Lieke is politieagent op de Amsterdamse Wallen: ‘Als ik de boef vang, ben ik gelukkig’

22 september 2021

Al bijna vijftien jaar gaat politieagent Lieke (33) fluitend naar haar werk. Ze geniet van de actie, de spanning en het bloed. En voor gewonde dieren heeft ze een zwak. “Een inbraak is natuurlijk nooit leuk voor de slachtoffers. Maar als ik de boef vang, ben ik gelukkig.”

Lieke is blij. Na maandenlange stilte op straat start het leven eindelijk weer op. En dat betekent meer spanning en sensatie in haar geliefde Amsterdam. “Normaal ga ik elke dag met plezier naar het werk. De enige keer dat ik aan mijn baan twijfelde, was tijdens de coronacrisis. Ik ben gek op actie, maar in sommige nachten kregen we niet één melding. Alles wat Amsterdam zo levendig maakt, was er niet. Nu het normale leven weer begint, leef ik helemaal op.” 

Juiste plek

Voor sommigen is het worden van politieagent een kinderdroom, maar niet voor Lieke. Zij wilde liever bij de brandweer. “Een goede vriend werkte daar en ik vond de kracht van vuur altijd fascinerend. Helaas was ik op mijn achttiende nog te jong om bij de brandweer te werken, dus solliciteerde ik bij de politie, wat me ook tof leek. Ik werd aangenomen en was meteen op m’n plek. Het zijn echt mijn mensen, net net als ik soms grofgebekt met het hart op de tong, maar ook lief en empathisch. Als kind kon ik al slecht tegen onrechtvaardigheid. Ik kan me nog goed herinneren dat een kind op de basisschool expres op mijn broers nieuwe schoenen trapte. Als kleine haaibaai liet ik dat natuurlijk geen tweede keer gebeuren.”
Lieke werkt in het drukstbezochte gebied van Amsterdam: de Burgwallen. “We hebben veel te maken met toeristen, dagjesmensen, demonstranten, drugsdealers, straatrovers, zakkenrollers en overlastgevers. Eigenlijk trekt alles in ons kleine werkgebied criminaliteit aan, van winkeldiefstal tot vechtpartijen en drugsdealers. De binnenstad is altijd druk en chaotisch en juist daarom vind ik het fantastisch.” Of Lieke zich een vrouw in een mannenwereld voelt? “Absoluut niet. Er werken gelukkig een hoop vrouwen bij de politie. Soms zijn mensen verbaasd dat ik op straat werk en geen administratieve functie heb, wat ze blijkbaar zien als een vrouwenberoep. Maar daar trek ik me niets van aan.”

Sensatiezoeker

Als geboren en getogen Amsterdammer is Lieke trots om in haar stad te werken. “Ik ben nog steeds verliefd op Amsterdam en vind het fijn om ook echt iets te kunnen betekenen voor de stad. Soms door een oud vrouwtje te helpen dat zichzelf heeft buitengesloten, maar ook door levens te redden. Ik zie vaak direct het resultaat van mijn werk en daar haal ik veel voldoening uit.” Diep van binnen is Lieke een echte sensatiezoeker. “Als de meldkamer twee noodhulpauto’s oproept, gaat het meestal om iets ernstigs, zoals een steek- of schietpartij. Op die momenten ga ik meteen aan. Een inbreker op heterdaad betrappen, geeft echt een kick. Het klinkt vreemd, maar alles wat vervelend is voor de maatschappij is wél interessant voor de politie. Een inbraak is nooit leuk voor de slachtoffers, maar als ik vervolgens de boef vang, ben ik gelukkig. Inbrekers, straatrovers, zakkenrollers, reanimaties, ongelukken, steek- en schietpartijen, daar ‘hou’ ik van.
Het liefst loopt of fietst Lieke door de stad. Om de wijk in de gaten te houden, maar ook voor een praatje met daklozen, waarvan sommigen inmiddels bekenden zijn. “Een enkeling wil op straat leven, maar voor velen is het geen echte keuze. Een dakloze man uit de buurt had het altijd goed voor elkaar: getrouwd, kinderen, goede baan. Tot zijn vrouw hem verliet, hij aan de drank raakte en op straat belandde. Dat kan iedereen overkomen, weet ik nu. Ik zoek hem en andere daklozen regelmatig op voor een praatje en in de koude winter om een patatje of kop koffie voor ze te halen. Mensen bellen regelmatig de politie als ze een dakloze op een bankje zien zitten. Ze vertrouwen het niet of vinden het verstorend voor het straatbeeld. Je kunt ze ook koffie aanbieden, denk ik dan.”
Als lid van het prostitutieteam is Lieke ook nauw betrokken bij de sekswerkers op de Wallen. “We controleren of iedereen voldoet aan alle eisen om sekswerk te doen. Met nieuwe prostituees gaan we in gesprek, zodat zij weten dat wij er zijn om te helpen als dat nodig is. Ik vind het belangrijk dat alle sekswerkers veilig kunnen werken en we gedwongen prostitutie en dus mensenhandel voorkomen.”

Heftige mishandeling

Tweeënhalf jaar geleden kwamen en Lieke en haar collega Jan in een gevaarlijke situatie terecht. Tijdens een aanhouding werden ze op straat ernstig mishandeld door vier jongens. Ze belandden in het ziekenhuis met een flinke hersenschudding. Ook mentaal was Lieke er slecht aan toe. “Ik heb een maand niet gewerkt. De eerste drie weken was ik een ander mens: chagrijnig, verdrietig en snel overprikkeld. Na een aantal sessies met een psycholoog en nu nog met een fysiotherapeut heb ik nog steeds restklachten. Als ik vermoeid ben of juist veel prikkels ervaar, functioneer ik slechter. Nachtdiensten zijn daardoor zwaar. Ook kom ik soms slecht uit mijn woorden en haal ik letters door elkaar. Het maakt me nog steeds verdrietig en boos. Ik word dagelijks geconfronteerd met mijn klachten, terwijl de daders nog niet gestraft zijn. Dat wakkert de woede opnieuw aan.”
Op drukke feestdagen, zoals Koningsdag en de jaarwisseling, of als op televisie een verontrustend nieuwsbericht voorbijkomt, laat Lieke haar beste vrienden altijd weten dat ze veilig thuis is. “In het ziekenhuis dacht ik alleen maar: als dit nu op tv komt, maakt iedereen zich zorgen. Dat ik mijn geliefden moest laten weten dat ik niet veilig thuis was, maar in het ziekenhuis lag met een nekkraag om en een infuus in mijn arm, vond ik het allermoeilijkste. Alsof ik de belofte dat ik voorzichtig zou doen, had verbroken. Het eerste wat mijn beste vriendin aan de telefoon zei, was: ‘Ga je nu verdomme ander werk zoeken?’ Ik begrijp haar reactie, maar ik hou te veel van mijn werk om me daardoor te laten tegenhouden. Als politie loop je altijd risico, maar dit ging véél te ver. De daders hadden het puur gemunt op ons leven. Dat raakt niet alleen politieagent Lieke, maar alles in mij. Alsof mijn beschermingsmuur helemaal wegviel.
Gelukkig kan ik er met Jan, die ook een van mijn beste vrienden is, goed over praten. Hij is soms letterlijk mijn schouder om op uit te huilen. Na het incident was ik bang dat ik me onveilig zou voelen op straat. Tijdens mijn eerste dienst ben in mijn eentje door het centrum gefietst. Maar gelukkig: ik was niet bang en het was fijn om mijn uniform weer te dragen. Waarom ze ons mishandeld hebben zal ik nooit begrijpen, maar het laatste wat ik wil is dat zoiets negatiefs invloed heeft op mijn werkplezier.”

Onbegrip

Veel mensen hebben geen duidelijk beeld van de politie, merkt Lieke. “We doen meer dan bonnen schrijven. Reanimatie is bijvoorbeeld ook een onderdeel van ons werk. Een van de redenen dat ik heb meegedaan aan het programma Bureau Burgwallen is om te laten zien dat er ook een mens in dat uniform zit. Bovendien is er nog steeds veel onbegrip. Als ik de politieauto ergens parkeer waar je eigenlijk niet mag staan om een broodje te halen, krijg ik scheve gezichten. ‘Waarom mag jij dat wel?’ vragen mensen dan. Nou, als ik een melding krijg, laat ik mijn broodje hier achter en ren ik naar de auto. Dan is het niet handig als die tweehonderd meter verderop staat. Dat is soms het verschil tussen leven of dood. Maar als politieagent ben ik heus geen heilige, ik fiets ook weleens door rood.
Over het algemeen zitten mijn dagen vol humor en gezelligheid. Ook wij lachen met elkaar, zingen hard mee met de radio en halen onderweg wat lekkers. Het werk is echt niet alleen zwaar en moeilijk. Maar humor maakt de momenten waarop dat wél zo is een stuk makkelijker.”

Knuffelen bij de traumahelicopter

Toch moet je volgens Lieke wel tegen een stootje kunnen. “Ik zie de meest bizarre dingen. Wat ik in een drukke week meemaak, zien de meeste mensen in hun hele leven niet. Maar hoe luguber een zaak ook is: je went eraan. Als iemand overlijdt is dat altijd verdrietig, maar ik laat er geen traan om. Een vriendin van mij vliegt op de traumahelikopter en we kwamen elkaar laatst tegen bij een melding. Er was net iemand overleden, maar wij gaven elkaar een knuffel. Dat voelt dubbel, maar is voor ons normaal.” Als er iets is waar Lieke wél moeite mee heeft, zijn het dieren in nood. “Wat dat betreft ben ik een zachtgekookt ei. Een paar maanden geleden was een kat in de gracht gevallen. Gelukkig konden we hem redden, maar daar heb ik wel even om gejankt. Toch neem ik mijn werk nauwelijks mee naar huis. Na een heftige dienst doe ik mijn uniform, en daarmee alle shit van die dag, in een kluisje. Thuis bel ik met mijn beste vriendin, wat helpt met relativeren. Of ik maak mijn hoofd leeg door te wandelen. Ik zit nooit huilend op de bank.”

Als agent heb je naast het aanhouden van criminelen nog andere taken, zoals hulpverlenen aan mensen die het nodig hebben. En dat levert ook mooie momenten op. “Een aantal jaar geleden kregen we een melding van een zelfmoordpoging. We troffen het meisje aan in een heel kwetsbare positie, maar ze overleefde het. Een tijd later, toen we toevallig langs haar huis reden, sprak ik met haar. Het gaat nu heel goed. Als ik bij er naar binnen kijk, zie ik haar gewoon leven. Dat vind ik zo mooi. Tijdens een andere dienst in de Bijlmer raakte ik in gesprek met een jongen die steeds verder afgleed in de criminaliteit. Ik moedigde hem aan om met zijn vrienden te breken en iets van zijn leven te maken. Een paar jaar later zag ik hem aan het werk in een restaurant. Als ik daar ook maar een beetje aan heb kunnen bijdragen, is dat voldoende.” 

Eigen platform

Sinds 2016 deelt Lieke haar spannende avonturen, frustraties en hartverwarmende momenten op haar blog en Instagram-account Lieke Schrijft. “Dat doe ik in de eerste plaats omdat ik het ontzettend leuk vind. Als ik daar ook nog iets mee bereik, is dat mooi meegenomen. Ik schrijf vaak over maatschappelijke onderwerpen, zoals huiselijk geweld en zelfmoord, omdat ik dat belangrijk vind en er zelf wat van leer. Ik weet nu bijvoorbeeld beter hoe ik moet omgaan met mensen die zichzelf iets willen aan doen. Sommigen vinden het prettig om aangeraakt te worden, anderen hebben liever een deken om zich heen.
Ik deel regelmatig dat je ook 112 mag bellen als je een gevaar bent voor jezelf. Laatst kreeg ik een bericht van een meisje dat op die manier haar eigen leven had gered. Zo’n bericht wist meteen alle haatreacties uit, die ik helaas ook krijg. Vlak na de mishandeling stuurde iemand: ‘Ze hadden je dood moeten slaan.’ Dat raakt me niet, want het is een laffe toetsenbordridder. Soms nodig ik zo iemand uit voor een kop koffie op het bureau, zodat ze het in mijn gezicht kunnen vertellen. Maar in de meeste gevallen verwijder ik het. Mijn platform moet een veilige plek zijn voor iedereen. Er is geen ruimte voor LHBTI-haat, discriminatie en racisme. Haat mag het nooit van de liefde winnen. Gelukkig ontvang ik vooral veel positiviteit.”

Frustratie

Eind januari 2021 was het in veel grote steden onrustig door rellen na demonstraties tegen de avondklok. Lieke was niet aan het werk, maar ze was wel bezorgd om haar collega’s. “Ik lag in bed en kon niet slapen. Uit woede pakte ik middenin de nacht mijn laptop erbij en ben ik gaan schrijven.” Haar blog ‘Lieve relschopper’ – waarin ze op sarcastische toon de relschoppers aanspreekt – werd miljoenen keren gelezen. “Dat had ik niet verwacht. Ik wilde vooral de frustratie van me afschrijven en hoopte dat tenminste één iemand zich aangesproken voelde. Tijdens de rellen werden winkels in de fik gestoken, auto’s gesloopt en bakstenen naar de politie gegooid. Daar kon ik echt niet bij.” Het hielp, want de volgende dag kreeg Lieke een bericht van een relschopper. ‘Ik besefte niet dat het jouw collega’s zijn,’ schreef hij.
“Geweld is nooit oké. Gooi je een baksteen naar de ME, dan gooi je hem naar iemands vader, zus of beste vriend. Maar ondanks zulke heftige en gevaarlijke situaties heb ik het allermooiste werk ter wereld. Ik zou met niemand willen ruilen.” 

Tekst: Maike Abma.
Fotografie: Mariel Kolmchot