Anouk heeft een dwangstoornis: ‘Tikken, tellen, regeltjes opvolgen’

3 augustus 2022

Ze was op vakantie toen ze ineens last kreeg van benauwdheid en paniekaanvallen. Kort daarna ontwikkelde Anouk (22) een dwangstoornis. Zó erg, dat ze tijdelijk in een rolstoel terechtkwam. ‘Ik vecht al zo lang tegen mijn eigen gedachtes.’’

Anouk: ‘Ik ben heel bang dat er iets gebeurt met mijn dierbaren. Om dat te voorkomen, voer ik allerlei handelingen uit. Tikken, tellen, met mijn voeten bewegen; doe ik het niet, dan zet ik het leven van mijn familie op het spel. Daar geloof ik honderd procent in, een gedachte die mijn dwangstoornis daarom ook heel ingewikkeld maakt. De meeste mensen die last hebben van dwang weten ergens wel dat het niet klopt wat ze denken. Dat heb ik niet. Mijn leven voelt om die reden soms zo uitzichtloos dat ik het niet meer zie zitten. Maar ja, leg dat maar eens uit als 22-jarige.

Geen behandelingstraject

Het gekke is, tot en met de tweede klas van de middelbare school was er niets aan de hand. Ik ben opgegroeid bij mijn ouders en zusje en heb een heel leuke en gelukkige jeugd gehad. Ik was een blij kind, maar tijdens een vakantie veranderde dat. Uit het niets kreeg ik last van paniekaanvallen en benauwdheid. Ik schrok me rot en had nog nooit zoiets meegemaakt. Vanaf toen ging het eigenlijk van kwaad tot erger. Kort daarna ontwikkelde ik ook een dwangstoornis en belandde ik in een depressie. Wat de paniekaanvallen en benauwdheid veroorzaakt hebben? Geen idee. Daar zijn we tot op de dag van vandaag nog steeds niet achter. De laatste jaren is mijn leven een samenhangsel van intensieve therapieën, dichte deuren, tegenslagen, angsten, paniek en veel tranen. Omdat mijn problemen zo complex zijn, is er geen therapeut die weet hoe ze mij precies moeten behandelen. Naast een dwangstoornis en een depressie heb ik ook suïcidale gedachten. En omdat ik mijn emoties niet goed kan reguleren, kom ik vaak in een crisisopvang terecht. Alles bij elkaar is het heel veel. En dat is precies de reden waarom ik niet in aanmerking kom voor een specifiek behandelingstraject. Ik heb te veel diagnoses waardoor ik telkens tegen een muur aan loop. Terwijl ik juist zó graag beter wil worden.

Boos

Tikken, tellen, met mijn voeten achteruitlopen, regeltjes opvolgen; ik ben er de hele dag mee bezig. Omdat ik in het verleden wel een uur deed over een klein stukje lopen, heb ik een jaar lang in een rolstoel gezeten. Als mijn voeten de grond niet raken, heb ik minder neiging tot dwangen. Noodzakelijk, omdat mijn dagelijkse leven wel gewoon doorgaat. Omdat het nu iets beter gaat heb ik de rolstoel gelukkig even niet meer nodig. Het gebeurt trouwens best vaak dat ik dingen vermijd om mijn dwangstoornis een soort van onder controle te houden. Het nadeel is alleen dat je wereld daardoor heel klein wordt. Concerten bezoeken, uitgaan, op vakantie, naar school, het is voor mij allemaal niet weggelegd. Hoe het voelt dat ik niet de dingen kan doen die een ‘normale’ meid van mijn leeftijd kan doen? Shit. Op sommige momenten ben ik daar ontzettend boos over. Waarom overkomt mij dit?, denk ik dan. Ik doe zo mijn best om te herstellen. Ik kies absoluut niet voor dit leven.

Vriendinnen kwijt

Ik woon beschermd en ben in het weekend vaak thuis bij mijn ouders en zusje. Thuis wonen lukt niet meer. Mijn ouders zijn ontzettend lief en begripvol, maar het zijn geen hulpverleners. En dat hoeft ook niet. Ik heb gewoon meer hulp nodig en wat extra mensen om me heen die een oogje in het zeil houden. Het punt is: aan de buitenkant zie je niet zoveel aan mij. Naast mijn dwanghandelingen lijk ik een gewone meid. Om die redenen ben ik ook veel vriendinnen kwijtgeraakt. Ze konden niet met mij omgaan en moesten altijd naar de juiste woorden zoeken. Daarom hebben de meesten het contact maar verbroken. Ik vind dat lastig te snappen, want juist in moeilijke tijden moet je er in mijn ogen voor elkaar zijn. Ik heb tijdens mijn behandelingen veel meiden leren kennen die ook problemen hebben. Maar juist dan moet je klaarstaan. Zit iemand zó diep, dan mag je diegene niet laten vallen. Dat mijn vroegere vriendinnen niet goed begrijpen wat er in mij omgaat, vind ik best logisch. Maar het hoeft ook echt niet altijd over mijn situatie te gaan. Even een knuffel geven en vragen hoe het gaat is al voldoende. Dan kunnen we daarna gewoon weer iets leuks gaan doen. Helaas denkt niet iedereen er zo over, dat moet ik accepteren.

‘Ik geloof dat niet’

Een tijd lang vond ik het leven zo uitzichtloos dat ik me heb aangemeld bij het expertisecentrum voor euthanasie. Ik ben al zo ontzettend lang ziek en ik vecht al zo ontzettend lang tegen mijn eigen gedachtes, daar ben ik soms helemaal klaar mee. Omdat ik honderd procent geloof ik mijn dwang, heb ik het idee dat ik hier de rest van mijn leven mee moet dealen. Een vermoeiend vooruitzicht. Mensen kunnen wel tegen mij zeggen dat er niets gebeurt met mijn dierbaren zodra ik stop met dwangen, maar dat gaat er bij mij niet in. Gelukkig is wel iets waardoor ik mijn leven een stukje kan terugkrijgen, en dat is een hulphond. Bij vriendinnen zag ik wat zo’n viervoeter kan betekenen. Daar kun je niet te complex voor zijn.

Hulphond

Loop ik met een hond, dan heb ik veel minder de neiging om te dwangen. Mijn wereld zou daardoor zoveel groter worden. Wil ik nu boodschappen doen, dan moet er altijd iemand met me mee. Met een hulphond hoeft dat niet meer. Dan kan ik zelfstandig ergens naartoe en dat lijkt me echt heerlijk. Sowieso moet je een hond minimaal drie keer per dag uitlaten. Dit zorgt automatisch voor veel meer routine in mijn dag. Ik moet mijn bed uit, voor iets zorgen, dat zijn dingen die mij enorm helpen. Ik kan niet zomaar wegvallen want de hond rekent op mij. Een hulphond mag overigens overal mee naar binnen, dat is het grootste verschil met een normale hond. Daardoor krijg ik veel meer vrijheid en verbetert mijn kwaliteit van leven. Wat de kosten zijn? Vijftienduizend euro. Dat geld heb ik natuurlijk niet. Om die reden ben ik een crowdfundingsactie gestart, een hele grote stap voor mij. Ik vond het moeilijk want je vraagt mensen toch om geld. Maar ik heb ondertussen al zoveel mooie reacties ontvangen, daar ben ik ontzettend dankbaar voor.

Theater

Ik denk liever niet te veel na over de toekomst. Hoewel ik niet geloof dat ik 85 jaar word, hoop ik dat ik met een hulphond nog wel wat jaren kan blijven. Daarom heb ik mijn aanmelding bij het euthanasiecentrum voor nu even stopgezet. Natuurlijk is het voor mijn omgeving pijnlijk om te horen dat ik niet gelukkig ben. Ze houden van me. Maar ze weten ook dat het leven met mijn dwangstoornis heel zwaar is. Hopelijk verdwijnt het dwangen wat meer naar de achtergrond zodra ik een hulphond heb. Waar ik trouwens wel heel veel plezier uithaal, is theater. Daar kan ik echt van genieten. Na de zomer begin ik ook met theaterlessen en ik ben samen met een regisseur een voorstelling aan het maken over euthanasie. Ook om het uit de taboesfeer te halen. Er mag namelijk gewoon over gepraat worden. Op het podium voel ik me als een vis in het water. Ik vind het heerlijk om mijn verhaal te doen maar ook om andere rollen te spelen die niks met mij te maken hebben. Ik denk dan even aan andere dingen, en dat is heel fijn.’

Mocht je een donatie willen achterlaten, dan kan dat op: www.gofundme.com/f/anouksrecovery

Tekst: Elke Agten
Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.