Larissa over het laatste gesprek met haar moeder: ‘Ik vertelde hoeveel levens ze had verrijkt’

11 juni 2021

Afscheid nemen van een dierbare doet altijd pijn. Soms kun je je erop voorbereiden, maar soms blijkt een gesprek met iemand totaal onverwachts de allerlaatste te zijn. Vlak voordat Larissa’s moeder in haar armen overleed, heeft ze haar kunnen vertellen hoe bijzonder ze was.

“De band met mijn moeder is altijd heel sterk geweest. We woonden niet bij elkaar om de hoek, maar dat was ook niet nodig om te weten dat we zielsveel van elkaar hielden. Mijn moeder was degene die mij als geen ander kende, die altijd een luisterend oor bood en er onvoorwaardelijk voor mij was. We leken ontzettend veel op elkaar en dat kon ook weleens botsen, maar zorgde er juist ook voor dat we vaak dezelfde denkwijze hadden en er altijd wel weer uitkwamen.”

Levenslust

“Toen ik in 2011 afstudeerde als psycholoog ging ik met mijn moeder twee weken naar Thailand. Dat is de meest dierbare reis die ik ooit heb gemaakt. Van feesten in de nachttrein op Guus Meeuwis tot een tocht door de jungle: twee weken lang maakten we de mooiste herinneringen samen.

Het was een enorme klap toen mijn moeder vertelde dat ze maagkanker had. Ze had me niet verteld dat ze met deze onderzoeken bezig was, dus het overviel me ontzettend. Het besef dat ze ziek was, kwam meteen binnen. Toch had ik niet het gevoel dat het helemaal fout zou gaan. Mijn moeder was zo standvastig dat ze zou genezen, dat ik daar ook helemaal in geloofde. Zelfs op het moment dat duidelijk werd dat ze het niet zou overleven, wilde ze hier niets van weten. Ze was er helemaal van overtuigd dat wanneer ze toe zou geven aan haar ziekte, dat ze dan snel dood zou gaan. En juist dat was alles wat ze niet wilde. Mijn moeder had zo’n sterke levenslust, ze was nog lang niet klaar om het leven te verlaten.”

 Juuls

“Een week voordat ze overleed, was ik met mijn schoonfamilie op vakantie in Saint Tropez toen mijn moeder belde: ‘Laris, het gaat echt niet goed met me. Ik zou willen dat je hier was.’ Die woorden gingen bij mij door merg en been. Dat was het moment dat ze niet langer kon ontkennen dat het echt heel slecht met haar ging. Ik ben natuurlijk meteen terug naar Nederland gegaan en samen met mijn dochter van toen twee ging ik naar mijn ouders om er de laatste periode voor haar en mijn vader te zijn.

Ik wist meteen: als mijn moeder haar kleindochter nog wil zien, moet het nu. Ze was zo trots op Juuls en mijn dochter was stapelgek op ‘oma Marjan’. Ze waren echt twee handen op een buik. Het moment dat mijn moeder en ik Juuls samen in bad deden toen zij tien maanden oud was, zal ik nooit vergeten. Opeens werd mijn moeder emotioneel. Het besef dat ik tien maanden was toen haar eigen moeder overleed, kwam heel erg bij haar binnen. ‘Jij gaat Juuls veel langer meemaken mam’, zei ik nog. Niet veel later hoorden we dat ze ziek was. Ik had het mama zo gegund om nog veel langer de oma te mogen zijn, die ze zo graag wilde zijn.”

Laatste week

“Toen ik terugkwam uit Saint Tropez zag ik meteen dat het echt niet lang meer zou duren. Mijn moeder woog inmiddels nog maar dertig kilo. Ik wilde haar de allermooiste laatste dagen geven en daarom begon ik subtiel te vragen waar ze de laatste tijd zo van had genoten. Ze noemde een aantal namen op van mensen met wie ze het fijn had gehad. Zonder dat ze het wist heb ik toen geregeld dat al die mensen in de laatste week allemaal nog bij haar langs zijn geweest. Het voelt heel waardevol dat ik dat nog voor haar heb kunnen doen.

Op maandag kwam ik met Juuls bij mijn ouders en op vrijdagochtend zei mijn vader dat het nu echt slecht ging met mama. Hij vroeg of ik boven wilde blijven met Juuls, omdat het beneden te druk zou zijn voor mama. Dat deed ik natuurlijk. Niet veel later hoorde ik mijn vader met snelle passen naar boven komen. Hij vertelde in paniek dat hij geen contact meer met haar kreeg. In een split second realiseerde ik me dat dit weleens het einde zou kunnen zijn. Mijn vader bleef boven bij Juuls en ik voelde aan alles dat ik naar mama toe moest.”

‘Laat maar los’

“Het moment dat ik van boven naar beneden liep, bonkte mijn hart in mijn keel. Ik ben bij mama gaan zitten en trillend pakte ik haar handen vast. Ik zag haar vechten, ze wilde het leven nog niet loslaten. Ze lag in een vreemde houding, ademde luidruchtig en haar ogen draaiden weg. Ik besefte dat het moment was aangebroken waarop ik de laatste woorden tot haar kon richten. Ik wilde vooral dat zij met het allerfijnste gevoel het leven op aarde zou verlaten.

Ik wilde daarom dat ze nog één keer hoorde hoe goed ze alles heeft gedaan. Hoe zij zoveel levens heeft verrijkt. Hoe ze voor mij de meeste liefdevolle moeder en vrouw is geweest en hoe dol mijn dochter op haar was. Ik twijfelde of mijn moeder me hoorde, dus ik vroeg haar of ze een reactie kon geven. Dit lukte haar niet meer, althans niet in woorden. Ik realiseerde me dat ik een gerichtere vraag moest stellen en vroeg haar nog een keer haar prachtige groene ogen te openen. Dat deed ze. Hierdoor wist ik zeker dat ze mijn woorden van daarvoor had gehoord. Ik keek haar aan en zei: ‘Ik houd van je mama, laat maar los. Je hebt zo hard gestreden. Ga maar naar jouw vader en moeder, ze wachten op je’. Ik ben heel voorzichtig op haar borst gaan liggen met mijn armen om haar heen. Ik hield haar vast en ben zo een tijdje blijven liggen. Toen er wat rust over me heen kwam, besefte ik dat het harde ademhalen was gestopt. Ik weet niet precies wanneer, maar wat ik wel weet is dat mijn lieve, sterke moeder in mijn armen is overleden.”

Lees ook: Elke verloor haar vader: ‘Zijn laatste vijf maanden waren de mooiste’

Larissa met haar moeder en dochter Juuls.

Larissa’s moeder, een paar dagen voordat ze overleed.

Tekst: Lisa Schoenmaker