Carmen en Kate zijn rondreizende dierenartsen

5 juli 2023

Dierenarts Carmen Barba Claassens (37) werkte over de hele wereld. Tijdens die reizen ontmoette ze haar geliefde: de Amerikaanse Kate, met wie ze haar passies voor reizen en dieren deelt. ‘We willen het verschil maken: dieren helpen die het écht nodig hebben.’

Vanaf het moment dat Carmen kon praten, zei ze ‘dierenarts.’ “Een andere optie was er niet,” lacht ze. “Op mijn vierde had ik mijn eerste hond. Dat ik dieren wilde helpen, stond vast. Het reislustige zat er ook al van jongs af aan in. Ik wilde graag iets van de wereld zien.”
Het is dan ook geen verrassing dat Carmen na de middelbare school diergeneeskunde gaat studeren aan de Universiteit Utrecht. Ze werkt een paar jaar in een dierenkliniek in Nederland, maar al gauw lonkt het buitenland. “Ik vond het werk leuk en leerzaam, maar toch miste ik iets. Ik wilde dieren helpen die het écht nodig hebben: het verschil maken. Dat gevoel had ik hier in Nederland minder, omdat er toen, anders dan nu, genoeg dierenartsen waren. Er was altijd wel iemand die kon helpen. Je geeft de jaarlijkse vaccinaties, die natuurlijk wel van belang zijn, maar ik wilde écht levens redden. Daar kom je in het buitenland eerder aan toe.”

Naar India

Carmen neemt op haar dertigste daarom een ingrijpend besluit: ze zegt haar baan op en vertrekt via een vrijwilligersorganisatie naar India. “Ik zou daar aan het werk gaan als vrijwillige dierenarts in een dierenasiel, maar dat werd gesloten. Vervolgens kwam ik in contact met een Nederlandse vrouw die in India woonde en zag hoe slecht het er ging met de dieren, die voornamelijk op straat leven. Daar wilde ze iets aan veranderen. Ze was zelf geen dierenarts en vroeg mij om haar te helpen. Samen zetten we een project op om honden en katten te steriliseren en castreren. De focus lag daarop omdat je zo de populatie beperkt en ziektes in de toekomst voorkomt. Honden en katten die niet gesteriliseerd zijn, kunnen later bijvoorbeeld een melkkliertumor oplopen of een baarmoederinfectie krijgen.”
Carmen behandelt de dieren vanuit de badkamer in het huis van de vrouw, omdat dat de meest steriele ruimte is. “Van de gloednieuwe operatiekamer die ik gewend was in de dierenkliniek ging ik naar een houten tafeltje in een badkamer. Een echte operatietafel kan in de vorm van een V buigen, zodat je dieren stil kunt leggen. Zo’n tafel hadden wij niet. De dieren lagen tussen twee bakstenen in. Ik opereerde met een hoofdlampje, want ook een operatielamp ontbrak. Met weinig middelen moest ik zelf oplossingen bedenken, maar dat vond ik juist een uitdaging.”

Pelikanen en haaien

Na anderhalve maand vertrekt Carmen naar een volgend project op de Galapagoseilanden. Van een oud-studiegenoot die bij de stichting Travelling Animal Doctors werkt, hoort ze dat de lokale sterilisatiekliniek een dierenarts zoekt die Spaans spreekt. “Dat kwam goed uit, want ik ben half-Spaans. Bovendien vond ik het een geweldige bestemming. De natuur is er prachtig en je ziet overal wilde dieren om je heen: zeeleeuwen, pelikanen, haaien.”
Carmen is er in de eerste plaats om honden en katten te steriliseren en zo de populatiegroei te beperken. “De dieren leven daar vooral buiten en dan gaat de voortplanting nogal snel. De honden en katten vangen bijvoorbeeld hagedissen en vogels of eten de eieren van de schildpadden. Ze hebben daardoor een negatief effect op de inheemse wilde dieren. Daarnaast hielp ik honden met bijtwonden of verwondingen van aanrijdingen en mensen die ze met een kapmes van hun terrein af slaan. Het is vreselijk om zo’n hond te zien binnenkomen. Ik zette hem weer helemaal in elkaar’ door hem netjes te hechten.”
Af en toe ondersteunt Carmen ook de Ecuadoraanse dierenarts van het Nationaal Park en werkt zo voor het eerst met wilde dieren. “Regelmatig voerde ik operaties uit waar ik geen ervaring mee had. In Nederland zou ik een dier dan naar een specialist zou sturen. Maar daar was geen andere keuze. Het was beter dan dat het dier zou komen te overlijden. Met een boek en filmpjes bereidde ik me dan voor. Gelukkig was het altijd een succes, maar zenuwslopend was het soms wel.”

Gewonde zeeleeuw

Als de dierenarts op vakantie is, springt Carmen in en opereert een zeeleeuw van 75 kilo. Die is geraakt door de motorbladen van een boot en heeft een flinke wond op de rug. “De parkwachters van het Nationaal park hadden hem gewond langs het water zien liggen, vingen hem met een net en brachten hem op de achterkant van hun truck naar mijn kliniek. Het belangrijkste voor mij was om uit te zoeken welke anesthesie ik moest toepassen. Ze hebben natuurlijk een dikke speklaag, dus je moet een goede lange naald hebben om de verdoving in de spieren te kunnen spuiten. Ook het aanbrengen van een beademingsbuis was niet zo makkelijk. Ik moest uitzoeken hoe dat moest en hoopte dat onze tubes zouden passen, want die zijn natuurlijk gemaakt voor honden en katten. Uiteindelijk is de operatie goed verlopen.”
Een andere uitdaging is een reuzenschildpad die Carmen antibiotica en vocht moet toedienen. “Ik moest een infuus aanbrengen door een van de poten te strekken. Daar zit tussen twee schilden in wat losse huid waar je met een infuus flink wat vocht kunt achterlaten. Om dit te kunnen doen, moesten we de schildpad op zijn rug leggen. We kregen daarbij hulp van een paar mannen. Zo’n dier is super groot en sterk en we moesten de poot gestrekt zien te houden. Daar deed ik vervolgens het infuus in en de injecties met antibiotica. Ook dat is met goed resultaat gelukt. De schildpad is weer opgeknapt.”

Alternatieve oplossingen

Hoewel de voorzieningen op de Galapagoseilanden beter zijn dan in India, moet Carmen ook daar steeds op zoek naar alternatieve oplossingen om de dieren te kunnen helpen. “Er was bijvoorbeeld geen tafel om in hoogte te verstellen. De  bloedmachine met centrifuge om het bloed van het plasma te kunnen scheiden, ging kapot. Er was niemand op het eiland die hem kon repareren. Daarop bedacht ik een bloedbuisje dat ik vastzette aan een fietswiel en hard ronddraaide. Het bleek te werken, het bloed werd inderdaad gescheiden.
Voor een hond met een gebroken poot had ik geen echte spalk of gips. Ik moest met hout, plastic en een buis zelf iets fabriceren om de poot in een stabiele situatie te houden. Maar vaker moest ik een gebroken poot noodgedwongen amputeren, bijvoorbeeld als die volledig verbrijzeld was of als het ging om een open breuk waarbij de botten door de huid heen staken.
Bloeddonaties heb ik ook met een zelfbedachte methode gedaan. In Nederland heb je daar speciale zakjes met antistollingsmiddel voor. Daaraan zijn een dikke naald en speciale slangetjes bevestigd. Zulke zakjes had ik daar niet. Ik knutselde dus zelf iets in elkaar door een infuuszak leeg te maken. Daar spoot ik het antistollingsmiddel in en zette er een grote naald aan. Vervolgens kon ik het bloed van de gezonde hond opvangen om aan de zieke hond te geven. Je leert er veel van om onder deze omstandigheden te werken. Ik ben flexibeler geworden en heb ontdekt dat er vele wegen naar Rome leiden. Soms moet je het doen met wat je hebt. Dat is dan misschien niet perfect, maar goed kan ook genoeg zijn om iets voor elkaar te krijgen en een dier te helpen.”

Verliefd

Na twee jaar op de Galapagoseilanden is het tijd voor een nieuwe bestemming: Thailand. Daar doet ze onder primitieve omstandigheden zonder stromend water en elektriciteit haar werk. “Een man haalde met een zelfgebouwde zijspanscooter honden van straat. Die bracht hij ‘s ochtends bij ons. Wij steriliseerden ze en lapten ze op. Als de dieren wakker waren uit de narcose, bracht hij ze terug naar waar hij ze gevonden had.”
Thailand heeft een speciaal plekje in haar hart, omdat Carmen daar haar Amerikaanse geliefde Kate ontmoet. “Ik had haar al eerder leren kennen op de Galapagoseilanden, maar toen was er nog niets tussen ons. Als dierenarts werk ik veel samen met vrijwilligers en studenten. Ook Kate kwam voor twee weken. Ik was onder de indruk van haar, ze was heel slim en goed in haar werk. ‘Dat wordt echt een goede dierenarts; die komt er wel,’ dacht ik. Pas in Thailand sloeg de vonk over. We werden verliefd en kregen een relatie.”

Galapagoseilanden

Na het verblijf in Thailand scheiden hun wegen zich een tijdje. Kate keert terug naar Amerika en Carmen vertrekt naar Madagaskar voor een sterilisatieproject en een vaccinatiecampagne tegen rabiës, hondsdolheid, waaraan daar nog vaak mensen overlijden. “Ik werkte in een dorpje bij een Nationaal Park. Wat me steeds weer trof, was de vriendelijkheid en de warmte van de mensen. Ze hebben bijna niets en gaven me toch cadeaus om me te bedanken. ‘Doe het niet, je hebt zelf al zo weinig’ dacht ik. De manier waarop mensen daar leven en met weinig tevreden zijn, heeft veel indruk op me gemaakt.”
Als Carmen en Kate weer herenigd zijn, reizen ze terug naar de Galapagoseilanden, waar ze zes maanden verblijven en samenwerken. “We vormden een mooi team. Kate was goed in spoeddiergeneeskunde, ik in operaties. Daarbij deed ik veel regel- en organisatiewerk achter de schermen. Als rondreizende arts heb je geen assistent of praktijkmanager; je doet alles zelf. Daar was ik aan gewend geraakt. Kate fungeerde als het gezicht van de praktijk en ontving mensen met hun zieke dieren.”

Charlie Brown

Kate en Carmen werken daarna opnieuw samen, dit keer op de eilanden Grenada en Bonaire. Nooit zullen ze het uitgedroogde en uitgemergelde hondje vergeten dat bij de kliniek in Grenada werd binnengebracht. “We werkten daar niet gratis, maar low cost. Mensen die geen geld hadden, konden hun hond wel gratis bij ons beter laten maken en kregen de mogelijkheid hem in ruil daarvoor af te staan, waarna hij in een adoptieprogramma terechtkwam. Vaak stemden ze daarmee in om hun hond zo te kunnen redden.
Charlie Brown, zoals het hondje heette, had een gebroken heup. Ik had daarvoor geen orthopedische instrumenten en moest naar de bouwmarkt om een vijl te kopen. Daarmee kon ik het heupbot glad maken. Dat lukte allemaal, maar aan het einde van de operatie kreeg de hond een hartstilstand. Met reanimeren brachten we zijn hart weer op gang en begon hij zelf te ademen. Door de hartstilstand raakte hij nog voor 24 uur blind. Charlie Brown redde het uiteindelijk. Met een lang revalidatieproces leerde hij weer lopen. Hij is geadopteerd door een gezin in Amerika en op zijn verjaardag krijgen we mooie filmpjes van hem. Hij is een succesverhaal dat me altijd bij zal blijven.”

Kleine ceremonie

Even gedenkwaardig is het moment waarop ze haar Kate op Grenada ten huwelijk vraagt. Op 20 december 2021 trouwen de twee in Amerika. “Het was een kleine ceremonie met twee vrienden in een park. Deze zomer hebben we een bruiloftsfeest voor al onze vrienden en familie in Nederland.” Na het trouwen zit reizen er voorlopig niet in voor Carmen. Het duurt nog anderhalf jaar voordat haar greencard, verblijfsvergunning, wordt goedgekeurd. “Tot die tijd mocht ik Amerika niet verlaten. Daarbij kreeg ik drie jaar geleden een rughernia die me beperkt in mijn werk als dierenarts. Kate en ik werken nu allebei in Amerika als dierenarts. Dat doen we als zzp’ers, zodat we flexibel zijn en zelf ons werkschema kunnen indelen.”
Carmen mist het werk als reizende dierenarts. “Vooral het zoeken naar oplossingen vond ik een uitdaging. Ik kon er van genieten als het goed lukte. Ik mis ook het avontuur: de andere culturen, talen en mensen. We willen nog wel kortdurende reizen gaan maken, waarbij we dieren helpen. Zo ben ik een tijdje geleden nog op Lesbos geweest om dieren te steriliseren. We kunnen het reizen niet laten en gaan nu eerst twee maanden met een busje rondreizen door Amerika. Onze hond gaat ook mee. Die is bij twee dierenartsen de hele reis in goede handen!”

Tekst: Marloes de Moor
Fotografie: privébezit

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.