‘Mama, kan de kanker terugkomen en kun jij dan doodgaan?’ Ik heb eerlijk gezegd dat die kans inderdaad bestaat. Dat mensen gaan wanneer het hun tijd is en dat je nooit van tevoren weet wanneer dat is. En dat het juist daarom zo belangrijk is dat je doet waar je blij van wordt. Ik voel dat ik dat nu doe, en dat geeft rust. Geluk heeft niet, zoals ik vroeger dacht, met geld en succes te maken en ook niet met luxe vakanties. Spelletjes spelen aan de eettafel, goede gesprekken voeren met vrienden, of movienight met matrassen in de woonkamer, popcorn en frietjes: dat maakt mij een zielsgelukkig mens.”

De zin van de dood

Trodessa schreef het boek De zin van de dood, waarin ze niet alleen haar eigen verhaal vertelt, maar ook de levenslessen deelt van mensen die – veel te vroeg – hoorden dat ze niet lang meer te leven hebben. Ze geeft ook trainingen en lezingen over het vinden van de kracht van je eigen sterfelijkheid.

Tekst: Marion van Es
Foto: Amaury Miller
Visagie: Lisette Verhoofstad

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.