Gedrogeerd tijdens het uitgaan: spiking, wat is dat?

Tekst: Marloes de Moor

8 september 2025

Je staat lekker te dansen en ineens voel je een felle prik. Sinds een aantal jaar worden er meldingen gedaan van ‘spiking’-incidenten: slachtoffers die tijdens het uitgaan met opzet worden gedrogeerd. Hoewel het aantal bewezen gevallen beperkt is, leidt het fenomeen tot maatschappelijke onrust.

Maylissa (26) waarschuwde haar vrienden nog in de zomer van 2022, vlak voordat ze naar dancefeest Sensation gingen: “Jongens, kijk uit, je kunt gedrogeerd worden met een prik van een injectienaald.” Ze had erover gelezen in het nieuws.
In dat jaar ontving de politie meerdere meldingen van zogenaamde ‘needle spiking’ in het uitgaansleven: het stiekem injecteren van drugs of medicijnen met een naald.
Spiking kan ook op andere manieren gebeuren. Bijvoorbeeld door drugs, medicijnen of alcohol in iemands drankje of eten te doen, zonder toestemming of medeweten van het slachtoffer. Het doel is om iemand in een kwetsbare toestand te brengen.
Maylissa weet dat het bestaat, en is er dan ook extra alert op. “En toch gebeurde het míj!” vertelt ze. “Ik stond op de dansvloer met een vriend en vriendin, toen ik plotseling een steek voelde in mijn rechterschouder. Geschrokken draaide ik me om, maar ik kon al niet meer zien wie het had gedaan. Al had ik wel een vermoeden: ik zag drie jongens snel weglopen en opgaan in de mensenmassa. Meteen daarna voelde ik me niet zo goed; wazig in mijn hoofd, zwak in mijn lichaam. Het was alsof mijn lichaam begon uit te vallen.”
Haar vrienden merken dat er iets mis was en helpen haar uit de menigte. Ze proberen de prikplek te spoelen. Hoewel haar toestand iets verbetert, besluit Maylissa de volgende dag toch naar de huisartsenpost te gaan. “Daar deden ze nogal kortaf. Ik voelde me niet serieus genomen. Ze konden geen prikplek vinden en stuurden me naar huis.”
Op maandag bezoekt ze haar eigen huisarts. “Hij kent me al mijn hele leven en weet dat ik niet zomaar iets verzin. Hij vond wel een prikplek in mijn schouder. Een test zou waarschijnlijk weinig opleveren, zei hij. Er was al te veel tijd verstreken. Maar ik kon me wel laten testen op hepatitis B, hepatitis C en hiv, voor het geval de naald besmet was. Mijn moeder schrok enorm. Ze was bang dat ik een enge ziekte had opgelopen. Gelukkig werd er niets gevonden.”
Maylissa stapt ook naar de politie. “We hadden vooraf filmpjes gemaakt, waarop de drie jongens te zien waren van wie ik vermoedde dat ze iets met het incident te maken hadden. Ik had ook gelezen dat het goed was om aangifte te doen. Maar het leverde niets op. De politie zei dat ze er niets mee konden, omdat er te weinig over bekend was.”

Jongvolwassenen

Ze is niet de enige. In 2022 melden meerdere mensen zich met vermoedelijke gevallen van needle spiking. Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat verschillende jongvolwassenen in dat jaar de Spoedeisende Hulp bezoeken met soortgelijke ervaringen. In een artikel in het Tijdschrift voor Geneeskunde beschrijven onderzoekers 11 vermoedelijke slachtoffers die in de media genoemd worden. Hun gemiddelde leeftijd is 20 jaar en 90 procent is vrouw.
Ook het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) ontving in de eerste helft van 2022 meldingen over 9 personen – waaronder zes vrouwen tussen de 13 en 25 jaar – die vermoedelijk slachtoffer zijn van needle spiking. Symptomen varieerden van plotseling instorten en wazig zien tot duizeligheid, bewusteloosheid, paniek en slaperigheid.
Toch achtten onderzoekers het onwaarschijnlijk dat daadwerkelijk actieve stoffen via een injectie zijn toegediend. Op basis van de symptomen en farmacologische eigenschappen zouden ketamine of sufentanil het meest waarschijnlijk zijn, maar die stoffen zijn alleen aantoonbaar als er snel na het incident getest wordt, en dat gebeurde zelden. Bovendien verschilden de symptomen tussen slachtoffers sterk. In sommige gevallen bleek het alcoholpromillage van slachtoffers zeer hoog (2,0 of meer), wat erop zou kunnen wijzen dat deze mensen gewoon dronken waren of dat er mogelijk sprake was van drink-spiking met alcohol in plaats van needle spiking.

Geen toxicologisch bewijs

De politie Amsterdam bevestigde dat in mei 2022 meerdere meldingen zijn gedaan van needle spiking in nachtclubs. Zonder toxicologisch bewijs is het echter moeilijk om aangifte op te nemen. Op basis van ongeveer dertig meldingen startte de politie een onderzoek, maar dat leverde geen bewijs op. Bij geen van de slachtoffers kon worden vastgesteld dat er daadwerkelijk een stof was geïnjecteerd. Doordat er geen structureel toxicologisch onderzoek is gedaan op urine- of bloedmonsters na aangifte, ontbreken landelijke cijfers.
Wel is bekend dat in juni 2022 in Den Haag tijdens een festival een man werd aangehouden die door getuigen werd betrapt terwijl hij een of meerdere vrouwen prikte. De verdachte was in het bezit van een spuit met een injectienaald. Volgens het Openbaar Ministerie werden in de spuit sporen van cocaïne, heroïne en versnijdingsmiddelen aangetroffen. De rechtbank achtte bewezen dat de man een vrouw met de drugsnaald had geprikt en veroordeelde hem tot vijf maanden gevangenisstraf. Het gaat in dit geval echter meer om een steekincident dan om needle spiking, want de man had vermoedelijk niet de bedoeling deze vrouw te drogeren.

Buitenland

Ook buiten Nederland circuleren berichten over needle spiking. In juni werden in Frankrijk maar liefst 145 meldingen op één dag gedaan. Dertien vrouwen moesten ter controle naar het ziekenhuis. De politie hield twaalf verdachten aan die verantwoordelijk zouden zijn voor ongeveer vijftig incidenten.
In het Belgische Kortrijk is sinds 2023 ophef ontstaan rond een grootschalige spikingzaak in een uitgaansstraat. Twee café-eigenaren werden opgepakt en in verband gebracht met ten minste 41 vrouwelijke slachtoffers. De vrouwen kregen gratis shotjes aangeboden, waarin de verdachten een aanzienlijke hoeveelheid ketamine hadden gemengd. Afhankelijk van de dosis kan ketamine euforisch, verdovend en hallucinerend werken, en een ‘out of body experience’ veroorzaken. Daardoor zijn slachtoffers vaak weerloos en een gemakkelijke prooi. Veel vrouwen konden zich de volgende ochtend niets meer herinneren van de avond ervoor.

Veel media-aandacht

“Ik snap dat mensen het beangstigend vinden dat dit kan gebeuren”, zegt Ruben van Beek, wetenschappelijk medewerker bij het Trimbos-instituut. Tegelijkertijd wil hij nuance aanbrengen: “Het komt in Nederland minder vaak voor dan mensen denken. Van tijd tot tijd is er veel media-aandacht, waardoor het lijkt alsof het vaak gebeurt. Mensen lezen erover, herkennen symptomen en denken dat ze gedrogeerd zijn. Maar dat is lang niet altijd het geval; het kan ook het gevolg zijn van alcoholgebruik. Klachten als geheugenverlies, misselijkheid, overgeven, vreemde gedachten of gevoelens, bewusteloosheid of slapeloosheid, en verwijde pupillen kunnen ook optreden als je te veel gedronken hebt. Omdat de verdovende effecten van alcohol sterk lijken op die van sommige drugs, zoals GHB of ketamine, kan het lastig zijn om goed onderscheid te maken.”
Volgens Van Beek worden de effecten van alcohol vaak onderschat.“Alcohol werkt niet altijd hetzelfde. Soms komt het harder aan dan je gewend bent, zelfs als je niet zoveel drinkt. Bijvoorbeeld omdat je ziek bent, ongesteld, moe, gestrest of als je weinig hebt gegeten of gedronken. Ook medicijnen kunnen een rol spelen.”

Seksueel geweld

Het Nederlands Forensisch Instituut deed in 2011 onderzoek naar gevallen van vermeende spiking in combinatie met seksueel geweld. Daaruit blijkt dat in ongeveer de helft van de aangiftes alleen alcohol werd aangetroffen. Vervolgens vonden toxicologen het vaakst cocaïne, MDMA en cannabis, middelen die regelmatig in het uitgaansleven worden gebruikt. GHB, vaak genoemd als ‘drogeermiddel’, werd in 2 van de 109 cases gevonden.
Een kanttekening daarbij is dat sommige drugs, zoals GHB, zo snel door het lichaam worden afgebroken dat ze de volgende morgen al niet meer te vinden zijn in het bloed of urine. Het kan dus zijn dat iemand wél gedrogeerd is, maar dat dit niet meer te meten is. Omdat het om een oudere studie gaat, is ook onzeker of de bevindingen nog representatief zijn voor de huidige situatie.
Bij de Drugs Infolijn, onderdeel van het Trimbos-instituut, krijgen medewerkers regelmatig mensen aan de lijn die denken dat ze gedrogeerd zijn. Volgens deze deskundigen is de kans groter dat iemand daadwerkelijk is gedrogeerd als het gaat om een thuissituatie of wanneer er naast het drogeren nog iets is gebeurd, zoals diefstal, aanranding of seksueel misbruik.

Zware straf

Als spiking bewezen wordt, staat daar een zware straf op. Het drogeren van iemand valt wettelijk onder (zware) mishandeling en is een misdrijf.“Bij veroordelingen gaat het in de meeste gevallen om situaties waarin twee mensen afspreken via bijvoorbeeld een datingapp of sociale media”, zegt Van Beek. “Daarbij doet de dader iets in het drankje van de ander. Omdat de situatie overzichtelijk is en de dader herleidbaar, is het makkelijker om iemand verantwoordelijk te houden. Wat in Kortrijk gebeurde – spiking op grotere schaal in cafés – komt in Nederland voor zover bekend niet vaak voor. Dat betekent niet dat spiking helemaal niet gebeurt. Voor wie het overkomt, is het hoe dan ook traumatisch en begint vaak een lange weg naar herstel.”
Van Beek geeft aan dat het om verschillende redenen goed is om samen met je vrienden uit te gaan. “Ga met vrienden en blijf bij elkaar. Let op elkaar, weet hoeveel en wat iemand drinkt, en drink zelf niet zoveel dat je de controle verliest.”

Zenuw geraakt

Voor Maylissa is het drie jaar later nog niet voorbij. “Doordat ik wegdraaide tijdens het prikken, heeft de naald waarschijnlijk een zenuw geraakt. Sindsdien heb ik last van tintelingen en verminderd gevoel in mijn middel- en wijsvinger.”
Ze is nog twee keer naar een feest geweest, maar bleef toen in een hoek of aan de zijkant staan, met haar rug tegen de muur. “Ik was constant op mijn hoede en bang. Daardoor kon ik er minder van genieten. Sommige mensen zeggen dat ik het me heb ingebeeld, dat het misschien een allergische reactie op een insectenbeet was. Maar gelukkig is er ook begrip. Via Facebook heb ik contact gehad met een vrouw die hetzelfde is overkomen. Ik waarschuw anderen altijd: blijf bij je vrienden, en let goed op wat er om je heen gebeurt, want het kan ook verkeerd aflopen.”

Vermoed je dat je gedrogeerd bent?

• Informeer het barpersoneel of de beveiliging als dat mogelijk is. Dit kan ook in de dagen erna.
• Vang zo snel mogelijk urine op en bewaar dit in de koelkast voor een test. Door dit zo snel mogelijk te doen, vergroot je de kans op een kloppend resultaat.
• Als jij of iemand in je omgeving zich zorgen maakt over je gezondheid, schakel dan direct medische hulp in.
• Bel met de Drugs Infolijn van het Trimbos-instituut, 0900-1995 (10 cent per minuut). De medewerkers spreken veel met mensen die denken gedrogeerd te zijn en kunnen goed meedenken over jouw situatie.
• Doe aangifte en onderzoek of je bewijs kunt aanleveren. Je kunt bijvoorbeeld een bar of discotheek vragen of ze camerabeelden willen delen. Belangrijk om te weten is dat het bewijzen van drogeren niet makkelijk is, zeker als het langer geleden is.
Bron: Trimbos-instituut