Samira verloor haar twee zoons bij de ramp met de MH17

24 mei 2017

Bij de aanslag op de MH17 kwamen alle 298 passagiers om het leven. Onder hen de twee zoons van Samira (40). Shaka (19) en Miguel (11) waren op weg naar hun opa en oma in Indonesië. “De eerste twee jaar na de ramp voelde ik niets. Ik leefde, maar van binnen was ik dood.”

Bij de aanslag op de MH17 kwamen alle 298 passagiers om het leven. Onder hen de twee zoons van Samira (40). Shaka (19) en Miguel (11) waren op weg naar hun opa en oma in Indonesië. “De eerste twee jaar na de ramp voelde ik niets. Ik leefde, maar van binnen was ik dood.”

Samira: “Het lijkt of ik midden in een eindeloze oceaan dobber. Het water staat me aan de lippen. Met mijn laatste kracht probeer ik m’n hoofd boven water te houden, maar ik ben uitgeput. Ik kan niet meer. Wat als ik mijn hoofd laat hangen? Als ik niet meer hoef te vechten tegen het verdriet? Dan zal ik eindelijk herenigd worden met Shaka en Miguel. Ik verlang er intens naar ze in mijn armen te sluiten, ze te knuffelen, bij ze te zijn. Het gemis van mijn kinderen is allesoverheersend. Het snijdt door mijn ziel, elke seconde van de dag. Helemaal als er nieuwe berichten over de ramp in de media verschijnen, wat bijna continu zo is.”

Niets gaf verlichting

Bijna drie jaar geleden werd toestel MH17 neergehaald boven Oekraïens grondgebied, dat is bezet door Russische separatisten: Oekraïners die willen dat Oekraïne onderdeel wordt van Rusland en worden gesteund door het Russische leger. Het was lange tijd onduidelijk wie de raket die het vliegtuig neerhaalde, had afgevuurd: de Russische separatisten of het Russische leger? Er zijn aanwijzingen dat het Russische leger achter de aanslag zit, maar er zijn nog geen sancties getroffen. Verdriet Voor Samira is het niet te bevatten dat de daders nog steeds niet zijn berecht. “Het is om gek van te worden. Nadat Shaka, Miguel en 296 andere mooie mensen om het leven waren gebracht, greep ik alles aan om mijn verdriet te verzachten: therapie, mindfulness, ontspanningstechnieken, yoga, oefeningen waarbij ik op mijn hoofd stond. Maar niets wat ik probeerde, gaf verlichting. De ene cursus was nog niet afgelopen of ik begon al aan de volgende. Mijn zoon Mika, nu achttien, opende mijn ogen toen hij mijn gezicht liefdevol vasthield en zei: ‘Je kunt hoog en laag springen, naar de andere kant van de wereld reizen, maar niets of niemand kan het gemis van Shaka en Miguel verminderen.’ Het was hard, maar hij had gelijk. Toch denk ik dat ik iets meer rust krijg als de waarheid boven water komt.”

Positief en sterk

“Mijn mooie, dappere Mika. Sinds zijn broers er niet meer zijn, is hij vastbesloten om alles uit het leven te halen. Mika studeert, heeft succes als fotograaf en heeft veel
vrienden. Het maakt me trots hem te zien opgroeien, op de geweldige manier waarop hij dat doet, na alles wat hij heeft meegemaakt. Voor hem moet ik sterk en positief blijven. Ik
wil niet dat hij zich zorgen om me maakt, maar natuurlijk doet hij dat wel. Hij zei eens dat hij na de ramp drie zoons in één probeerde te zijn. Ik schrok ontzettend van zijn woorden. Wat een onmogelijke taak en wat een immens zware belasting. Gelukkig durven we eerlijk te zijn naar elkaar en praten we. En als dat niet lukt, vraag ik om een knuffel. Dan slaat Mika zijn beschermende armen om me heen. Ik vind het ontzettend moeilijk Mika los te laten, maar natuurlijk stimuleer ik hem om zijn dromen na te jagen. Vorig jaar is hij op kamers gegaan. Sinds hij niet meer thuis woont, vliegen de nachten me nog meer aan dan ze al deden. Slapen lukt sowieso niet meer sinds Shaka en Miguel om het leven kwamen. Mijn lichaam verkeert altijd in opperste staat van paraatheid. Bij elk geluid veer ik op. Wat er met mijn zoons is gebeurd, blijft me bang en verdrietig maken.”

Lees ook: Lisa verloor haar ouders door de MH17-ramp

Vol dromen

Overdag heeft Samira afleiding. Haar zoons hadden veel vrienden, die tot op de dag van vandaag op bezoek komen om te kletsen, hun hart te luchten en een hapje mee te eten. “Ik vind het fijn om er voor ze te zijn, vooral wanneer ze het moeilijk hebben. Het is lang niet altijd makkelijk om je weg te vinden in het leven. Ik houd ze voor dat zolang je leeft, je elke dag de kans hebt om je dromen waar te maken.” Shaka en Miguel zaten vol dromen, vertelt Samira. Miguel hield van karten en wilde coureur worden. Shaka was creatief en droomde van een carrière in de mode. Hij wist veel van stoffen en had een goede smaak. “Ook mijn ouders stimuleerden de jongens hun dromen waar te maken, maar
ontspanning vonden ze ook belangrijk. Ze nodigden Shaka, Mika, Miguel en een vriend van Mika uit om vakantie bij hen te vieren in Indonesië. De jongens hadden drie weken plezier verdiend, vonden ze. Ze waren allemaal over naar de volgende klas en Miguel zou naar de brugklas gaan.”

‘De avond voor vertrek vroeg hij of hij bij me in bed mocht slapen, iets wat hij heel lang niet had gedaan’

Geluksketting

Op 17 juli, de datum dat de jongens met z’n vieren naar Indonesië zouden vertrekken, waren er maar twee plekken vrij in hun vliegtuig. Shaka stelde voor om Miguel onder zijn hoede te nemen. Hij zou met zijn jongste broer vliegen. Mika en zijn vriend zouden een dag later komen. De jongens keken ontzettend uit naar hun vakantie en het weerzien met hun grootouders. Meestal droeg Shaka een ketting. Het was de geluksketting die hij van zijn opa en oma cadeau had gekregen, maar een dag voor het vertrek deed hij hem af. “Dat vond ik vreemd. Ik vroeg hem nog of hij hem niet mee wilde nemen, maar hij was heel stellig. Ook gaf hij me een papiertje met de wachtwoorden van zijn social media, ‘voor je weet
maar nooit’. Als ik nadenk over de laatste uren met mijn jongens, vallen me meer eigenaardigheden op. Miguel was een stoer mannetje dat al vaak had gevlogen. Hij leek nergens bang voor te zijn en was erg zelfstandig. De avond voor vertrek vroeg hij of hij bij me in bed mocht slapen, iets wat hij heel lang niet had gedaan. Ik genoot hier intens van.”

Laatste knuffel

“Ook op de dag dat hij zou vliegen, was Miguel erg aanhankelijk. Nadat we elkaar hadden geknuffeld en afscheid hadden genomen, draaide hij zich vlak voor de gate ineens om. Hij rende naar me toe en zei: ‘Mama, ik kan niet gaan. Ik ben bang dat het vliegtuig explodeert.’ Ik hield hem vast en probeerde hem gerust te stellen. ‘Miguel, doe niet zo mal. Je hebt al zo vaak gevlogen. Mama belooft je dat er niets zal gebeuren’, zei ik, terwijl ik hem een laatste knuffel gaf. Shaka, zorgzaam als hij was, stuurde me tien minuten voor vertrek nog een lief berichtje: ‘Mama, maak je geen zorgen. Ik bescherm jouw baby’, was het laatste dat hij me liet weten. Tot op de dag van vandaag neem ik het mezelf kwalijk dat ik Miguels voorgevoelens heb weggewuifd. Hoe kon ik garanderen dat het vliegtuig niet zou exploderen? Natuurlijk, het is ondenkbaar dat een vliegtuig op weg naar een vakantiebestemming wordt gebombardeerd en Miguel had niet eerder dingen voorspeld, maar alles was zo anders geweest als ik had geluisterd naar zijn intuïtie. Om te blijven functioneren en niet verscheurd te worden door verdriet en schuldgevoel, schakel ik mijn emoties uit. De eerste twee jaar na de ramp voelde ik niets. Ik leefde, maar van binnen was ik dood.”

Waarheid boven tafel

“Mijn vader is arts en heeft zijn hele leven in dienst gesteld van het helpen van mensen. Op de dagen dat zijn praktijk gesloten was, hielp hij bij ons thuis in Indonesië mensen die geen geld hadden voor een goede medische behandeling. Mijn vader was heel wijs. Meer dan eens zei hij tegen me: ‘Doe mensen geen pijn en als ze jou wel kwetsen, heb geen haat tegen hen. Doe dit niet voor de ander, maar voor jezelf.’ Ik begreep nooit wat hij hiermee bedoelde. Als iemand je beschadigt, moet je toch júíst van je afbijten? Maar sinds de ramp snap ik wat hij bedoelt. Het vliegtuig werd in een conflictgebied beschoten. De verantwoordelijkheid voor de ramp durft niemand op zich te nemen. Het ligt erg gecompliceerd en er spelen meerdere belangen. Het doet me pijn dat de daders geen schuld bekennen. Uit zelfbescherming probeer ik het nieuws niet te volgen. Het is te veel, er is te veel onduidelijkheid en ik begrijp het toch niet. Ik hoop alleen dat er een dag komt waarop de waarheid boven tafel komt. Misschien dat ik dan beter met mijn verdriet kan omgaan.”

‘Wat vond ik het fijn om naar ze te kijken. Hun gezichten waren zo gaaf, zo sereen’

Zo sereen

Na de ramp moest Samira meer dan een maand wachten voordat de lichamen van haar zoons naar Nederland kwamen. In eerste instantie lieten de separatisten geen hulpverleners toe. De terugkeer van de lichamen van de slachtoffers verliep daarom moeizaam. “Shaka en Miguel zaten in bodybags toen ze aankwamen in Nederland. Hun lichamen waren nog intact. Alleen Miguel miste zijn rechterarm. Ik mocht ze niet zien: het zou te traumatisch zijn. Na hun afscheidsdienst had ik hier verschrikkelijk veel spijt van. Pas toen uit tests bleek dat ik het emotioneel aankon, kreeg ik de foto’s onder ogen die van Shaka en Miguel waren gemaakt nadat ze waren overleden. Eerst in zwart-wit, en toen ik rustig bleef in kleur. Wat vond ik het fijn om naar ze te kijken. Hun gezichten waren zo gaaf, zo sereen. Het leek alsof ze sliepen.”

Als er nieuwe informatie is over de ramp, gaat Samira niet naar de bijeenkomsten. “Veel nabestaanden kunnen er wel kracht voor opbrengen. Zij hebben zich herenigd in de stichting Vliegramp MH17 en zetten zich onder andere in voor de nabestaanden van de ramp en een monument voor de slachtoffers, dat op 17 juli 2017, precies drie jaar na de ramp, wordt onthuld. Als er nieuwe informatie is, praten zij me bij. Op mijn manier probeer ik dingen te doen die ik wél kan. Koken, bijvoorbeeld. Vaak kook ik voor andere nabestaanden op de geboortedagen van onze overleden dierbaren. Zo helpen we elkaar.”

Mooiste lach

Koken is voor Samira een manier om liefde te uiten. Na het nieuws dat Shaka en Miguel waren overleden, kreeg ze geen hap door haar keel, maar stond ze wel elke dag in de keuken om eten te maken voor de vrienden van haar zoons. “Als je met elkaar aan tafel zit, komen de gesprekken vanzelf. Zorgen worden gedeeld en dromen worden uitgesproken. Wat ik zo mooi vind aan Nederland is dat als je iets heel graag wilt worden, het ook kan, mits je je best doet. In Indonesië is dat niet het geval. Daar moeten ouders geld hebben om hun kinderen te laten studeren. Daarom heb ik samen met mijn moeder en Mika de stichting Shaka and Miguel MH17: Dreams can come true opgericht. We zamelen geld in om kinderen in Indonesië naar school te laten gaan. Christian Snoek, eigenaar van het kartcentrum waar Miguel racete, organiseert elk jaar rond Miguels verjaardag, 23 april, een benefietwedstrijd waarvan de opbrengst naar onze stichting gaat. Shaka en Miguel kunnen hun dromen niet meer waarmaken, andere kinderen wel. Ik weet zeker dat mijn zoons er heel blij van zouden worden als ze het zouden weten. Dankzij de hulp van Christian en heel veel lieve mensen die ons steunen, kunnen nu al drie jongeren in Indonesië architect, ICT’er en manager worden. Als ik aan hun toekomst denk, voel ik me heel warm vanbinnen. Het lijkt dan net alsof Shaka en Miguel me van boven hun mooiste lach laten zien.”

Dit verhaal komt uit Vriendin 21, 2017.