Imposter syndrome: waarom je soms denkt dat je niet goed genoeg bent

Tekst: Yentl Spijk

28 oktober 2025

Ken je dat gevoel dat je elk moment ‘door de mand’ kunt vallen? Dat iemand ineens ontdekt dat je eigenlijk helemaal niet zo goed bent in je werk als iedereen denkt? Of dat je complimenten krijgt, maar stiekem denkt: als ze wisten hoe het écht zit… Als je dit herkent, is de kans groot dat je last hebt van imposter syndrome. In het Nederlands ook wel het oplichterssyndroom genoemd. En nee, je bent niet de enige.

Imposter syndrome

Imposter syndrome is geen officiële psychische stoornis, maar het voelt wel als een enorme last. Je bent continu onzeker over je prestaties, zelfs als daar geen enkele reden voor is. Mensen die hiermee worstelen, hebben het gevoel dat ze anderen voor de gek houden, alsof hun successen vooral te danken zijn aan geluk of toeval. Zowel mannen als vrouwen kunnen dit ervaren, maar opvallend veel hoogopgeleide jonge vrouwen kampen ermee. Het gevolg? Je ervaart stress bij taken die je eigenlijk prima kunt uitvoeren, stelt dingen uit uit angst om te falen en ontspanning lijkt ver te zoeken. En hoe langer je blijft piekeren, hoe sterker dat gevoel van ‘niet goed genoeg zijn’ wordt.

Zelfbeeld

Mensen met imposter syndrome zijn vaak ontzettend perfectionistisch en leggen de lat torenhoog. Complimenten wuif je weg, want ‘iedereen kan dit toch?’ Hulp vragen voelt als falen, en wat je zelf presteert, vind je eigenlijk nooit bijzonder genoeg. De realiteit is dat jouw zelfbeeld totaal niet overeenkomt met wat anderen zien. Jij focust op wat je (volgens jezelf) niet goed doet, terwijl je omgeving juist bewondering heeft voor wat je wel doet. Kort gezegd: jouw innerlijke criticus praat veel harder dan de stem van de realiteit.

Er zijn verschillende redenen waarom imposter syndrome ontstaat. Vaak is het een combinatie van persoonlijkheid, opvoeding en maatschappelijke verwachtingen.

Streng voor jezelf

Imposter syndrome komt opvallend vaak voor bij mensen die succesvol zijn. Hoe groter je prestaties, hoe groter ook de angst om niet (meer) te voldoen. Het wordt niet voor niets ‘de vloek van slimme mensen’ genoemd. Je wil bewijzen dat je het waard bent: voor anderen én voor jezelf, maar die druk zorgt er juist voor dat je continu twijfelt aan je kunnen.

Je opvoeding

Ook je jeugd kan een rol spelen. Misschien zeiden je ouders vroeger vaak dat je bijzonder of uitzonderlijk was, met de beste bedoelingen natuurlijk. Maar wanneer je later ontdekt dat je, net als iedereen, fouten maakt, kan dat keihard binnenkomen. Zeker bij millennials speelt imposter syndrome vaak een rol. Of misschien lag de nadruk in je gezin juist op presteren en goede cijfers halen. Dat zaait de overtuiging dat je alleen waardevol bent als je perfect presteert. En dat gevoel neem je mee de volwassenheid in.

Wat kun je doen tegen imposter syndrome?

De eerste stap is bewustwording: erkennen dat je hiermee worstelt. Zodra je herkent dat die kritische stem in je hoofd niet de waarheid spreekt, kun je ermee aan de slag. Praat terug tegen die innerlijke criticus. Vraag jezelf af: zou ik dit ook tegen een vriendin zeggen? Waarschijnlijk niet. Dus wees net zo mild voor jezelf als je voor een ander zou zijn. Vier je successen, ook de kleinste. Ook al voelt het ongemakkelijk, geef jezelf een schouderklopje bij iets wat goed ging. Schrijf je prestaties op, groot én klein, en lees ze terug op momenten van twijfel. Maak met jezelf de afspraak om niet altijd harder of langer te werken dan nodig. Stel grenzen. Perfectie is geen vereiste om waardevol te zijn. En bovenal: durf om hulp te vragen. Dat is geen teken van zwakte, maar juist van zelfbewustzijn.

En als het allemaal te overweldigend voelt? Dan kan een gesprek met een psycholoog helpen om deze patronen te doorbreken. Imposter syndrome betekent niet dat je echt een ‘oplichter’ bent. Het betekent juist dat je hoge standaarden hebt en je verantwoordelijkheid serieus neemt. Maar weet: je mag trots zijn op jezelf, ook als niet alles perfect is. Want dat is het geheim dat alle ‘echte’ professionals delen: niemand weet precies wat ‘ie doet. En dat is helemaal oké.

Beeld: Getty Images