Mascha overleefde een hartstilstand en drie hartritmestoornissen

22 april 2021

Hoewel haar hart gezond is, kreeg Mascha (48) een hartstilstand en drie levensbedreigende hartritmestoornissen. Toch is ze niet bang voor de dood. “Elke ochtend voel ik me een enorme geluksvogel dat ik bij Hans en onze kinderen kan zijn.”

300 mensen krijgen in Nederland wekelijks een hartstilstand buiten het ziekenhuis. De overlevingskans bij een hartstilstand buiten het ziekenhuis is bijna 1 op 4: van de 100 mensen die worden gereanimeerd overleven 20 tot 25 personen.

Hartstilstand

Mascha: “Op een voorjaarsdag in 2017 lieten mijn man Hans en ik onze honden Saartje en Boris uit. Ik vertelde Hans dat als ik ooit getroffen zou worden door een hartstilstand ik niet gereanimeerd wilde worden. Destijds werkte ik als verpleegkundige in de palliatieve zorg. Meerdere keren maakte ik van dichtbij mee dat mensen zwaar gehandicapt uit een reanimatie kwamen en dat wilde ik niet. Bij een hartstilstand wordt je bloed niet rondgepompt waardoor je hersenen en organen beschadigd kunnen raken, als je het al overleeft. Hoewel het onderwerp serieus was, praatten we er ontspannen over. Het leek ook een hypothetische situatie. Ik was kerngezond.”

Vreemd geluid

“Het was heel onwerkelijk toen ik drie weken later daadwerkelijk getroffen werd door een hartstilstand. Onze jongste zoon Guus van nu zeventien hoorde een vreemd geluid uit de slaapkamer van Hans en mij komen. Het was 5.45 uur ’s ochtends en Hans was al beneden om naar zijn werk te gaan. Dat vreemde geluid moet de laatste zucht adem zijn geweest die ik uitblies. Guus alarmeerde Hans, die naar boven snelde en direct begon te reanimeren.
Hij twijfelde geen moment, ook al had ik kort daarvoor uitgesproken dat ik niet gered wilde worden. Toevallig had hij een paar dagen daarvoor geoefend met het geven van hartmassage tijdens een opfriscursus bedrijfshulpverlening. Hans belde 112 en via een buurtapp werd een burgerhulpverlener opgeroepen, iemand met een AED, een apparaat dat een elektrische schok geeft om het hart te resetten. Alles ging razendsnel. Binnen een paar minuten waren de ambulance, de politie en de burgerhulpverlener er. Ik had niets door, omdat ik buiten bewustzijn was.”

Waanzinnig dankbaar

“Vijf dagen lang lag ik op de intensive care. De eerste paar dagen werd ik slapende en zo koel mogelijk gehouden zodat al mijn energie naar mijn herstel kon gaan. Hans en onze drie kinderen – Gijs van nu 21, Mikki van achttien en Guus – waren ontzettend geschrokken. Mikki durfde niet eens op bezoek te komen. Pas nadat Hans haar een foto liet zien van mij in het ziekenhuisbed, kwam ze.

Toen ik na vier dagen bijkwam kon ik niet bevatten wat er was gebeurd. Wél was ik waanzinnig dankbaar en blij dat Hans mijn leven had gered. Voor mijn hartstilstand dacht ik dat ik niet gereanimeerd wilde worden, maar daar bleek ik toch heel anders over te denken. Ik voelde toen dat ik er echt alles voor over heb om bij Hans en onze kinderen te blijven.
Na vijf dagen werd ik overgebracht naar de afdeling cardiologie, waar allerlei onderzoeken werden gedaan. Ook werd er operatief een ICD-kastje ingebracht, een soort computertje dat constant informatie geeft over mijn hartritme en kan ingrijpen door een elektrische schok te geven als de hartslag stilvalt. De ingreep viel erg mee. Ik was vooral begaan met de verpleegkundigen die ik het vuur uit hun sloffen zag lopen om mij en de andere patiënten te ondersteunen. Het liefst wilde ik ze helpen, maar dat kon natuurlijk niet. Ik maakte me ook zorgen om Hans en de kinderen. Zouden ze het thuis redden zonder mij? Hans verzekerende me dat alles goed ging. Dat gaf rust.”

Uit balans

“Toen ik na twee weken uit het ziekenhuis werd ontslagen, ging Hans meteen aan het werk. Ik wist dat mijn gezin het eng vond om me alleen te laten, maar ik wist ook dat we door die angst heen moesten. Hoe eerder we ons oude leven op zouden pakken, hoe sneller het zou lukken. Ik was niet bang om alleen te zijn en het ging redelijk met me.
Toch waren de eerste maanden zwaar. Een lichaam schijnt een gigantische stressreactie te geven zodra het hart stopt met kloppen. Lichamelijk en geestelijk was ik uit balans. Ik dacht dat ik na een paar maanden weer kon werken, maar dat bleek te hoog gegrepen.

Voor mijn hartstilstand was ik altijd druk. Ik werkte als palliatief verpleegkundige en daarnaast hielp ik mensen met Oosterse geneeswijzen in mijn eigen praktijk. Vooral het verpleegkundige werk bleek te zwaar. Het contact met de cliënten gaf veel voldoening, maar alle andere werkzaamheden zoals het lesgeven en het doen van administratie gaven stress. Ik vond het heel erg dat ik mijn werk als palliatief verpleegkundige moest neerleggen. Dichtbij mensen mogen zijn die gaan sterven, is speciaal. Ze lijken scherper te zien waar het werkelijk om draait in het leven en delen wijze inzichten. Veel stervenden leerden me dat je altijd je hart moet volgen omdat dit de meeste voldoening geeft. Mijn passie ligt bij mijn praktijk, die heel toepasselijk Hart & Ziel heet. Nu mijn energie zo beperkt was, wist ik dat ik mijn aandacht daarop moest richten en met het verpleegkundige werk moest stoppen, maar makkelijk was het niet.”

Rouwproces

“Om te kunnen accepteren dat ik niet alles meer kon, moest ik door een rouwproces. Onze honden bleken een grote troost. Als ik ze uitliet, liepen ze vrolijk om me heen, behalve als ik niet goed in mijn vel zat. Dan bleven Saartje en Boris heel dicht bij me. Dieren voelen ontzettend veel aan.
Een jaar later, toen ik weer problemen met mijn hart kreeg, ging Boris voor me staan. Hij begon luid te blaffen terwijl hij me doordringend aankeek, alsof hij me wilde waarschuwen. Hans, de kinderen en ik zaten gezellig met elkaar in de huiskamer. We aten taart om te vieren dat ik jarig was geweest en Gijs net terug was van een lange vakantie bij zijn vriendin in het buitenland.
Kort nadat Boris begon te baffen, leek het alsof ik door een nauwe tunnel naar het binnenste van de aarde werd getrokken. In plaats van te schrikken, baalde ik gigantisch. Dit had Gijs zijn moment moeten zijn! Ik wilde niet dat weer alle aandacht naar mij zou gaan! Ik raakte buiten bewustzijn en kwam een paar seconden later bij met een branderig gevoel achter mijn borstbeen. Het ICD-kastje had een schok afgegeven waardoor mijn hart weer was gaan kloppen.
Met de ambulance werd ik naar het ziekenhuis gebracht waar het kastje werd aangesloten op het netwerk zodat kon worden onderzocht wat er precies was gebeurd. Ik bleek weer een hartstilstand te hebben gehad, maar een oorzaak werd niet gevonden. Ook uit genetisch onderzoek kwam niets. De arts vertelde wel dat het dna-onderzoek nog in de kinderschoenen staat en dat ze verwachten in de toekomst meer genetische afwijkingen te kunnen vinden.
Wéér waren we vreselijk geschrokken en wéér hielden we ons vast aan het dagelijks leven. Hans bleef werken, de kinderen bleven naar school gaan en ik werkte in mijn praktijk. ‘Mam, ga even chillen’, zeiden de kinderen soms als ze merkten dat ik vermoeid was. Ik vertelde ze vaak dat ze zich geen zorgen om me hoefde te maken. We praatten veel met elkaar.”

Klap in gezicht

“De derde keer dat ik weer werd getroffen, was in december 2018. Een bevriend stel bleef eten en het was erg gezellig. Toen ik naar hun jonge kinderen keek, die lief op de bank aan het spelen waren, voelde ik me wegzakken. Daarna kwam ik bij met een branderig gevoel achter mijn borst door de schok die het kastje had afgegeven.

Een half jaar later werd ik op 8 mei – precies twee jaar na mijn eerste hartstilstand – niet lekker in de keuken. Ik was mijn tanden aan het poetsen en stond op het punt om met een vriendin te gaan lunchen toen ik door mijn knieën zakte en neerviel op de vloer.

Mikki, die bij me was, wilde het liefst naar boven rennen. Ze vond het zo eng. Toch bleef ze bij me omdat ze me niet alleen wilde laten. Ze sloeg me in mijn gezicht en zei dat ik bij haar moest blijven. Even was ik buiten bewustzijn, totdat het kastje weer een schok gaf en ik weer bijkwam. Na deze gebeurtenis is Mikki minder bang. Het klinkt gek, maar voor haar verwerkingsproces is het goed geweest om bij me te zijn geweest en iets te kunnen doen.”

Goede voorbeeld

“Inmiddels is het twee jaar geleden dat ik mijn laatste levensbedreigende hartritmestoornis had. Een reden waarom ik zo vaak werd getroffen, is niet gevonden. Mijn hart is gezond en ik heb geen medicatie nodig. Mijn gezin en ik hebben vertrouwen moeten krijgen dat het goed met me blijft gaan en dit lukt inmiddels heel aardig. We hebben hier professionele hulp bij gekregen, maar niet veel. Wat ons het meest heeft geholpen is dat ik, zonder angst, mijn hart ben gaan volgen.
Dat inspireert onze kinderen om hetzelfde te doen. Want ik kan zeggen dat ze vooral moeten doen wat ze willen, als ik het zelf niet in de praktijk breng, hebben mijn woorden weinig impact. Ik probeer daarom zoveel mogelijk het goede voorbeeld te geven. Ik vind het bijvoorbeeld heerlijk om dagen achter elkaar alleen te zijn in de natuur. Het geef me een gevoel van rust en vrijheid om op mezelf teruggeworpen te zijn. In het bos kan ik verdwalen, maar vind ik ook de weg weer terug. Soms boek ik een bed and breakfast in een verlaten gebied en ga ik een weekend lang alleen op pad.”

Meer vertrouwen

“Hans en de kinderen vonden het in het begin spannend, maar ze zagen óók dat ik blij en energiek thuiskwam. Ze kregen steeds meer vertrouwen in mij en in mijn lichaam. En dat vind ik het mooie: dat wat het beste bleek te zijn voor mij, bleek iedereen goed te doen.
Wat mijn cliënten tegen me zeiden, klopt echt: het geeft voldoening als je je hart durft te volgen. Bang voor de dood ben ik niet. Ik richt mijn aandacht niet op angst, maar op wat me een goed gevoel geeft. Elke ochtend als ik opsta voel ik me een enorme geluksvogel dat ik bij Hans en onze kinderen kan zijn.”

Hartstilstand of hartaanval

De begrippen hartstilstand en hartaanval of hartinfarct worden vaak door elkaar gehaald, maar zijn wezenlijk anders.
Een hartstilstand is levensbedreigend. Vaak staat het hart niet echt stil, maar is er iets mis met het elektrische systeem van het hart. De hartkamers trillen snel en chaotisch. Het hart kan daardoor geen bloed meer rondpompen. Hierdoor staat de bloedsomloop stil. De toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de rest van het lichaam stopt. Daardoor krijgen de organen geen bloed en dus ook geen zuurstof meer. De patiënt raakt bewusteloos. Na 4 tot 6 minuten raken hersencellen onherstelbaar beschadigd. Daarna lopen ook andere organen schade op. De meest voorkomende oorzaak van een hartstilstand is een hartinfarct.
Bij een hartinfarct of hartaanval raakt een bloedvat van het hart plotseling afgesloten. Het meest voorkomende signaal is een drukkende pijn op de borst, die kan uitstralen naar andere delen van het lichaam. Bij een hartinfarct stopt de toevoer van bloed naar een deel van het hart. Het deel van het hart dat achter de verstopping ligt krijgt geen zuurstof meer en raakt beschadigd.

Signalen

Bij een hartstilstand raakt iemand binnen 10 seconden bewusteloos. Hij of zij kan er grauw uitzien. De normale ademhaling stopt. Wel kan iemand nog naar adem happen. Deze zware en luidruchtige ademhaling heet gasping.

Hulp

Om een hartstilstand te overleven is het belangrijk dat omstanders snel hulp bieden. 112 moet worden gebeld, er moet worden gestart met reanimatie en een schok moet toegebracht worden met een AED, een draagbaar apparaat dat het hartritme weer kan herstellen.
Als de ambulance arriveert, nemen ambulancezorgverleners de reanimatie over en brengen de patiënt zo snel mogelijk naar het ziekenhuis.

Behandeling in ziekenhuis

Nadat de bloedcirculatie is hersteld, gaat de behandeling verder. Op de intensive care wordt het lichaam gekoeld naar een temperatuur tussen de 32 en 36 graden. Dit gebeurt om blijvende schade aan het hart, de hersenen en andere organen te voorkomen. Na 24 uur wordt de temperatuur langzaam teruggebracht naar de normale lichaamstemperatuur. In de dagen daarna krijgt de patiënt allerlei controles om te onderzoeken of het lichaam goed werkt.