Wiebke had een bijna-doodervaring: ‘Iets in me zei: dit is dood’

20 januari 2022

Als operazangeres mocht Wiebke Göetjes (60) elf jaar terug meedoen met de opera Hänsel und Gretel in België. Wat een mooie productie had moeten worden en voor veel mensen ook was, pakte voor Wiebke heel anders uit. Zij had die dag, notabene op haar verjaardag, een bijna-doodervaring op de bühne.

Enorm blij was Wiebke destijds met de rol die ze mocht spelen: heks in het verhaal van Hans en Grietje. Alles was van tevoren helemaal uitgestippeld, en zo stond Wiebke, eenmaal op het podium, als heks in een pot zo groot als zijzelf te roeren. Het verhaal speelde zich af volgens het sprookje. Hans en Grietje werden eerst gevangengenomen door de heks, maar wisten vervolgens te ontsnappen. De bedoeling was dat Grietje de heks, Wiebke in dit geval, aan het einde van de voorstelling van de ladder af de pot in zou duwen. “We hadden die dag twee voorstellingen. De eerste speelden we als afgesproken en ging goed. Het was wel bloedheet in die pot, waardoor ik eventjes niet lekker was. Maar dat was snel weer over.”

Tussen de eerste en de tweede voorstelling bedacht de regisseuse dat er toch iets miste. Het zou volgens haar leuk zijn als er rook uit de pot zou komen. “Het was een erg last minute idee, maar ik ontkwam er niet aan om eraan mee te werken. Ik stond tijdens de tweede voorstelling dan ook opnieuw op die ladder en ineens kwam er volop rook uit de pot. Dat was het moment waarop Grietje mij erin moest duwen. Ik wilde eigenlijk die rook niet in, omdat ik geen idee had wat voor spul dat was. Maar tegelijkertijd zat er duizend man publiek, dus wat kon ik anders?”

Gevecht

Eenmaal in de pot ontdekte Wiebke al snel dat het foute boel was. Het enige wat ze kon denken, was dat ze er direct uit moest. Meteen. Ze kreeg geen lucht. Haar benen deden het al snel niet meer en daarbij was de pot überhaupt te groot om er zelf uit te klimmen. Ze kon niets. “Ik probeerde steeds meer lucht binnen te krijgen, maar stikte gewoon. De opera om mij heen speelde ondertussen door, was nog niet klaar. Daardoor had niemand door dat er iets met mij gebeurde dat helemaal niet de bedoeling was. Op een gegeven moment ben ik gaan liggen, omdat ik niet meer kon blijven staan. Het was echt afgrijselijk. Ik vocht en vocht, maar het voelde alsof het al te laat was.”

Stilte

Ineens, uit het niets, was Wiebke’s gevecht over. Iets in haar achterhoofd zei tegen haar: dit is dood. Nog steeds was er geen zuurstof en bevond ze zich volledig in de rook. Toch was het voorbij. “Het was heel apart, maar ik hoefde niet meer te ademen. Het voelde alsof ik eerst aan het vechten was en toen ineens in de perfecte strandstoel in het perfecte zonnetje lag. Zonder enig gevoel van druk of gedachten. Het was rustig, doodstil. De paniek was over. Ik zag een oranjeachtige kleur. Een heerlijk gevoel was het, ik kan het niet anders omschrijven. Ik was helemaal in het nu en dat was geweldig. Kennelijk kon ik dat op een of andere manier nog wel waarnemen. Ik ervoer alleen maar die fijne sensatie.”

Lees ook: Petra had een bijna-doodervaring: ‘Het was als een warme deken’

Geen heks

Na een minuut of zeven was de opera afgelopen. Wiebke had als heks nog lolly’s moeten gooien, maar kwam het podium niet meer op. Niet voor de lolly’s en ook niet voor applaus. Toen er uiteindelijk een collega over de rand van de pot keek en Wiebke daar zag liggen, schrok hij zich rot. “De machine met rook was inmiddels uitgezet, waardoor de CO2 verdwenen was en er weer zuurstof de pot in kwam. Net op tijd denk ik, want ik ben op dat moment toch weer bijgekomen. Ik denk dat ik heel veel geluk heb gehad. Als het ook maar een minuut langer was geweest, was ik waarschijnlijk nooit meer teruggekomen. Later zocht ik namelijk op wat voor spul het was. Het bleek droogijs te zijn. Bij een concentratie van twintig procent of hoger treedt de dood binnen enkele minuten in. Zie je wel, dacht ik. Dat was echt een enorme klap voor me.”

Vage herinneringen

De rest van die dag ging in een waas aan Wiebke voorbij. Die avond zong ze zelfs nog in een andere voorstelling, maar dat ging voor haar gevoel vooral op de automatische piloot. Ze heeft er maar vage herinneringen aan. “De vriendinnen die langskwamen voor de avondvoorstelling, schrokken zich rot. Ik zag helemaal paars en mijn ogen puilden uit. Ze brachten me naar de kleedkamer en daar heb ik een tijdje alleen maar voor me uit zitten staren. ’s Avonds ging ik opnieuw het podium op. Ik weet eigenlijk niet waarom ik dat nog heb gedaan. Vervelend genoeg werd door de organisatie min of meer genegeerd wat er gebeurd was. Waarschijnlijk zodat ik de avondvoorstelling niet zou verpesten. Daarom dacht ik zelf ook: ik ga gewoon wel door.”

Paniekaanvallen

Na een paar dagen bracht Wiebke toch even een bezoek aan de huisarts. Volgens hem was het spul verder niet schadelijk, maar hij raadde haar wél aan om EMDR therapie, oftewel traumatherapie, te gaan doen. Dat schoof Wiebke in eerste instantie nog een tijdje voor zich uit. Totdat ze er niet meer aan ontkwam. “De maanden nadat het gebeurd was, kreeg ik paniekaanvallen op het podium. Ik haalde mijn hoge noten niet makkelijk meer. Kreeg telkens een paniekgevoel van binnen en kon daar niet meer mee omgaan. Ik denk dat het kwam door dat ongelofelijk machteloze gevoel dat ik had toen ik die pot niet uit kon. Ik wist dat ik dood zou gaan, maar kon niets doen. Dat deed veel meer met me dan ik op dat moment wilde toegeven.”

Traumatherapie

Wiebke is uiteindelijk toch traumatherapie gaan doen om alles te verwerken. Sindsdien is ze van haar paniekaanvallen af. “Als ik nu op alles terugkijk, had ik al een bepaald gevoel tijdens de repetities ervoor. Dat negeerde ik, maar nu zie ik het als een seintje van binnen. Zo van: wanneer ga je naar me luisteren? Dat probeer ik nu dan ook te doen. Ik ben meer naar mezelf gaan luisteren. Deze ervaring is in die zin een goede les voor me geweest. Daarnaast ben ik niet bang meer voor de dood, omdat ik dat fijne gevoel heb ervaren. Dat was zó fijn, dat ik er soms gek genoeg zelfs naar verlang. Daar denk ik echt nog vaak aan terug.”

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.

Tekst: Laura van Horik
Foto: Yvonne Compier