Erica: ‘Mijn man werd als kind jarenlang misbruikt’

24 oktober 2023

Iwan was zo’n extreem bezorgde vader, dat Erica (43) vijf jaar geleden op het punt stond van hem te scheiden. Pas toen vertelde hij zijn grote geheim. “Ik was totaal in shock en intens verdrietig.”

Erica: “Er hing al weken een ijzige sfeer in huis. Sinds de laatste keer dat Iwan buitenproportioneel kwaad was geworden omdat onze zoon Lars tien minuten later was thuisgebracht dan afgesproken, was ik er klaar mee. Logisch hoor, dat mijn man nauwkeurig is als het om onze kinderen gaat, maar dit was echt overdreven. We kenden de ouders van Lars vriendje al jaren. Door Iwans heftige reactie wilden ze nu niets meer met ons te maken hebben. Onze zoon was zijn vriendje kwijt, ik een goede vriendin. Het was de zoveelste situatie die Iwan verpestte, die hij tot extreme proporties opblies. Er was niets meer over van de leuke, vrolijke en lieve man op wie ik ooit verliefd was geworden.”

Eigenaardigheden

“Die zondagavond zei ik het: ‘Ik wil scheiden’. Ik zag Iwan schrikken. Hij hield zich nog altijd vast aan ‘in voor- en tegenspoed’. Ja, dat had ik beloofd: maar níét tegen elke prijs. Die avond sliep hij op de bank. Midden in de nacht zat hij opeens naast me op bed, vreselijk overstuur. ‘Ik moet je iets vertellen’, zei hij tussen het snikken door.
Iwan en ik waren op dat moment tien jaar samen. Toen ik hem ontmoette, was ik ervan overtuigd dat ik het niet beter kon treffen. Hij was knap en grappig en ik voelde meteen dat hij alles voor me over had. We gingen al snel samenwonen. We hadden het zo fijn, dat ik de eigenaardigheden die hij ook bleek te hebben voor lief nam.
Af en toe was Iwan erg in zichzelf gekeerd, dan leek hij heel ver weg. En hij deed altijd erg negatief over zijn moeder. Daar begreep ik niets van. Ik vond haar juist lief, ze stond altijd voor ons klaar. Maar in Iwans ogen kon ze niets goed doen. Verder haperde ons seksleven een beetje. We deden het wel, maar altijd op zijn initiatief. Als ík eens duidelijk maakte dat ik zin had in seks, sloeg hij dicht. Zo raakte hij erg gespannen als ik hem opwachtte met een leuk setje. Eén keer waagde ik het om ’s nachts, terwijl hij sliep, onder de dekens te duiken om hem met mijn mond te verwennen. Elke man vindt het heerlijk om op die manier gewekt te worden voor een vrijpartij, dacht ik naïef. Maar Iwan werd woedend en haalde bijna naar me uit. Omdat hij zo geschrokken was, verklaarde hij later. Toch vonden we een modus in ons seksleven en ik stond er niet meer bij stil. Want verder hadden we het prima: Iwan was de allerliefste.”

Beklemmend gedrag

“We waren zo blij toen we kinderen kregen. Twee jongens, met anderhalf jaar ertussen: Lars en Jens. Hoe ouder de kinderen werden, hoe meer me opviel dat Iwan wel erg bezorgd over ze was. Vanaf het moment dat Lars bij andere kinderen ging spelen, zat hij er bovenop. Alles wilde hij weten: bij wie was hij? Waar stond dat huis? Hoelang bleef hij? Hij stond er ook op om de mensen te ontmoeten bij wie Lars kwam, vertrouwde niet op mijn mening. Hoewel ik het fijn vond dat hij zo betrokken was, voelde het ook als wantrouwen. Hoezo zou ik niet goed kunnen inschatten of Lars – en later ook Jens – ergens veilig was? Iwans gedrag voelde beklemmend.
Toen Lars in groep drie zat en zijn wereld groter werd, werd Iwans bemoeizucht erger. Zo stelde hij strenge regels, ook aan het buitenspelen, terwijl we in een veilige buurt wonen waar altijd veel kinderen op straat zijn. Mijn hart brak als Lars vanachter het raam moest toekijken naar zijn vriendjes die voetbalden, omdat Iwan vond dat hij al aan de taks van een halfuur ‘buitenspeeltijd’ zat.
Het was duidelijk dat Iwan problemen had met loslaten, maar daar mochten onze kinderen toch niet de dupe van worden? Ik werk als receptioniste bij een psychiatrische instelling, waar veel mensen komen met angst en dwang. Dat was volgens mij precies waar Iwan last van had. Moest hij niet eens met iemand gaan praten? Maar als ik dat opperde, werd hij laaiend. Hem mankeerde niets! Hij had gewoon het beste voor met onze jongens, zag ik dat niet?
We kwamen steeds vaker tegenover elkaar te staan. Dat kon er fel aan toegaan: Iwan kon heel driftig worden en daar werd ik bang van. Ook de jongens doken in elkaar als ze hem zo zagen. Op een gegeven moment voelde ik: ik trek dit niet langer. Voor mezelf, maar zeker ook voor onze jongens was het beter om weg te gaan. En ik ervoor zou knokken om de voogdij te krijgen.”

Oudere buurman

“En toen maakte Iwan me dus overstuur wakker. Ik hield hem vast. En terwijl we daar zaten voelde ik al mijn boosheid wegstromen. Alsof ik al wist: hij gaat mij nu in vertrouwen nemen en hoewel dat vast niet makkelijk zal zijn, biedt ons dat wel een nieuwe kans.
Iwan bleek vroeger misbruikt. Dat begon toen hij zeven jaar was. Omdat zijn moeder een fulltimebaan had, kon zij hem nooit van school halen. Tot zijn zevende stond zijn oma elke dag op het schoolplein. Toen die overleed, regelde zijn moeder dat hij na schooltijd terecht kon bij een oudere buurman. In het begin vond Iwan het daar heel leuk. Zijn buurman was aardig en deed spelletjes met hem. Tot die spelletjes een vreemde wending kregen. Details heeft Iwan mij tot op de dag van vandaag niet verteld, maar het is duidelijk dat die buurman hem dwong tot seksuele handelingen. Hoewel hij op dat moment niet besefte wat er precies gebeurde, voelde Iwan wel dat hij dit absoluut niet leuk vond. Zijn buurman werd op zulke momenten heel anders. Hij ademde luid en deed Iwan pijn. Ook bedreigde hij Iwan: hij mocht niemand iets vertellen, anders zou zijn moeder zo schrikken, dat ze dood zou gaan.
Dus hield Iwan zijn mond. Hij heeft wel tegen zijn moeder gezegd dat hij niet meer naar die buurman toe wilde. Naar eigen zeggen heeft hij dat vaak aangegeven. Hoewel hij achteraf snapt dat het voor zijn moeder niet duidelijk was wat er aan de hand was, heeft hij het haar nooit kunnen vergeven dat ze ondanks zijn protesten geen andere opvang regelde. Daardoor ging het misbruik jarenlang door. Pas toen Iwan naar de middelbare school ging, kreeg hij de sleutel en mocht hij in zijn eentje naar huis.”

Herbelevingen

“Iwan was zo opgelucht dat het toen voorbij was. Hij nam zich voor er nooit meer aan te denken. Want hij schaamde zich er verschrikkelijk voor dat dit hem was overkomen. En toen zijn buurman een paar jaar later overleed, dacht hij: nu is het voorgoed begraven, niemand zal er ooit van weten. Er met iemand over praten wilde en kon hij niet, hij wilde alleen maar vergeten. Maar dat lukte hem niet. Hoe meer hij het wegdrukte, hoe harder de herinneringen terugkwamen. En toen hij seksuele relaties begon te krijgen, kreeg hij last van herbelevingen. Als iemand iets deed als hij zelf niet in de stemming was, had hij direct het gevoel dat hem iets werd opgedrongen. Zo ook die keer toen ik hem ’s nachts wakker had gemaakt. Hij vertelde nu dat hij in eerste instantie slaperig had gedacht dat het zijn buurman was.
Toen wij ons gezin stichtten had hij voor de zoveelste keer gedacht: nu is het verleden voorbij. Maar onze jongens waren juist een enorme trigger. Zeker nu de oudste de zeven naderde. Iwan wilde zo graag bescherming bieden, voorkomen dat Lars of Jens ooit iets naars overkwam. Hij wist wel dat hij fout bezig was, veel te veel monsters zag en de kinderen belastte met zijn angsten. Maar hij wist gewoon niet hoe hij zich ertegen moest verzetten. Hij wist ook niet hoe hij mij, de moeder van zijn kinderen, kon loskoppelen van het beeld van zijn eigen moeder, die zo tekortgeschoten was. Daardoor werd hij vaak zo boos op mij, al besefte hij dat dat niet terecht was.”

Traumaverwerking

“Al die tijd had ik stil geluisterd. Totaal in shock. En verdrietig, zo intens verdrietig. Ik moest de hele tijd denken aan de kinderfoto’s van Iwan die ik had gezien, hij was vroeger zo’n klein, lief mannetje. Wat afschuwelijk wat hem was overkomen. En hoewel ik me direct realiseerde dat dit ons hele leven blijvend zou beïnvloeden, was ik blij en opgelucht dat Iwan mij het had verteld. Nu ik wist wat er aan de hand was, was een scheiding natuurlijk uitgesloten. Ik zou hem niet in de steek laten. Nee, ik zou hem helpen om zijn buurman alsnog te verslaan. Die vreselijke vent mocht niet de reden zijn dat ons gezin uit elkaar viel.
Dezelfde ochtend heb ik op mijn werk met een psychiater overlegd. Uiteindelijk is Iwan via onze huisarts bij hem in behandeling gegaan. Dat is heel zwaar geweest en nee, het ging niet meteen beter, integendeel. De herbelevingen namen in het begin toe en Iwan heeft een periode zo veel huilbuien gehad, dat ik weleens bang was dat het nooit zou stoppen. Maar ik wist ook hoe goed het was dat hij dit aanging. Alleen door zijn monsters recht in de ogen te kijken, kon hij dit verwerken.
Hij heeft onder meer EMDR gedaan, een manier van traumaverwerking. Ook heeft hij eindelijk met zijn moeder gepraat. Dat was de moeilijkste stap, omdat er zo veel gemixte gevoelens aan vastzaten. Het gesprek is begeleid door de psychiater. Wat heeft zijn moeder gehuild. Ze wist van niets en vond het zo erg dat het onder haar ogen was gebeurd. Dit is voor Iwan erg helend geweest. Ergens leefde hij nog altijd met de overtuiging dat het zijn moeder niets kon schelen. Hun contact krijgt nu eindelijk een eerlijke kans. Ze zijn de afgelopen jaren erg naar elkaar toe gegroeid. Net als Iwan en ik.”

Superleuk gezin

“Ik durf te zeggen dat wij ijzersterk zijn samen, niets of niemand zal ons nog uit elkaar krijgen. En met Iwan gaat het zo veel beter. Het misbruik is nooit uit te wissen, maar hij kan nu leven met de gevolgen. Ze belemmeren hem niet meer in zijn vaderschap. Hij is niet zo bezorgd meer. En als hij dat wel is, kan hij het relativeren.
Hij vindt het zo fijn dat hij niet langer met een donker geheim leeft. Hij weet als geen ander hoe erg dat is én hoe belangrijk het is om over misbruik te praten. Om die reden is hij ook blij met alle aandacht die er nu is voor het grensoverschrijdend seksueel gedrag dat bij The voice of Holland – en daarna bij andere bedrijven – aan het licht is gekomen. Want hoe meer openheid over dit onderwerp, hoe beter.
Iwan is eindelijk tot bloei gekomen als de lieve, betrokken vader die hij in zijn hart altijd al was. En met onze jongens gaat het ook goed. De periode dat Iwan zo hard aan zichzelf werkte, hebben we ons best gedaan om hen zo min mogelijk te belasten. Dat is niet altijd gelukt vrees ik, maar het grote verschil met de tijd daarvoor was wel dat ze weer duidelijk meekregen dat wij veel van elkaar houden, een team zijn. Dat zorgde voor veiligheid. Nu, vijf jaar later, zijn we een superleuk gezin en zitten onze jongens heel goed in hun vel. Ze zijn dol op hun vader. Wat ben ik blij dat we hieruit gekomen zijn…”

Tekst: Lydia van der Weide. Om privacyredenen zijn alle namen veranderd, de echte namen zijn bekend bij de redactie.
Foto: Getty Images

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.