Irene was jarenlang verslaafd aan eten: ‘Ik wilde niet eten, maar ik kon niet anders’

3 augustus 2023

Irene (44) was jarenlang verslaafd aan eten. “Ik plande mijn hele dag om het eten heen. Het is een obsessie, je komt er niet meer los van.” Met hulp van Anonieme Overeters lukte het haar om een normaal eetpatroon te krijgen.

Irene: “Als kind was ik een sprietje. Bij ons thuis werd weinig gesnoept, we hadden bijna nooit snoep in huis. Op een gegeven moment aten we geen suiker meer, ik mocht zelfs geen suiker meer in de thee. Ik was dertien toen ik van mijn zakgeld pakken vanillevla kocht, die ik dan stiekem opat. Zoet triggerde mij, dan voelde ik me fijn. Het werd erger toen ik eindexamen moest doen. Ik was daar ontzettend angstig voor. Mijn faalangst at ik weg met van die grote zakken met dikke pepermunt. Ik begon langzamerhand wat steviger te worden. Maar als ik nu foto’s zie van mezelf in die tijd, denk ik: nou, dat stelde eigenlijk niet veel voor. Toch vond ik mezelf te dik.

Op mijn 21ste ging ik voor het eerst op dieet, en toen is het jojoën begonnen. Mijn broer studeerde voeding en diëtetiek en hij had voor mij een dieet op maat gemaakt. Dat was geen extreem dieet, gewoon gezond eten, maar ik ging er wel fanatiek bij sporten. Er begon toen een patroon wat zich de afgelopen jaren elke keer herhaalde: ik hield het een tijd goed vol, dan was ik strikt en streng. Totdat ik het vele sporten en diëten niet meer kon volhouden, dan kreeg ik eetbuien en ging ik helemaal los.” 

Steeds extremer

”In de loop der jaren werden mijn eetbuien steeds extremer, ik had er geen controle meer over. Ik wilde niet eten, maar ik kon niet anders. Ik besefte toen nog niet dat ik eetverslaafd was en het binge eating disorder had. Ik beschouwde mezelf gewoon als een van de vele mensen die op dieet was en het uiteindelijk toch niet volhield.

Soms vragen mensen mij wat het verschil is tussen iemand die eetbuien heeft en een eetverslaafde. Iedere vrouw gaat weleens een avond los als ze ongesteld is of niet lekker in haar vel zit. Het verschil zat er bij mij in dat als ik niet meer kon stoppen als ik eenmaal zo’n eetbui had. Dan was ik soms maandenlang ieder moment van de dag bezig met stiekem plannen maken. ’s Ochtends wist ik al wanneer ik naar de benzinepomp, de winkel of een snoepautomaat zou gaan. Ik plande mijn dag om dat eten heen. Het is een obsessie, je komt er niet meer los van.

Hoeveel ik dan at? (Is even stil). Hoe goed het nu ook met me gaat, ik blijf het nog steeds moeilijk vinden om dit hardop te zeggen. Ook omdat ik het altijd stiekem heb gedaan, het was mijn geheim. Ik schaam me ervoor. Maar oké: ik heb het dan over twintig euro aan chocola, daar dan nog een stuk of tien tompouces achteraan en een zak chips. Ik at dat non-stop achter elkaar op. Als ik vol zat, voelde ik me beroerd en ellendig. Toch gaat het bij een eetverslaving minder om de hoeveelheid, maar om de dwangmatigheid, de dwangmatige eetgedachten.”

Anonieme Overeters

”Op mijn 26ste ben ik hulp gaan zoeken. Ik was door al dat eten flink aangekomen en voelde wel dat het niet zo goed ging met mij. Ik kwam bij een psycholoog terecht, maar die zei dat ik gewoon drie keer per dag moest eten. Ja, dat weet ik zelf ook wel, maar dat lukt me nou juist niet, dacht ik. Daarna deed ik het maar weer zelf. Op mijn 28ste ben ik met een dieet weer dertig kilo afgevallen. Zo kwam ik in een cyclus terecht van dertig à veertig kilo afvallen, tot ik weer al die kilo’s aankwam – plus net een beetje meer – waarna ik weer opnieuw met een dieet begon. Op mijn zwaarst woog ik ruim honderd kilo.

In 2004 kwam ik bij de Anonieme Overeters terecht. Nog steeds wist ik niet dat ik eetverslaafd was, maar bij de verhalen op de site www.anonieme-overeters.nl dacht ik wel: dat ben ik. Ik ging voor het eerst naar zo’n meeting. Dat gaat zoals je dat uit de film kent: je zit met een groep mensen in een kring. De Anonieme Overeters werken volgens dezelfde methode als de Anonieme Alcoholisten. Er zijn geen professionals of begeleiders, er zijn alleen mensen met hetzelfde als jij en die hebben de taken verdeeld. Iemand is de voorzitter, een ander is de secretaris, er staat iemand bij de deur om iedereen te begroeten.”

Dealen met emoties

”Tijdens zo’n meeting vertelt iedereen iets. Het is geen gesprek, je valt elkaar niet in de rede, je reageert ook niet op elkaar. Ik weet nog dat ik dacht: ik ben blijkbaar niet de enige die zo gek doet met eten. Mensen die pas bij de Anonieme Overeters zijn, delen vaak iets dat met eten te maken heeft. Maar als ze langer bij het programma zitten, beseffen ze dat het daar helemaal niet om gaat. Het gaat om het dealen met emoties. Eten is een middel om je staande te houden in het leven. Voor andere mensen is dat drugs of alcohol, voor mij is het eten. Het verdooft, het dempt, het leidt af van waar je eigenlijk mee moet dealen. Bij mij ging het erom dat ik niet goed met negatieve emoties om kon gaan. Met teleurstellingen, afwijzing, verdriet. Die emoties wil ik niet voelen, die vind ik zo naar om te hebben, dat ik ze weg eet. Dat helpt dan heel eventjes. Maar daarna krijg je er nog tien andere gevoelens voor terug: schaamte, ellende en je voelt je dik. Eten was voor mij een soort afleiding. Als ik eenmaal begon met eten, kon ik niet meer stoppen en wilde ik steeds meer. Ik vond het makkelijker om te denken dat mensen mij niet leuk vonden omdat ik dik was, dan te moeten toegeven dat iemand mij niet goed genoeg vond om wie ik was.” 

Liegen en bedriegen

“Toen ik bij de Anonieme Overeters kwam, wilde dat niet zeggen dat mijn probleem meteen voor altijd opgelost was. In 2014 bereikte ik mijn dieptepunt. Ik was al een tijdje weg bij de Anonieme Overeters omdat het zo goed met me ging dat ik dacht dat ik het wel weer alleen kon. Ik merkte dat ik langzaam weer aan het terugvallen was, maar daar schaamde ik me voor. Ik wilde niet terug naar de Anonieme Overeters. Dan zouden ze me zien aankomen, want het ging toch zo goed met mij? Dus ik probeerde het weer zelf te doen.

Mijn oplossing was om af te vallen voor een goed doel, voor Serious Request. Ik begon in januari. Dat was fantastisch. Ik had een personal trainer met wie ik trainde in ruil voor posts van mijn weegschaal op social media, ik was op dieet en viel af als een malle. In september kreeg ik een nieuwe baan. Ik moest mezelf bewijzen tegen over nieuwe mensen en bedenken of ze mij wel aardig vonden. Dat was voor mij zo’n trigger dat ik weer stiekem ging eten. Ik ging oude weegschalen posten op social media, terwijl ik alweer aan het aankomen was. Ja, een eetverslaving betekent veel liegen en bedriegen.”

Huilend eten

“Het keerpunt was op 21 december 2014. Ik was de hele dag op pad geweest met mijn kinderen om familie en vrienden voor Kerst nog even gedag te zeggen. Waarbij ik natuurlijk de gebakjes en chips afsloeg, want ‘ik was aan het afvallen voor Serious Request.’ Wat natuurlijk allang niet meer zo was, maar dat wist niemand. ’s Avonds reed ik op de terugweg langs een benzinepomp. Ik heb voor zeventig euro aan eten gekocht en ben dat huilend onder het autorijden gaan opeten. Stiekem, want mijn kinderen mochten dat niet zien, die zaten op de achterbank een filmpje te kijken. Ik ging met mijn hand voor mijn lijf langs, zodat zij niet konden zien dat ik iets in mijn mond stopte.

Eenmaal thuis heb ik ze op bed gelegd, toen stortte ik in. Ik kon niet meer. Mijn partner zei dat ik hulp nodig had, dat dit niet meer ging. De volgende dag heb ik me meteen aangemeld bij een verslavingskliniek. Het feit dat ik me had aangemeld, hielp al een beetje. Maar wat echt hielp, is dat ze mij verplichtten om weer terug naar de Anonieme Overeters te gaan. In de kliniek wilden ze me leren om normaal te eten, inclusief suiker. Maar dat deed me beseffen dat ik gewoon niet tegen suiker kan. Een alcoholist geef je ook niet een drankje per week, ik kan niet tegen dat ene snoepje per week.

Bij de Anonieme Overeters ben ik gaan eten volgens een voedselplan zonder suiker. Dat is geen dieet, maar een manier om de gekte uit je hoofd te krijgen. Sindsdien gaat het goed met mij. Ik weeg mijn eten af, maar ik eet niet weinig en heb geen honger. Ik eet drie gezonde maaltijden per dag, voor de rest niets. Ik gebruik volle melk, volle yoghurt en roomboter. Het geeft mij rust dat ik mijn eten afweeg. Dat ik daardoor flink ben afgevallen is fijn, maar het belangrijkste is de rust in mijn hoofd. Door het afwegen van mijn eten kan mijn hoofd niet denken: heb ik eigenlijk wel genoeg gehad, ik heb minder gehad dan gisteren, dus misschien moet ik meer eten? Dit plan geeft mij rust.” 

Weer lol

“Bij de Anonieme Overeters doe je het overigens niet alleen. Ik heb een sponsor, een vrouw die ook volgens dit voedselplan eet. Twee jaar lang belde ik haar iedere ochtend. In tien minuten namen we de dag door: was er iets spannends die dag, kon ik me aan mijn eetplan houden, had ik een feestje? Zijn er triggers waardoor ik misschien van mijn eetplan ga afwijken, hoe gaat het met me? Mijn grootste trigger is vermoeidheid. Dan kan ik niet meer helder nadenken en wil ik eten omdat ik het heb verdiend.

Het succes zat ’m voor mij in die nazorg, dat er altijd iemand voor me was. Nu het goed met mij gaat, bel ik mijn eigen sponsor nog maar één keer per week en ben ik sponsor van iemand anders, die mij iedere dag tien minuten belt. Mijn leven is 180 graden veranderd. Ik sport nu omdat ik het echt leuk vind, niet omdat ik moet afvallen. Ik eet niet langer ’s avonds de chocoladepaashaas van mijn kinderen op, om dan de volgende ochtend meteen naar de winkel te gaan omdat ze anders zouden merken dat hij er niet meer is – en dan nog even dat ene hapje dat zij er al af hadden gegeten eraf te halen, zodat het niet op zou vallen. Hoeveel ik weeg? Ik heb geen idee, ik weeg me niet. Maar ik zit lekker in mijn vel, en dat is waar het om gaat.

In januari bestonden de Anonieme Overeters zestig jaar. Toen heb ik mijn vriendinnen meegenomen naar een open meeting. Ik besefte dat ik mijn vriendinnen veel heb voorgelogen. Dan vroegen ze me ergens mee naartoe en dan zei ik dat ik ziek was. Wat helemaal niet zo was, maar dan wilde ik in mijn eentje gaan eten. Toen mijn vriendinnen tijdens die meeting van iedereen hun verhaal hoorden, vertelden ze dat nooit in de gaten hebben gehad hoeveel impact dit probleem op mijn leven had. Niemand kan zich voorstellen dat je de hele dag met eten bezig bent. Voorheen isoleerde ik mezelf en deed ik veel stiekem in mijn eigen huis. Nu hoef ik niet meer alleen te zijn. Ik kan weer dingen doen, ik ga er weer op uit, ik heb weer lol in het leven.”

Lees ook: Eva ging vreemd en dat pakte goed uit: ‘Mijn minnaar redde mijn relatie’

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.