Redacteur Marianne gaat in het nu leven: ‘Later komt misschien wel nooit’

Tekst: Marianne ter Mors

21 juli 2025

Als je een dierbare verliest, weet je ineens wat er écht toe doet in het leven, zoals genieten, niets uitstellen en het leven vieren. Maar hoe dóé je dat, vraagt redacteur Marianne zich na het verlies van haar moeder af.

Nog ‘even’ dit regelen. Nog ‘even’ dat doen. En voor je het weet ben je weer een week, een maand of tien jaar verder. De waan van de dag is zoiets geks. We hebben de neiging om te leven of we álle tijd van de wereld hebben. Op mijn 27e leerde ik de harde les: dat is niet zo. Na een ziekbed van negen maanden overleed mijn moeder aan longkanker. Ze was net 63 geworden. Voor ze ziek werd, zat ze al vól leven. Maar de grootste plannen werden uitgesteld tot na haar pensioen: ze wilde een Nijlcruise maken en het Rode Plein bezoeken in Moskou. Na het overlijden van mijn moeder ben ik lange tijd boos geweest. Ik vond het oneerlijk dat uitgerekend mijn moeder, zo’n lief mens dat altijd voor iedereen klaarstond, haar pensioen niet heeft gehaald. De tijd dat er eindelijk ruimte voor háár dromen zou zijn. Naast die boosheid ontstond er ook iets anders. Een vast besluit om dingen die ik echt graag wil niet meer uit te stellen, ook als andere mensen me voor gek verklaren. Daar heb ik maling aan, want ik heb geleerd: misschien komt dat later wel nooit.

De kleine dingen

Carin Hafkamp is rouwbegeleidster. In haar praktijk ontvangt ze mensen die ondersteuning willen na het verlies van een dierbare. Bijvoorbeeld omdat ze last hebben van spanningsklachten en vastlopen in het leven. Carin: “Rouw gaat over liefde voor je overleden dierbare, liefde waarvan je niet weet waar je er mee naar toe moet. Want liefde gaat niet dood. Het verlies van een dierbare kan je leven volledig op zijn kop zetten. Veel mensen hebben de neiging om maar door te gaan. Een overlijden zet je letterlijk even stil. Zo’n overlijden confronteert je ook met je eigen sterfelijkheid. Alles wat eerst héél belangrijk leek als een bloeiende carrière en een dikke auto voor de deur, is ineens maar relatief. De dood brengt je onvermijdelijk bij de vraag: Wat vind ik nou écht belangrijk?”
Ook Mirjam (59) stelde die vraag aan zichzelf. Hoewel het even duurde voor ze zo ver was. Mirjam: “Mijn vader was het type dat eigenlijk nooit ziek was. Wel had hij last van zijn rug. Op zijn 56e kwam hij in het ziekenhuis terecht met een hernia. Nadat hij enkele weken thuis stil had gelegen, kreeg hij een ruggenprik in het ziekenhuis. Hij overleed ter plekke aan een hartstilstand. Later bleek dat zijn kransslagader was dichtgeslibd. Ik was toen nog maar 26 jaar oud. Het verlies van mijn vader was een enorme schok. Ik had thuis nooit geleerd om mijn gevoelens te tonen, dus stopte ik alles weg. Ik moest sterk zijn voor mijn moeder. Op zaterdag werd mijn vader gecremeerd en op maandag ging ik gewoon weer aan het werk. Idioot als ik daar nu over nadenk. Mijn echte rouwproces kwam pas veel later. In 2018 overleed een dierbare vriendin van me. Iemand van mijn eigen leeftijd. Inmiddels was ik door een opleiding in persoonlijke ontwikkeling al meer bezig met mijn gevoel. In plaats van dingen weg te stoppen, praatte ik over dit verlies met mijn kinderen. Mijn vader is overleden toen hij 56 jaar, een maand en achttien dagen oud was. Op 28 juni was ík 56 jaar, een maand en achttien dagen. Vanaf die dag was ik officieel ouder geworden dan mijn vader. Ook was het coronatijd, mijn werk paste niet meer bij me, eigenlijk liep mijn hele leven een beetje vast. Op 16 juli, net twee weken later, raakte ik in een burn-out. Plotseling was het helemaal op, ik kon alleen nog maar stilletjes op een stoel zitten. In de stilte die ontstond, voelde ik mijn vader ineens heel dichtbij me. Alsof hij tegen me zei: “Dit is jouw wake-up call om écht te gaan leven.” Ik heb in die tijd ontzettend veel gehuild, de stilte opgezocht, mijn gedachten op papier gezet en met vrienden over mijn verlies gepraat. Toen ik weer wat meer energie kreeg, heb ik mijn leven anders ingericht. Ik heb mensen losgelaten die niet meer bij me pasten, ik ben ander werk gaan doen en bovenal: ik geniet van de kleine dingen. Een zonnestraal, een lekkere kop thee of een mooie wandeling. Ik maak ruimte voor wat ík belangrijk vind. Niet iedereen snapt dit, toch weet ik dat dit mijn weg is. De dood van mijn vader heeft me uiteindelijk, 33 jaar later, leren léven.”

Allesomvattend gemis

Rouw is heel persoonlijk. Toen mijn moeder net overleden was, kroop ik soms huilend en kwijlend over de vloer. Het gemis voelde zo allesomvattend, dat ik weleens dacht: Laat mij maar gaan. Als zij er niet meer is, hoef ik ook niet meer. Mijn twee broers gingen op hun beurt heel anders om met rouw. Zij konden wél gewoon functioneren, zonder angst, paniek en kwijl. Wat had ik graag een rouwbegeleider aan mijn zijde gehad, maar op de een of andere manier dacht ik daar niet aan. Ik ben er gelukkig goed doorheen gekomen, maar een overlijden kan ook traumasporen achterlaten. Sarah (46) heeft lange tijd geworsteld met het overlijden van haar moeder. “Mijn moeder en ik waren twee handen op een buik. Ik was op vakantie met een vriendin toen mijn vader belde: “Saar, je moeder is ziek, je moet nu naar huis komen, misschien gaat ze wel dood…”. Ik heb meteen een ticket naar huis geboekt. Mijn moeder had wat pijn in haar zij, dat bleek uitgezaaide leverkanker te zijn. Het zat zelfs al in haar botten. Drie maanden later, op haar 52e overleed ze. Ik was toen 29. De eerste jaren na het overlijden van mijn moeder kon ik er nauwelijks over praten, ik kon alleen maar huilen. Daardoor liep ik vast in mijn leven, ik kreeg last van spanningsklachten en paniekaanvallen. Toen ben ik naar een psycholoog gestapt. De psycholoog zei bezorgd: “Ik heb geloof ik nog nooit iemand zo veel en zo hard zien huilen.” Mijn moeders overlijden heb ik als traumatisch ervaren. Ik bleef die film maar afspelen in mijn hoofd. Uiteindelijk heb ik daar EMDR-therapie op gedaan. Nu gaat het gelukkig beter, hoewel ik nog steeds af en toe worstel met mezelf. Zo ben ik door mijn moeders dood hypochonder geworden. Bij elk pijntje denk ik dat ik doodga. Mijn moeder is haar moeder namelijk ook op jonge leeftijd verloren. Ik kan mezelf daar soms wel gek mee maken, ja. Gelukkig heb ik enorm veel dierbare herinneringen aan mijn moeder. Mijn moeder was een trotse vrouw, echt een horecadame. Ze zag er altijd tiptop uit, mooi in de make-up, nette kleren en hoge hakken. Ik denk graag terug aan de momenten dat ze achter de bar stond, dan was ze helemaal in haar element. Toen mijn moeder al ziek was, zaten we een keer samen in de auto. We reden langs een boerderij waar een groot bord stond met: Alles komt goed. Daar hadden we het toen over samen. Een tijdje geleden volgde ik een workshop waarbij we allemaal een kaartje mochten trekken. Uit een hele grote stapel trok ik het kaartje waarop stond… Alles komt goed! Op zo’n moment weet ik dat mijn moeder bij me is. Ik kan niet zeggen dat ik per se een drive om iets te veranderen heb overhouden aan het overlijden van mijn moeder. Eerder een soort zachtheid dat ik mijn voel in haar ‘alles komt goed’. Nog steeds voel ik verdriet, maar nu kom ik op een punt dat ik mijn verdriet naar iets positiefs om wil zetten. Iets om andere mensen die een dierbare verliezen dat te geven wat ik in mijn rouwproces heb gemist: herkenning, erkenning en troost.”

Uit de ratrace

Ik ben eigen baas. Héérlijk al die vrijheid, denk je nu wellicht. Dat is absoluut waar. Maar naast die vrijheid is er ook de drive om alles aan te pakken wat ik leuk vind. Ik hou van mijn werk én van een gevulde bankrekening. Daarom werk ik weleens te hard en vergeet ik ruimte te maken voor de dingen die ertoe doen. Hoe stap je uit die ratrace? Rouwbegeleidster Carin vertelt: “Het is logisch dat je soms vergeet om bewust te leven. Het leven vraagt nu eenmaal bepaalde dingen van je. Dat is ook helemaal niet erg. De eerste stap om terug te komen naar je voornemen bewust te leven, is inzien dat je wordt opgeslokt door je dagelijks leven. Bij de één gebeurt dat doordat er zich opnieuw iets ingrijpends voordoet als een overlijden. Voor de ander is het een mooi tv-programma wat aan het denken zet. Ik raad mijn cliënten aan om niet te wachten tot zo’n moment zich voordoet, maar zélf die ruimte voor vertragen te creëren. Bijvoorbeeld door regelmatig te wandelen in de natuur. Ook kun je een hele simpele oefening doen. Pak een wattenstaafje en zet de punt aan de binnenkant van je pols bij je linkerhand. Reis dan langzaam naar boven via de buitenkant van de linkerduim. Van je linkerduim ga je omhoog naar je wijsvinger. Met je aandacht volg je het gevoel van het wattenstaafje op je hand. Op deze manier doe je beide handen. Dit is een manier om uit je hoofd te komen en weer in het moment te zijn. Zeker als je weet van jezelf dat je de neiging hebt om je te verliezen in dagelijkse rompslomp, dan helpen deze hulpbronnen je om terug te komen bij jezelf. Van daaruit kun je jezelf de vraag stellen: wat is er nu belangrijk voor mij?”

Gewoon doen

Het bos is míjn pauzeknop. Zodra ik voel dat ik een hoofd op pootjes word, trek ik mijn wandelschoenen aan. Tijdens zo’n wandeling komt er rust in mijn hoofd. Dan komen er spontaan verlangens in me naar boven. Ik wil weer een boek schrijven. Ik wil meer reizen… Onlangs kwam ik tijdens zo’n wandeling op het lumineuze idee om beide dromen te combineren: ik ga op schrijfvakantie. Ik boek een plek in de natuur in Spanje waar ik van de zon kan genieten. En waar ik in alle rust aan mijn tweede boek kan werken. En er zijn genoeg redenen om het niet te doen, hoor. Het kost geld, alleen op reis durf ik eigenlijk niet en een auto huren in het buitenland durf ik al helemáál niet… Toch heb ik geboekt. Dit is iets waar mijn hart van gaat zingen. Het avontuur aan te gaan en écht te leven, geeft me zo’n vrij en gelukzalig gevoel. Dat is wat het overlijden van mijn moeder me leerde. Doe het gewoon. Nu. Ik denk als mijn moeder nu vanaf haar wolkje naar beneden zou kijken, dat ze met een glimlach zou zeggen: “Goed zo meisje. Carpe diem. Pluk de dag.”

Foto: Amanda Leurink, privébezit

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.