Kim: ‘Mijn zus werd altijd voorgetrokken – vooral door mijn moeder’

Tekst: Redactie Vriendin

22 januari 2024

Kim (41) groeide op met een zus die extreem werd voorgetrokken door haar ouders. Het maakte haar onzeker. Om verder te kunnen met haar eigen leven, moest ze wel breken met haar familie. “Nu sta ík op nummer 1.”

Kim: “Het begon al toen mijn zusje en ik heel jong waren. Dan had mijn moeder bijvoorbeeld gehaktballen gemaakt en mocht mijn zusje áltijd de grootste gehaktbal hebben. Als ik vroeg of ik een keer de grotere gehaktbal mocht, was steevast het antwoord: ‘Nee, want je zusje moet er nog van groeien.’ Mijn zusje Lydia is namelijk drie jaar jonger dan ik.
In de ogen van mijn ouders was mijn zusje perfect. Dat maakten ze me meerdere malen per dag duidelijk: ‘Neem toch een voorbeeld aan Lydia!’ Ook zeiden mijn ouders waar ik bij zat doodleuk: ‘Nee hoor, laat dat Lydia maar doen. Als je het aan Kim overlaat, weet je zeker dat er niks van terecht komt.’ Ik kan je verzekeren, dat doet meer pijn dan ik nu met woorden kan beschrijven. Zeker als je tien jaar oud bent.
Kleding was bij ons thuis ook altijd een dingetje. Wij woonden met ons gezin vlakbij de Duitse grens, maar we hadden nog verre familie in de Randstad wonen. Eens in de zoveel tijd kregen we een vuilniszak met kleding opgestuurd. Dat was dan voor mij. Ik mocht de afdankertjes dragen van mijn achternichtje. Terwijl mijn zusje natuurlijk in hagelnieuwe kleding rondstapte. In die tijd gingen we twee keer per jaar naar de stad voor nieuwe kleding, in het voorjaar en in de herfst. Mijn moeder en mijn zus waren twee handen op één buik, die liepen op zo’n dag luid kletsend en lachend voorop. Ik hobbelde daar als het derde wiel aan de wagen maar een beetje achteraan. Soms mocht ik dan ook wat nieuws uitzoeken, maar alleen als er niks uit het westen was gekomen.”

Heel groot verjaardagscadeau

“Ik weet nog goed dat mijn zusje acht jaar werd. Als je jarig was, mocht je altijd in je pyjama beneden je cadeautjes uitpakken. Ik was die ochtend vroeg wakker, dus glipte ik mijn bed uit en rende naar beneden. Het was nog donker in de woonkamer, maar ondanks dat zag ik de contouren van een wel héél groot verjaardagscadeau. Er hingen allemaal ballonnen aan en de voorkant was omhuld met een grote slinger vol glitters. Ik keek nog eens goed naar de contouren en besefte ineens: o, het is een fiets! Een nieuwe fiets is als jong kind zo’n beetje het summum van de verjaardagscadeaus. Ik was heel blij voor mijn zusje en tegelijkertijd voelde ik ook een steek ik mijn hart. Waarom had ík nog nooit een nieuwe fiets gekregen? Ik reed op een of ander oud bruin barrel van de buurkinderen van drie huizen verderop. Toen ik een paar dagen later aan mijn moeder vroeg of ik misschien ook een nieuwe fiets voor mijn aankomende verjaardag mocht, antwoordde ze snibbig: ‘Je hebt toch een fiets? Die rijdt prima!’ En daarmee was de kous af.
Als je zo jong bent, raak je alleen maar gefrustreerd of boos door dit soort dingen. Maar zodra je wat ouder wordt, ga je aan jezelf twijfelen. Ligt het allemaal aan mij en ben ik ook gewoon dom en onhandig? Wordt mijn zus werkelijk voorgetrokken of verzin ik dit allemaal? Ik ben daardoor in mijn jongere jaren best onzeker geweest. Als je altijd hoort dat je niks kunt en het nóóit goed doet, ga je daar vanzelf in geloven. Ik vond het dan ook heel troostend toen ik rond mijn twintigste mijn eerste vriend kreeg die zei: ‘Jemig Kim, wat jouw ouders doen, is echt niet oké!’ Voor mij voelde dat als een bevestiging, Halleluja, ik ben niet gek. Vanaf dat moment ben ik me steeds meer los gaan maken van ons gezin.”

Uitzwaaien

“De dynamiek bij ons thuis heeft zeker wel zijn weerslag gehad op mij als mens ja. Zo ben ik meerdere malen in een relatie terechtgekomen die het patroon uit mijn jeugd van afwijzing en kleineren bevestigden. Pas toen ik in een relatie terechtkwam waar ik zowel psychisch als fysiek mishandeld werd, was de maat vol. Ik ben weggegaan en heb voor mezelf de keuze gemaakt: nu sta ík op nummer 1. Onlangs heb ik een hele lieve man ontmoet met wie ik erg gelukkig ben samen.
Toen we allebei volwassen waren heb ik weleens geprobeerd om met mijn zus de situatie bij ons thuis te bespreken. Maar elke keer weer voelde het alsof ik tegen een muur opliep. In plaats van mét me te praten, begon ze tégen me te praten. Ik kon het beter zus of zo doen. Dat was namelijk veel verstandiger. Op de een of andere manier draaide het gesprek in no-time naar een berisping, wat ik allemaal fout deed en hoe dom ik wel niet was. Ik werd er horendol van. Gesprekken met haar waren nooit vanuit interesse, het voelde eerder als een soort wedstrijd hoe ze me deze keer weer kon bekritiseren.
De laatste keer dat ik mijn ouders heb gezien is twee jaar geleden geweest. Ze kwamen bij mij op bezoek en het contact verliep stroef. Na het tweede kopje koffie zei mijn moeder plotseling: ‘Als wij bij jou wegrijden, kwak je meteen de deur achter ons dicht. Wij staan tenminste nog voor het huis je uit te zwaaien.’ Ik dacht: waar komt dit nou weer vandaan? Recalcitrant als ik dan kan zijn, ben ik toen mijn ouders weggingen pontificaal, ja echt midden op de weg gaan staan om ze uit te zwaaien. Dan kun je het krijgen ook, was mijn gedachte.”

Pech gehad

“Een maand later was er een reünie van mijn middelbare school. Mijn zus zou ook komen. Mijn moeder vond het nodig om me een paar dagen van tevoren te melden dat ze hoopte dat ik zou gaan, ‘omdat je dan eindelijk je verontschuldigingen kunt aanbieden aan Lydia.’ Ik had namelijk elk contact met mijn zus verbroken. Ik was er klaar mee dat ze altijd maar kritiek leverde op mijn leven. Volgens mijn moeder bedoelde mijn zusje het altijd zo goed. Ik zat fout, niet zij. Daarom moest ik maar door het stof. Ik antwoordde dat ik geen sorry zeg voor dingen waar ik geen aandeel in heb gehad.
Jarenlang had ik geprobeerd de relatie goed te houden of over dingen te praten. Als ik vroeg waarom mijn zus altijd werd voorgetrokken, kreeg ik óf geen antwoord óf een snauw terug, ‘wat ik nu weer in mijn hoofd haalde’. Op dat moment aan de telefoon, knapte er iets. Als je zolang gekleineerd wordt, afgebekt, belachelijk gemaakt en niet serieus genomen, is het een keer klaar.
Vlak voor de reünie werd ik plotseling heel ziek. Ik hing letterlijk de hele dag boven het toilet. Naar de reünie ben ik dus niet meer gegaan, mijn zus heb ik nooit meer gezien en van mijn ouders heb ik niks meer gehoord. Toen ik een paar weken later bij toeval in mijn oude dorp was, kwam ik een klasgenootje van vroeger tegen. We babbelden even over waar we nu stonden in het leven en mijn familiesituatie kwam ter sprake. ‘O ja,’ zei mijn klasgenootje, ‘jouw zus werd vroeger zó voorgetrokken…’
Dat was voor mij de laatste bevestiging die ik nodig had, het is goed zo. Ik heb hele fijne vrienden en een ontzettend leuke man in mijn leven, ik omring me liever met mensen die me wél waarderen. Familie kies je niet uit. Helaas heb ik pech gehad met mijn familie. Des te dankbaarder ben ik voor de warme contacten die ik in de loop der jaren met vrienden heb opgebouwd.”

Sterke vrouw

“Dat ik geen contact meer heb met mijn ouders, daar heb ik het een tijdlang moeilijk mee gehad. Er waren ook goede momenten en met mijn vader had ik wel een goede band. Alleen is hij wat dat betreft echt van de oude stempel, samen met je partner trek je één lijn. Mijn moeders wil is dus wet. Ik heb het nu een plekje gegeven, familie heb ik voor mijn gevoel niet meer.
Natuurlijk heb ik er weleens over nagedacht waarom mijn zus altijd werd voorgetrokken. Een specifieke reden was er nooit. Maar nu ik terugkijk, denk ik dat ik thuis altijd de sterkste was, de meest mondige. Als iets me niet zinde, dan hoorde je dat ook. En ja, als je ‘anders’ bent, geef je mensen een ongemakkelijk gevoel. Om dat ongemak weg te poetsen, werd ik aan de kant geschoven en klein gemaakt. Ik ben nog steeds niet blij hoe ze vroeger met me zijn omgegaan thuis. Toch zie ik nu in dat alle gebeurtenissen me de sterke vrouw hebben gemaakt die ik nu ben.”

Andere aanpak

“Toen ik zelf moeder werd, wist ik vanaf het allereerste moment dat ik het héél anders zou aanpakken dan mijn ouders. Ik heb een dochtertje van elf en een zoontje van tien. Ik ben er heel scherp op dat ik allebei mijn kinderen evenveel liefde en aandacht geef. Zo vindt mijn zoontje het erg leuk om te koken. Op een gegeven moment heb ik hem een dunschiller gegeven en gezegd: ‘Wil je me helpen aardappelen schillen?’ Hij vond het helemaal geweldig. Nu koken we vaker samen, dat is echt even tijd voor ons tweetjes. Mijn dochtertje is gek op knutselen. Ik ben helemaal niet zo’n knutseltype, maar als ik haar blije gezichtje zie, denk ik hup, lekker samen fröbelen.
Maar ook met praktische dingen ben ik heel bewust bezig dat iedereen bij ons thuis gelijk is. Neem bijvoorbeeld de gehaktballen! Ik leg mijn kinderen uit dat ik geen weegschaal gebruik wanneer ik gehaktballen draai. En dat het daarom kan gebeuren dat jij de ene keer de grote gehaktbal krijgt en de andere keer een kleinere.
Ook met kleding kopen ga ik daar bewust mee om. We hebben het niet heel breed, dus krijgen we ook weleens wat van vrienden en kennissen. Meisjes hebben nu eenmaal vaak meer kleding dan jongens. Toch zoek ik daar een balans in. De voeten van mijn zoontje groeien heel snel. En tja, jongetjes hè, die vliegen de godganse dag van hot naar her. Zijn schoenen slijten dus erg snel. Mijn dochtertje is daarentegen heel zuinig op haar schoenen en haar voeten groeien nauwelijks. Ze doet nu al ruim twee jaar met hetzelfde paar. Dan leg ik uit aan mijn zoon dat hij best nieuwe schoenen mag uitzoeken, maar dat ze wel iets goedkoper zijn omdat ze sneller stuk gaan. Mijn dochtertje mag dan een extra truitje uitzoeken, omdat zij geen nieuwe schoenen nodig heeft. Mijn kinderen maken hier overigens nooit een probleem van. Voor hen is evenveel liefde en aandacht krijgen normaal. Maar voor mij is het heel belangrijk dat mijn kinderen weten: wij zijn allebei evenveel waard voor mama.”

Tekst: Marianne ter Mors. Om privacyredenen zijn alle namen veranderd, De echte namen zijn bekend bij de redactie.​​​​​​
Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.