Zij helpen eenzaamheid de wereld uit: ‘Zelfs een vreemde groeten kan iemands dag al kleuren’

Tekst: Sonja Brekelmans

22 oktober 2025

Ruim 13% van de volwassenen en maar liefst 25% van de jongeren voelt zich eenzaam en dat is zorgelijk. Gevoelens van langdurige eenzaamheid zijn schadelijk voor onze lichamelijke en mentale gezondheid. Gelukkig zijn er mensen die zich inzetten voor verbinding, zoals Liesbeth, Marije, Pieter, Jeroen en Merijn.

“Vrienden geven plezier én steun als het tegenzit”

Jeroen Hellemons helpt jongeren die eenzaam zijn en richtte de Stichting Avondje Uit op.

Jeroen: “Wie ben ik? Waar hoor ik thuis? Als jongere voelde ik me vaak onbestemd. Vooral op de middelbare school, waar ik gepest werd, had ik moeite met het vinden van mijn plek. Maar ook later bleef dit een thema, maar dan op een existentiëler niveau. Ik ben geadopteerd. Hoewel ik zielsblij ben met mijn leven in Nederland en mijn lieve ouders, bleek dit toch meer impact te hebben dan ik dacht.

Je jeugd is een tijd waarin je jezelf en de wereld om je heen ontdekt. Je hebt hier de hulp van anderen bij nodig. Leeftijdsgenoten met wie je kunt lachen en op wie je terug kunt vallen als het tegenzit, zijn in deze fase extra belangrijk. Toen ik ging studeren, kreeg ik vrienden én plezier in het leven. Toch bleef ik oog houden voor jongeren die zich eenzaam voelen. Misschien wel omdat ik ondervond dat het hebben van vrienden zo’n positief effect had.

Via MEE, een organisatie die mensen ondersteunt met een beperking, werd ik maatje van een jongen met autisme. Ik schrok toen hij vertelde dat hij niemand kende met wie hij wat leuks kon ondernemen. Die ervaring en mijn stage als begeleider van een summercamp in Amerika voor kinderen uit kansarme situaties, vaak zonder netwerk, maakten dat ik een leuke avond wilde organiseren voor jongeren. Op die manier hadden ze plezier én leerden ze nieuwe mensen kennen. 

Inmiddels zijn we zeven jaar en zevenhonderduitjes verder. Omdat ik de uitjes goed wilde organiseren, richtte ik Stichting Avondje Uit op, waar jongeren en jongvolwassenen van 16 tot en met 36 elkaar kunnen ontmoeten én skills leren waardoor ze ook buiten de stichting op nieuwe mensen durven af te stappen.”  

“Praat met anderen over eenzaamheid en je ontdekt dat je niet de enige bent”</2>
Merijn Ruis is spreker over geluk en maakt praatjes met vreemden om polarisatie en eenzaamheid tegen te gaan.

Merijn: “Al jaren doe ik allerlei kleine experimenten om te ontdekken hoe ik zelf gelukkig kan zijn. Toen ik las over een onderzoek dat aantoont dat mensen gelukkig worden van contact met vreemden, besloot ik dat te testen door praatjes aan te knopen met onbekenden. In het begin vond ik dat spannend, maar hoe vaker ik het deed, hoe makkelijker het werd. En inderdaad: het gaf me een goed gevoel.

Deze spontane ontmoetingen hadden nog een effect: ze bleken een krachtig medicijn tegen polarisatie. In nieuws en media lijken mensen lijnrecht tegenover elkaar te staan, maar wanneer je spontaan een praatje maakt met vreemden kun je niet anders dan concluderen dat de wereld ook een warme plek is.

Eenzaamheid vind ik een interessant thema. Als je de emotie ervaart, ben je geneigd te denken dat je de enige bent, maar wanneer je dit gevoel bespreekbaar maakt, kom je erachter dat dit niet zo is. Vorig jaar besloot ik iedere dag met een vreemde te praten over eenzaamheid. Die gesprekken gingen meteen de diepte in. Mensen vertelden me over de heimwee naar hun thuisland, mentale problemen en gevoelens van gemis. 

Ik ben over die ontmoetingen gaan schrijven op LinkedIn omdat ik anderen wil laten weten hoe ongelofelijk betekenisvol het contact met vreemden kan zijn. Nog altijd voer ik gesprekken met onbekenden, vaak in de trein. Bijzonder dat de NS dit heeft opgemerkt en me had gevraagd om 26 september, tijdens de Week tegen Eenzaamheid, op station Leiden iets voor en met reizigers te doen. Met iedereen die wil, zong ik het lied ‘Lean on me’ van Bill Winthers. De songtekst is prachtig en bemoedigend. Zoek maar eens op.”

“Durf uit je comfortzone te stappen en onderneem iets met anderen”

Liesbeth den Hartigh heeft een groep opgericht die aan koudwaterzwemmen doet. Iedereen die wil kan aansluiten. 

Liesbeth: “Vijf jaar geleden was ik herstellende van een auto-ongeluk waar ik een dubbele whiplash aan overhield. Heel de dag voelde ik pijn, behalve als ik in het koude water zwom. Vooral het zwemmen in de buitenlucht bleek heilzaam. De sensatie van het koude water was sterker dan de pijnprikkels.

Na het ongeluk kon ik niet meer aan alles meedoen. Ik miste het contact met anderen. Dat veranderde nadat mijn lieve vriendin Lia voorstelde om in het open water dichtbij ons huis te zwemmen. Dat wilde ik al doen, maar de drempel om alleen te gaan was te hoog. Bovendien vond ik het niet veilig.

Het buitenzwemmen was heerlijk. Lia en ik begonnen in de zomer en bleven ermee doorgaan. Terwijl we bezig waren, kwamen we in contact met andere buitenzwemmers. Mensen die het ook wilden proberen, sloten zich bij ons aan. Na afloop dronken we samen thee. Inmiddels bestaan we vijf jaar. Onze Facebookgroep ‘Zwemmen / Dippen Lammetjeswiel’ telt nu zo’n honderdveertig leden.

Aan mensen die contact met anderen missen, wil ik laten weten: durf uit je comfortzone te stappen en onderneem iets met anderen. Wat voor jou een moment van verbinding is, is dat wellicht ook voor de ander.”

“Het is heilzaam om aangeraakt te worden”

Marije van Aken geeft vrijwillige handmassages aan mensen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken.

Marije: “Een paar jaar geleden las ik een oproepje van de gemeente Utrecht waarin werd gevraagd om mensen die een training wilden volgen tot handmasseur. De training kostte niets en in ruil voor deelname zouden cursisten een jaar lang vrijwillig handmassages geven aan mensen die niet goed in hun val zaten. De oproep intrigeerde mij. Ik was niet bekend met handmassage, maar ik wilde er wel meer van weten en anderen helpen.

Vier maanden ging ik een ochtend per week naar de cursus. Ik leerde handen masseren en gesprekstechnieken. Tijdens het geven van een handmassage staat iemand vaak open voor een praatje. Ik kreeg van de trainster het advies om het vooral over levensplezier te hebben. Praten over zaken waar mensen van houden, zoals hun lievelingsplek in huis of wat ze het liefste eten, ontspant en geeft nieuwe energie.

De afgelopen jaren heb ik handmassages gegeven aan mensen die eenzaam zijn en behoefte hebben aan contact. Bij het geven van handmassages is dat contact heel fysiek. Uit studies blijkt dat het heilzaam is om aangeraakt te worden. Dat zie ik ook in de praktijk. Mensen voelen zich beter als ik de deur uit stap.

Het geven van handmassages geeft mij ook veel. Ik wist dat sommige mensen een strijd voeren achter de voordeur, maar nu ik bij ze thuiskom, hebben ze een gezicht gekregen. Het heeft me compassievoller gemaakt. Ik vind het fijn dat ik iets voor anderen kan doen. De maatschappij wordt steeds efficiënter ingericht, vol automatisering en bijvoorbeeld onbemande kassa’s. Maar door al die kostenbesparingen is de belangrijkste schakel – de menselijke interactie – eruit gefilterd, met alle gevolgen van dien. Er zijn nu initiatieven nodig om dat broodnodige contact te organiseren.”

“Met mijn video’s probeer ik begrip te creëren”

Pieter Busman maakt de serie ‘Pieters Buren’, minidocumentaires op social media over buitenbeentjes die zich uitgekotst voelen door de maatschappij.

Pieter: “In de kern willen de meeste mensen hetzelfde: een plekje vinden in de maatschappij. De manier waarop we dat proberen en ons uiten, verschilt. Sommige mensen vertonen gedrag dat lastig te volgen is en als onvoorspelbaar wordt ervaren. Wat zorgt voor onbegrip en angst, omdat we het niet herkennen. Deze mensen worden gemeden en soms zelfs gepest. Het zijn de zogenaamde buitenbeentjes. Ze staan buiten de samenleving, terwijl hun gevoelens niet veel verschillen van die van een ander.

Iedereen voelt boosheid en frustratie, maar mijn buurvrouw Roos uitte die door te schreeuwen. Toen ik naast haar kwam te wonen, kreeg ik het advies om haar uit de weg te gaan. Toch dronk ik een drankje met haar. Door me voor haar open te stellen, ontdekte ik dat Roos naast een lastige vrouw ook een ontzettend leuk mens was, met dromen en verlangens, net als ik.

Ik verdiepte me in haar belevingswereld en begon die te filmen met als doel dat anderen meer begrip voor haar zouden krijgen. Lang twijfelde ik of ik deze video’s online moest delen. Het internet kan een rattenhol zijn en ik wilde absoluut niet dat de video’s haar zouden schaden. Maar het tegenovergestelde gebeurde. Ze gingen viral. Roos kreeg overweldigend veel lieve reacties, online én offline. Haar omgeving kon haar gedrag beter plaatsen. Als ze nu door het lint gaat, proberen mensen haar gerust te stellen. 

Ik ben door blijven gaan met het filmen van buitenbeentjes in de hoop om de kloof tussen hen en de anderen te verkleinen. Laatst liet een vrouw, die lang last had van psychosen en over wie ik een video had gemaakt, weten dat ze zich weer mens voelde door de aardige comments onder de video. Naast een rattenhol is het internet óók een liefdevolle plek.”

‘Een aardig gebaar heeft meer impact dan je denkt’

Mirjam Wakelkamp is programmamanager van Eén tegen Eenzaamheid, een actieprogramma van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Wat is eenzaamheid precies?

Mirjam: “Mensen die zich eenzaam voelen, ervaren minder verbondenheid met anderen, wat voor verdriet, leegte, angst en gemis kan zorgen. Er wordt onderscheid gemaakt in sociale eenzaamheid, wat inhoudt dat er een gemis is aan contact. En in emotionele eenzaamheid, waarbij er wel een netwerk is, maar mensen diepe, betekenisvolle relaties missen.”

Hoe ontstaat eenzaamheid?

“Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Ingrijpende levensgebeurtenissen kunnen leiden tot gevoelens van eenzaamheid, zoals het overlijden van een partner of verlies van werk. Maar de omgeving en uitdagingen van de maatschappij vormen ook een risico, zoals individualisering en het gebrek aan sociale cohesie in een buurt. Vaak wordt eenzaamheid veroorzaakt door een opeenstapeling van factoren.”

Neemt eenzaamheid toe?

“Dat verschilt. Onderzoekers zien eenzaamheid onder 65-plussers licht afnemen. Ouderen zijn tegenwoordig beter in staat om een actief, sociaal leven te leiden. Er komen steeds meer initiatieven waardoor ouderen met elkaar verbonden blijven, zoals de voorzorgcirkels; netwerken van ouderen die elkaar ondersteunen. Het is een misvatting dat eenzaamheid alleen ouderen treft.”

“Helaas zien we de laatste jaren het aantal jongeren met gevoelens van eenzaamheid toenemen. Maar liefst een op de vier jongeren geeft aan zich sterk eenzaam te voelen. Dat is een aanzienlijke stijging ten opzichte van voor de coronapandemie. De oorzaak van deze toename is niet geheel toe te schrijven aan de pandemie. De invloed van social media en de toename van tegenstellingen en onrust in de wereld spelen mogelijk ook een rol waarom minder jongeren aansluiting vinden met de maatschappij.

Dat meer jongeren kampen met gevoelens van sterke eenzaamheid is een zorgelijke ontwikkeling. De jeugd is een heel vormende periode waarin je vaardigheden leert waar je de rest van je leven op kunt terugvallen. Jongeren hebben contact met anderen nodig om zich gezond te ontwikkelen. Het hebben van vrienden is in iedere fase belangrijk, maar helemaal tijdens de jeugd. Gelukkig zijn er verschillende initiatieven die jongeren helpen om in contact te komen met leeftijdsgenoten, zoals Join Us, een stichting die in veel regio’s actief is. Bij platformen als In je bol kunnen jongeren terecht voor informatie en ondersteuning.”

Wat kan je zelf doen om eenzaamheid tegen te gaan?

“Het mooie is dat iedereen zijn of haar steentje kan bijdragen en dat het niet veel tijd hoeft te kosten. De acties die je onderneemt hoeven niet groot te zijn. Je kunt vrijwilligerswerk doen, maar ook het maken van een praatje met iemand van wie je vermoedt dat hij of zij zich eenzaam voelt, kan het verschil maken. Een aardig gebaar heeft meer impact dan je denkt. Zelfs een vreemde groeten kan iemands dag al kleuren. Kamp je zelf met gevoelens van eenzaamheid? Op eentegeneenzaamheid.nl vind je informatie en tips wat je hiertegen kunt doen.”

Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.