Canva1 2022 04 12t170947.991

Dorine en Larissa: ‘Het verschil in inkomen heeft ons juist hechter gemaakt’

Vriendinnen Dorine (56) en Larissa (49) deelden jarenlang lief, leed en een leven zonder geldzorgen. Toen Dorine alles kwijtraakte en haar villa moest inruilen voor een flatje, merkte ze dat door veel mensen anders werd behandeld. Behalve door Larissa. “Vriendschap staat of valt met iemands ware ik, de rest is bijzaak.”

Dorine: “Mijn ex-man en ik runden een grafisch ontwerpbureau. We hadden grote klanten en verdienden veel geld, meer dan we tijd hadden om het uit te geven. Onze villa van 450 vierkante meter in Scheveningen had drie badkamers, een bubbelbad en een bar met mini-bioscoop. Alles kon: luxe hotels, chique restaurants, designerkleding… De kinderen hoefden maar te kikken en we stonden in de speelgoedwinkel. Onze zoons, nu 18 en 21, zaten op een van de meest gerenommeerde basisscholen van de stad. Inmiddels weten we dat de jongste autistisch is, maar destijds hadden we nog geen idee. Hij werd veel gepest en had leerproblemen, maar de school toonde weinig begrip. Ze vroegen ons letterlijk om een andere school te kiezen, aangezien hij het gemiddelde omlaag zou brengen. Ik schrok me kapot: hoe konden ze ons zo behandelen? We wisselden naar een Montessorischool die iets minder hoog aangeschreven stond, maar nog steeds vrij elitair was. Daar ontmoette ik Larissa.”
Larissa: “Mijn kinderen zijn wat jonger – nu 10, 12, 15 en 16 – dus Dorine en ik hadden niet direct veel met elkaar te maken. Toch viel ze me meteen op. Ze was wat stilletjes en stond op het schoolplein altijd een beetje aan de zijlijn, dat fascineerde me. Toen ik vroeg of ze een keer koffie wilde drinken, wimpelde ze me af. Pas achteraf heeft ze me verteld dat ze dat helemaal niet durfde: de behandeling op de vorige school had haar vertrouwen beschaamd. Ik ben blij dat ik ben blijven aandringen, want op een dag zei ze wél ja. Er was meteen een klik: we konden enorm lachen samen, maar gingen ook al snel de diepte in. Op dat moment ontstonden namelijk al de eerste scheuren in haar relatie en bedrijf.”

Executieverkoop

Dorine: “Wat er precies gebeurd is, vertel ik liever niet. Maar uiteindelijk ging ons bedrijf failliet en liep mijn huwelijk op de klippen. Ons huis werd per executieverkoop verkocht, waardoor ik met een paar ton restschuld achterbleef. We kwamen in de noodopvang terecht, waar we moesten wachten tot er een sociale huurwoning vrijkwam. Bijna al onze spullen moesten we achterlaten, wat ik vooral voor de kinderen – toen 12 en 9 – heel erg vond.
Zelf miste ik al die dure spullen niet zo. Ik zat er emotioneel doorheen, was aan het overleven. Dan voelt geld totaal onbelangrijk. Voor de kinderen was het veel erger dat we opeens naar bijstandsniveau gingen. Hoe zeer ik ook probeerde de jongens buiten onze problemen te houden: als je gewend bent aan luxe en je krijgt opeens alleen kleren voor Sinterklaas, heb je wel door dat het financieel zwaar misgaat. Vooral de oudste merkte al dat je anders behandeld wordt als je als enige op school niet de nieuwste iPhone hebt. Speeldates werden afgezegd, mensen belden opeens niet meer terug. Zelf kroop ik ook meer in mijn schulp. Als iemand vroeg hoe het met me ging, wist ik niet wat ik moest antwoorden. Dat ik die dag de energierekening niet had kunnen betalen? Van de mensen die nog wel belangstelling toonden, deden sommigen dat voor mijn gevoel meer uit sensatie. Larissa was daarentegen totaal anders. Ik merkte meteen dat zij het meende.”

Humor als grootste kracht

Larissa: “Mijn man is advocaat en ik ben kandidaat-notaris. Hij is een tijdje veel in de media geweest en dat vonden mensen best interessant. Op een gegeven moment werden we zeker vier keer per week gevraagd voor dinertjes, borrels en evenementen. Op de meeste uitnodigingen gingen we niet in; dat past niet zo goed bij ons. In Den Haag zijn grote klassenverschillen en een hoop poeha, gesprekken blijven soms erg aan de oppervlakte. Ik kan op zijn tijd prima chitchatten en ‘een vorkje meeprikken’, maar zou zelf niet zo snel opscheppen over wat ik te besteden heb. Mensen die dat wel doen, ga ik liever uit de weg. Misschien komt dat ook doordat ik niet uit een rijk milieu kom.
Mijn moeder is ernstig ziek geworden toen ik jong was en vanaf mijn veertiende heb ik haar jarenlang verzorgd en geholpen. Ons wereldje werd steeds kleiner. Ik zag hoe zwaar het voor mijn moeder was dat haar vriendinnen niet meer langskwamen. Meestal met smoesjes als: ‘Je hebt vast even ruimte voor jezelf nodig’, maar eigenlijk willen veel mensen gewoon liever niet horen dat je in een nare situatie zit. Dat zag ik ook bij Dorine gebeuren: gemeenschappelijke contacten wilden nog wel vriendjes met mij zijn, maar niet meer met haar. Terwijl ik denk: als iemand het moeilijk heeft, moet je er juist voor diegene zijn.”

Kliungeligheid

Dorine: “Ik denk dat veel rijke mensen niet beseffen hoe het is om arm te zijn. Zelf stond ik daar vroeger ook nooit bij stil. Zelfs als ze weten dat je van de bijstand leeft, wordt er nog vaak gedacht dat je op zijn tijd best een avondje uit kunt. Nee, dat kan dus niet. Het geld dat je hebt, gaat op aan boodschappen en de vaste lasten. Als je al een keer iets overhoudt in plaats van tekort komt, gaat dat naar dingen die je écht nodig hebt, zoals een nieuwe winterjas voor de kinderen. Dat ga je echt niet uitgeven aan cocktails. Als iemand een nare opmerking maakte, zag ik dat dus ook vaak gewoon als klungeligheid. Zoals die keer dat een moeder van de middelbare school vroeg of ik tijdens een borrel bij het toilet wilde zitten. Het zou zo’n ‘drukke party’ worden dat ze het fijn vond als ik gasten in haar huis de goede kant op kon wijzen. Ze bedoelde het goed, hoop ik, dus ik heb gewoon vriendelijk bedankt.”
Larissa: “Samen hebben we daar heel hard om gelachen, dat is denk ik ook onze kracht. We hebben allebei moeilijke periodes gehad in ons leven en weten dat humor helpt om dingen te relativeren. Het leven is te mooi om alleen maar serieus te zijn. Het feit dat ik het financieel beter heb dan Dorine, heeft nooit tussen ons ingestaan. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ze van mij verwachtte dat ik haar schulden zou afbetalen. Dat kon ook helemaal niet, het was een bodemloze put. En als iemand onder bewindvoering staat, moet je bovendien voorzichtig zijn met wat je weggeeft. Alle extra’s die Dorine ontving, werden verrekend met haar toelage. Daarom probeer ik haar op een andere manier te helpen. Dorine is bijvoorbeeld een keer met ons mee op vakantie geweest en zo nu en dan neem ik haar mee naar een restaurant.”

Omkijken naar anderen

Dorine: “Ik heb er nooit moeite mee als Larissa betaalt, omdat ik weet dat ze er écht niet mee zit. Andersom gun ik haar ook alles. Toen zij met haar gezin een reis van drie maanden door Azië maakte, heb ik van alle foto’s die ze me appte een mooi fotoboek gemaakt. Nee, ik voelde geen jaloezie. Natuurlijk zou ik ook graag weer een keer op vakantie willen, maar verder mis ik niet eens zo heel veel van mijn oude leven. Het is eigenlijk veel overzichtelijker om weinig spullen te hebben, een klein huis is makkelijker schoon te houden en je hoeft geen druk sociaal leven meer bij te houden. Al zou ik heus wel graag iets meer te besteden willen hebben dan nu.
Sinds 2018 ben ik uit de schuldsanering en als bedrijfskantinejuf verdiende ik weer wat geld. Nog steeds geen vetpot, maar het was net genoeg om af en toe iets van Marktplaats te kunnen kopen. Dat kan nu niet, want helaas zit ik momenteel ziek thuis. Ik heb jarenlang gedacht dat ik alles aankon, maar achteraf bleek het toch te veel energie gekost te hebben. Daardoor ben ik in een dip terechtgekomen. Ik zit nu in therapie en besef dat ik tijd nodig heb om alles te verwerken, maar ik hoop uiteindelijk weer aan de slag te kunnen als grafisch vormgever. Want ik heb nooit neergekeken op een baan als kantinejuf, maar het is niet mijn droom. Ook zou ik graag mijn zoons meer kunnen bieden. Mijn inkomen heeft directe gevolgen voor hun kansen in de maatschappij, daar voel ik me weleens schuldig over. Ik kan ze niet helpen met het halen van hun rijbewijs, het betalen van hun studie of de koop van een huis.”

Oog voor armoede

Larissa: “Dat soort dingen kan ik allemaal wél doen voor mijn kinderen, daar ben ik me zeer bewust van. En ik vind het ook belangrijk dat zij beseffen dat het leven dat ze leiden niet vanzelfsprekend is. Sinds vijf jaar ben ik verbonden aan de stichting Rocking Up X-Mas. Ieder jaar in december verrassen wij gezinnen door het hele land met luxe kerstpakketten: ingrediënten voor een uitgebreid driegangendiner, aangevuld met speelgoed, bonnen voor uitjes en andere dingen die niet vanzelfsprekend zijn als je het niet breed hebt. Ik kom bij veel arme gezinnen thuis en dat heeft me wel gevormd. Ik ben dankbaar dat ik het goed heb, maar wil wel met beide benen op de grond blijven staan en oog houden voor mensen in armoede.
Alle vier mijn kinderen draaien mee in de stichting, zelfs de jongsten helpen met het chocolademelk uitdelen of cadeautjes inpakken. Ondanks dat ze zelf niets te klagen hebben, weten ze goed hoe de wereld in elkaar zit. Mijn oudste dochter heeft sinds vorig jaar een bijbaan in de horeca en kwam na haar eerste dag teleurgesteld thuis omdat er aan het einde van de dag zoveel werd weggegooid: van broodjes zalm tot complete appeltaarten. Ze had aangeboden om het naar het Leger des Heils te brengen, maar dat viel buiten de beleidsregels. Toen ik zag hoe oprecht dit haar raakte, dacht ik: dan is mijn opvoeding toch wel geslaagd. Ik ben blij dat mijn kinderen omkijken naar anderen en proberen te helpen, zonder zich beter te voelen dan iemand die het minder goed heeft dan zij.”

Veerkracht

Dorine: “Dat vind ik ook zo mooi aan Larissa: ze is totaal ongevoelig voor status of hoe dingen horen. Voor haar telt alleen wie je bent. Ik ben blij dat ze destijds net zo lang heeft doorgezet tot ik eindelijk met haar mee ging koffiedrinken, want inmiddels heeft ze haar onvoorwaardelijke liefde wel bewezen. Ze was en is er altijd voor me. En als zij ooit in de problemen komt, kan ze ook altijd bij mij terecht. Ik wil zelfs bij je toilet komen zitten als je een party hebt, haha!”
Larissa: “Zonder gekkigheid: ondanks dat ze het zelf zwaar had, heeft Dorine altijd klaargestaan voor anderen. In de noodopvang heeft ze bijvoorbeeld meubels uit haar oude huis weggegeven aan een bewoonster die ging verhuizen. In ruil daarvoor kreeg ze weer gordijnen, die ze zelf op maat naaide. En haar fysiotherapeut hielp ze met een nieuw logo, in ruil voor behandelingen. Ik bewonder haar creativiteit en veerkracht. Anderen waren in haar situatie misschien somber geworden, maar zij heeft altijd haar blik vooruit gehad en naar oplossingen gezocht. Daarom denk ik dat het verschil in inkomen ons niet uit elkaar heeft gedreven, maar juist hechter heeft gemaakt. Op de meest kwetsbare momenten leer je elkaar het beste kennen. Vriendschap valt of staat uiteindelijk met iemands ware ik, de rest is bijzaak.”

Tekst: Marion van Es
Foto: Amaury Miller
Visagie: Wilma Scholte

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.