Mathilda groeide op met het Tweede Wereldoorlog-trauma van haar moeder

Tekst: Redactie Vriendin

3 mei 2024

Pas twaalf weken oud en op het nippertje gered van een vreselijke dood. Het overkwam de moeder van Mathilda (51) tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar Joodse vader en moeder hadden minder geluk en werden in vernietigingskamp Sobibor vergast. Een vreselijk trauma wat generatie op generatie werd doorgegeven en waar Mathilda een boek over schreef. “Eindelijk kan ik mijn moeder accepteren zoals ze echt is.”

Kun je iets vertellen over je boek?

“In Wat is haar naam? Over het intergenerationele trauma in de vrouwenlijn vertel ik het tragische verhaal van mijn moeder die in 1943 tijdens de Tweede Wereldoorlog haar ouders verloor. Ze was nog maar twaalf weken oud toen haar moeder Mathilda en vader Abraham als Joodse onderduikers werden opgepakt bij het adres waar ze verbleven. Mijn moeder lag op dat moment in een kinderwagen in de tuin en tijdens de arrestatie trok een buurvrouw die door de heg. Hiermee redde ze mijn moeders leven, maar helaas kon ze niet voorkomen dat mijn opa en oma wel werden meegenomen. Drie maanden later werden zij direct na aankomst in vernietigingskamp Sobibor vergast.”

Wat vreselijk…

“Inderdaad. Mijn moeder voelde daarna nooit meer de armen van haar ouders om zich heen. Ze groeide op met een vreselijk trauma en bouwde een grote muur om zich heen. Ik weet zeker dat ze, eenmaal volwassen, heel trots op haar eigen gezin was, maar haar gevoelens uiten, kon ze niet. Hierdoor was ze soms kil en afstandelijk. Dit in tegenstelling tot mijn vader, want hij was echt een verbinder. Van hem leerde ik knuffelen en met emoties omgaan.”

Hoe was dit voor jou?

“Moeilijk. Als kind had ik bijvoorbeeld last van verlatingsangst. Het liefst was ik continu bij mijn moeder in de buurt, zodat ik steeds kon checken hoe het met haar ging. Later dacht ik wel eens: had ik maar een andere moeder. Ik schreef graag en in mijn dagboeken kwam mijn moeder veel ter sprake. Ik vond het lastig dat ik nooit echt dichtbij haar kon komen. Ze liet me wel toe, maar tot een bepaalde grens. En als kind merk je dat natuurlijk. Ik had vaak het gevoel dat ik er niet mocht zijn. Dit uitte zich later ook in mijn relaties. Ook wilde ik voor de ander zorgen, zoals ik dat bij mijn moeder altijd had gedaan.”

Hoe legde je uiteindelijk de link naar het oorlogstrauma van je moeder?

“Na het overlijden van mijn vader in 2022 besloot ik me er meer in te verdiepen. Ik besefte dat mijn moeder de enige was aan wie ik nog vragen kon stellen en daar wilde ik niet meer mee wachten. Ook omdat ik toen al familieopstellingen had gedaan, waardoor ik ontdekte dat bepaalde dingen die ik met mij meedroeg niet van mij waren, maar van mijn moeder of oma.
Het leek me mooi om van haar verhaal een boek te maken, maar ik had geen idee waar ik moest beginnen. Gelukkig kwam er een schrijfcoach op mijn pad die mij hiermee kon helpen. Ze adviseerde me bijvoorbeeld om een tijdslijn met grote gebeurtenissen uit het leven van mij te maken. Ook hielp ze mij met schrijfopdrachten.”

Wat vond je moeder ervan dat je over haar en jouw oorlogstrauma ging schrijven?

“Heel bijzonder. Ze was inmiddels tachtig, maar had op haar 45ste al veel aan haar verwerkingsproces gewerkt. Hierdoor kon ze er makkelijker over praten en toen ik met mijn research begon, hadden we veel mooie gesprekken over haar oorlogstrauma en hoe dat voor mij was geweest. Ook bezochten we samen vernietigingskamp Sobibor en vlogen we naar Israël. Hier waren we allebei al meerdere keren geweest.”

Hoelang ben je uiteindelijk bezig geweest met je boek?

“Ongeveer anderhalf jaar, dit is inclusief schrijven en onderzoek doen. Zo had ik een gesprek met een rabbijn en onze oude huisarts. Via het Nationaal Archief heb ik gezocht naar meer informatie over mijn opa en oma, maar helaas was er weinig over hen te vinden. Dat was erg jammer, maar met alles wat ik bij elkaar had verzameld, had ik wel genoeg om een mooi boek te schrijven.”

Wat heeft het schrijven jou gebracht?

“Dat ik mijn moeder nu veel meer begrijp. Op jonge leeftijd heeft ze echt iets vreselijks meegemaakt. Hierdoor is ze geworden zoals ze is en dat is oké. Ik kan haar nu eindelijk accepteren zoals ze echt is, met alle mooie en minder mooie dingen die haar mijn moeder maken. En daar ben ik ontzettend dankbaar voor.”

Benieuwd naar Mathilda’s boek? Ga naar Mathilda’s website.

Tekst: Renée Brouwer
Foto: Henk Lomulder

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.