Nooit alleen en toch eenzaam: ‘Ik voelde me onbegrepen’

13 oktober 2020

Zwangerschapsclubjes, schoolpleinpraatjes, playdates: als je eenmaal kinderen hebt, is het een fluitje van een cent om vriendinnen te maken. Toch?

Nou, dat blijkt nog tegen te vallen: meer dan de helft van de moeders voelt zich weleens eenzaam. Hoe kan dat?

Eenzaamheid

Marjolein (37): “Voordat ik moeder werd, ben ik eigenlijk amper alleen geweest. Mijn tweelingzus en ik waren onafscheidelijk en we kregen ook tegelijkertijd vriendjes. Tijdens mijn zwangerschap trok ik op met moeders van de babymassagegroep en het consultatiebureau. Maar toen ik zeven weken na mijn verlof besloot te stoppen met werken en bewust koos voor het thuismoederschap, verviel ik in eenzaamheid. Alle mensen met wie ik klikte, waren overdag aan het werk. Ik kende eigenlijk niemand in het dorp, mijn familie woonde ver weg. Mijn dagen vulde ik met wandelen langs de paar winkeltjes in de buurt, wachtend tot mijn dochter groter werd.”

Geen uitzondering

Inmiddels is haar dochter 7 en heeft ze nog twee kinderen, van 5 en 2. “Maar aanspraak op het schoolplein heb ik nog steeds amper. Aangezien we in een forenzendorp wonen, zijn daar weinig andere ouders die ook niet werken. De meesten hebben een drukke baan. Mijn ‘collega’s’ zijn de postbezorger en ouderen die een ommetje maken. Ik heb een paar sociale contacten via het stijldansen, maar niemand bij wie ik op visite kom. Mijn verjaardagstaart eet ik daarom maar in mijn eentje in een lunchroom.

Toch kan ik er nu beter mee omgaan dan in het begin. Eenzaamheid klinkt al snel zielig, maar ik heb bewust voor dit leven gekozen en heb daar nooit spijt van gehad. Ik vind het alleen wel jammer dat er niet meer thuisblijfmoeders zijn om mee op te trekken.”

Marjolein is geen uitzondering. Maar liefst 56% van de ouders met een kind onder de vijf voelt zich weleens eenzaam, blijkt uit onderzoek van een Britse organisatie voor gezinnen. Moeders voelen zich twee keer zo vaak alleen als vaders. Bij de meesten begint het gevoel al kort na de bevalling, maar wordt het in de jaren erna steeds erger. Pas als de kinderen naar school gaan, neemt het langzaam af.

Heel andere fase

Hoe jonger de moeders zijn, hoe eenzamer ze zich voelen, blijkt ook uit het onderzoek. Carolien (27) herkent dat: “Ik was 23 toen ik mijn oudste kreeg. Mijn vrienden zaten nog volop in het studentenleven. Ik had veel single vriendinnen die elk weekend uitgingen. Dat ik in een heel andere fase zat, begrepen ze niet goed. Dan vroegen ze om vier uur of ik straks mee uit eten ging en vonden ze het raar dat ik op zo’n korte termijn geen oppas meer kon regelen. En als ik wél een keer meeging, viel het gesprek stil zodra ik enthousiast begon te vertellen dat de kleine kon lopen of fietsen. Dat heeft me helaas een aantal vriendschappen gekost.

Nu kan ik dat wel makkelijker relativeren, maar toen zat ik er heel erg mee. Ik voelde me onbegrepen en probeerde wanhopig om in de groep te blijven passen. Vaak ging dat ten koste van mijn gezin. Pas later realiseerde ik me dat als je zelf verandert – en het moederschap is een van de grootste veranderingen van je leven – het logisch is dat sommige mensen niet meer bij je passen. En dat als de vriendschappen écht zo goed waren geweest, zij wel meer hun best hadden gedaan om zich in mij te verplaatsen.”

Balans zoeken

Volgens therapeute Tilda Timmers (34) van praktijk Frou Frou Begeleiding is eenzaamheid onder moeders een groot taboe, vooral doordat de meeste vrouwen denken dat zij de enige zijn met dit gevoel. Zelf kampte ze na de bevalling van haar oudste met een postpartumdepressie, waarna ze zich specialiseerde in het helpen van moeders die niet op een roze wolk zitten. “En dat zijn lang niet alleen moeders met een depressie”, zegt Timmers. “Het zijn heel gewone vrouwen die zoeken naar de balans in hun nieuwe leven als moeder. Vaak hebben ze zo lang uitgekeken naar het krijgen van een kind, dat ze het gevoel hebben dat ze niet mogen klagen.

Maar het ouderschap is nu eenmaal niet alleen maar fantastisch, vooral in het begin is het ook best stressvol. Je hebt weinig tijd voor jezelf en veel vrouwen ervaren ook een drempel om buitenshuis af te spreken: stel dat de baby gaat huilen als je hem meeneemt naar het terras? Waar kun je borstvoeding geven? Kan je kind wel slapen in het huis van een ander? Zo beland je in een vicieuze cirkel en blijf je liever thuis. En daardoor is er ook kans dat vrienden je op een gegeven moment niet meer vragen.”

Alleen maar leuk?

De therapeute organiseert eenzaamheidswandelingen, waarbij ze moeders stimuleert om met elkaar te praten over hoe ze zich écht voelen. “Alleen al door open te zijn, voelen ze zich minder eenzaam. En door de verhalen van anderen realiseren ze zich dat niemand zich constant happy voelt, ook al zien ze er van de buitenkant wel zo uit.”

Ze wijt het gevoel van eenzaamheid grotendeels aan social media. “Het is schrijnend om te zien hoeveel moeders daar het beeld scheppen dat hun leven alleen maar leuk is. Ik zou het liefst met een spandoek willen rondlopen: ‘WEES EERLIJK!’ Niemand plaatst natuurlijk die vieze luier op Facebook, of het huis dat eruitziet alsof er een olifant doorheen is gestormd, maar het mag allemaal wel iets realistischer. Zelf laat ik op mijn Instagram-pagina @geenrozewolk bewust ook zien wat er niet goed gaat: ik ben misschien therapeut, maar als moeder klooi ik ook maar wat aan.”

Lees ook: Annemiek (48): ‘Niemand weet dat ik me zo eenzaam voel’

Te hoge drempel

Ook Karin Schoo (31) en Lisette Schinkel-Vendel (35), oprichters van vriendschapsplatform Mommyfriends.nl, denken dat social media het eenzaamheidsprobleem groter hebben gemaakt. “In de digitale wereld waarin we leven, is de drempel om in real life op elkaar af te stappen hoog”, zegt Schoo. “Op het schoolplein staat iedereen met z’n mobieltje in de hand, dus er wordt minder met elkaar gepraat. Daardoor denk je al snel dat anderen niet op jouw gezelschap zitten te wachten. Die ene leuke moeder met die grappige foto’s op Facebook zal vast al wel genoeg vriendinnen hebben, denk je al snel. Maar misschien denkt zij dat ook wel van jou!”

Ze bedachten daarom een digitaal hulpmiddel om de eenzaamheid onder moeders te bestrijden: een soort datingsite, maar dan gericht op het vinden van vriendinnen. Aan de hand van je profiel kun je kijken met wie je matcht. Schinkel-Vendel: “De één zoekt een vriendin die in de buurt woont, de ander iemand die tegelijkertijd zwanger is en weer een ander wil juist iemand leren kennen met kinderen van dezelfde leeftijd om samen leuke dingen te doen. We hebben ook groepen gemaakt, zoals tienermoeders, tweelingmoeders, single moeders of moeders die een kindje hebben verloren. Als de coronacrisis voorbij is, willen we ook graag speeddates en meetings gaan organiseren.”

Binnen enkele maanden na de oprichting in april hadden al 800 vrouwen zich aangemeld en dat aantal groeit met de dag. De behoefte is dus blijkbaar groot.

Niemand begrijpt me

Schoo: “Eenzaamheid wordt vaak geassocieerd met ouderen die achter de geraniums zitten, niet met moeders die zogenaamd alles hebben. Je kunt een druk leven leiden met een man, baan, kinderen en vriendinnen, en je tóch eenzaam voelen. Zelf heb ik ook weleens momenten gehad dat ik, vol in de hormonen, het gevoel had dat helemaal niemand me begreep”, vertelt Schoo. “Zeker omdat ik de eerste in mijn vriendenkring was die een kind kreeg. Ik had wel vriendinnen, maar die kon ik geen advies vragen over welk behang ik in de babykamer moest doen, en ze zaten ook niet per se te wachten op foto’s van mijn nieuwe kinderwagen. Dat zie je ook als vriendinnen wél kinderen hebben, maar in een andere leeftijd. Je hebt vooral behoefte om de dingen te delen die op dat moment spelen in je leven, en dat moet maar nét overeenkomen met de sociale contacten die je al hebt.”

Op de koffie

Suzanne (33) merkt ook dat weinig mensen zich herkennen in haar leven. Haar 8-jarige zoon gaat naar het speciaal onderwijs en wordt met de taxi opgehaald, waardoor ze de schoolpleincontacten mist. Door de aandoening Ehlers-Danlos Syndroom zit ze bovendien in een rolstoel en ligt ze veel op bed, waardoor afspreken buiten de deur vaak te veel energie kost. “Ik zou het heel leuk vinden als er wat vaker iemand op de koffie zou komen, maar dat gebeurt zelden. Ik vraag het regelmatig aan mensen, heb zelfs een keer een Facebook-oproep geplaatst om aan te geven dat ik behoefte had aan meer gezelschap. Mensen reageren dan meteen en zeggen dat ze snel langskomen, maar dat gebeurt vervolgens niet. Of ze komen één keer, maar daarna ben ik constant degene die het contact warm moet houden. Ik wil ook niet dat mensen komen uit medelijden, het moet wel van twee kanten komen. Maar iedereen zit tegenwoordig in zijn eigen bubbel van werk en kinderen, en dan vergeten ze je weer.”

Elkaar helpen

Therapeute Timmers pleit er dan ook voor dat mensen wat meer oog krijgen voor anderen en sneller hun hulp aanbieden. “In veel andere culturen is het heel gebruikelijk om te zeggen: ‘Zal ik het even van je overnemen’, als je een andere moeder ziet struggelen met een huilend kind. In Nederland doen we dat weinig, en we nemen ook niet graag hulp aan van iemand die we niet (goed) kennen. Maar zo houd je de eenzaamheid wel in stand. Zeg eens wat vaker: ‘Zal ik eens voor jullie koken?’ Of: ‘Zal ik jouw kind óók meenemen naar de kinderboerderij?’ Als je je begripvol toont naar de ander en open bent over wat je denkt en voelt, ontstaan er vaak vanzelf heel mooie nieuwe contacten.”

Lees ook: Amarins heeft geen vriendinnen: ‘Als ik twee vriendinnen zie, ben ik stikjaloers’

Foto: Getty Images