Een nare gebeurtenis verwerken: zo werkt EMDR

Tekst: Mirthe Diemel

30 juli 2025

Als je een nare of schokkende gebeurtenis meemaakt, kan het erg lastig zijn om dat te verwerken. EMDR-therapie is een manier om beter met de gedachte aan je pijn te leren omgaan. Hoe het werkt? Dat lees je hier.

Minder angstig

Een EMDR-sessie werkt ook door in de rest van je lijf. Je kunt allerlei lichamelijke sensaties voelen, gedachten of emoties, er kunnen andere beelden opkomen, maar het kan ook zijn dat er helemaal niks opkomt – er is geen goed of fout. Tussendoor vraagt de therapeut af en toe of er iets in je opkomt en hoeveel spanning je nog voelt bij het beeld, net zo lang tot die spanning eraf is. De kans is groot dat je je na afloop minder angstig en somber voelt, en zelfs naar de toekomst durft te kijken. Betekent het dan ook dat je er vanaf nu nooit meer aan denkt? Dat niet per se, maar je kunt er wel ‘nuchterder’ naar kijken, omdat de herinnering minder beladen is. En dat is weer ongelooflijk belangrijk voor het verwerkingsproces.

Toegankelijk

Het fijne aan EMDR-therapie is dat het een toegankelijke therapievorm is, en inzetbaar voor wie een naar beeld in zijn of haar hoofd heeft dat spanning en klachten geeft. Behalve herinneringsbeelden kunnen dat ook toekomstbeelden zijn. Dat laatste is relatief nieuw en gaat om beelden die misschien niet eens gaan gebeuren, maar waarvoor iemand wel bang is. Denk aan iemand met vliegangst die ervan overtuigd is dat het vliegtuig gaat neerstorten – en vliegreizen daarom mijdt. Het idee van zo’n EMDR-sessie is dat je je een beeld vormt van het ergste wat zou kúnnen gebeuren, en dat de techniek helpt om dat beeld minder beladen te maken – en de vliegangst misschien zelfs wegneemt.
Dubbel

Wist je dat…

… er verschillende vormen van EMDR-therapie zijn?
Het meest bekend zijn de vingers of lampjes, maar je kunt tijdens een EMDR-sessie ook worden afgeleid middels een balletje met een stokje, een buzzer die steeds in je handen trilt of tappende vingers op je benen. In sommige gevallen moet je zelfs opdrachten doen, zoals rekensommen maken, namen op alfabet zetten of een ander spelletje spelen. In coronatijd werd EMDR-therapie online toegepast met VR-brillen en taken die je op het computerscherm moest doen. Maar welke oefening je ook krijgt, het effect is hetzelfde: het zorgt voor afleiding en het belast je werkgeheugen.

4 vragen aan

Annemieke Driessen, psycholoog, EMDR Europe Practitioner en oud-voorzitter van de Vereniging EMDR Nederland

Hoeveel EMDR-sessies heeft iemand meestal nodig?
“Dat verschilt per persoon. Als het gaat om één nare, recente gebeurtenis, zoals een verkeersongeval, kan dat doorgaans relatief snel worden verholpen in één tot drie sessies van gemiddeld anderhalf uur. Op het moment dat iemand een nare jeugd heeft gehad met veel narigheid, zoals verwaarlozing, misbruik, problemen in de relationele sfeer of een vertekend zelfbeeld, zijn er vaak meerdere behandelmethodes naast elkaar nodig en kan het langer duren. EMDR kan dan wel een krachtig middel in die behandelperiode zijn.”

Is EMDR alleen voor heel heftige gebeurtenissen?
“Dat hoeft niet, het gaat er vooral om dat een cliënt een beeld heeft dat veel spanning en angst oproept. En vergis je niet, iedereen heeft weer een andere angst. Waar de één niet bang is voor spinnen, heeft de ander een spinnenfobie en beheerst dat zijn of haar leven. Je kunt EMDR zelfs inzetten voor fijne herinneringen. Bijvoorbeeld als je relatie over is maar je moeilijk kunt loskomen van je ex, omdat je steeds denkt aan alle fijne momenten samen. EMDR-therapie kan dan helpen om die beelden neutraler te maken, zodat de ‘fijnheid’ eraf gaat en iemand door kan met zijn of haar leven.”
Zijn er ook risico’s?
“Het lijkt misschien simpel om wat met je vingers heen en weer te bewegen – en er zijn genoeg mensen die zeggen dat ze dat wel ‘even’ kunnen doen. Maar het is belangrijk dat je een therapeut hebt die goed is opgeleid en weet wat hij of zij doet. Het gaat om de vragen die iemand stelt, de manier waarop EMDR wordt toegepast en hoe er wordt gehandeld als een cliënt tijdens een sessie angstig wordt. Het is dus van groot belang om iemand te kiezen met de juiste papieren en psychotherapeutische vaardigheden. Op de website van de Vereniging EMDR Nederland vind je een ledenlijst met goed getrainde EMDR-therapeuten.”

Wordt het vergoed?
“Dat hangt af van of de zorgverlener een contract heeft met jouw zorgverzekeraar. Maar in principe is de vergoeding niet anders dan bij andere vormen van psychotherapie.”

‘Je kunt EMDR zelfs inzetten voor fijne herinneringen’

Yasmin (25): “Tijdens mijn studiejaren heb ik een onvrijwillige seksuele ervaring gehad en dat had zo veel impact, dat ik aan de bel trok voor hulp. Toen kreeg ik ook al eens EMDR-therapie, maar die sloeg niet aan, al kwam dat vooral doordat mijn psycholoog na een aantal sessies niet meer thuis gaf. De jaren erna bleef ik wat aanmodderen, maar toen ik vorig jaar een nieuwe relatie kreeg, kwam die negatieve ervaring ineens weer naar boven. Als mijn vriend zijn hoofd in mijn nek legde, voelde ik me bijvoorbeeld enorm beklemd, alsof ik niet meer weg kon. Dan moest ik ineens huilen, werd ik afstandelijk of ging ik snauwen. Ik schrok daar zelf ook van, het kwam op heel willekeurige momenten. Mijn vriend brak het gesprek open en gezamenlijk kwamen we tot de keuze dat het misschien toch goed was als ik weer EMDR-therapie zou gaan volgen. Ik bezocht een andere psycholoog en eerlijk? Ik had er weinig vertrouwen in. Ik had het immers al eens eerder meegemaakt, zonder effect. Maar mijn nieuwe psycholoog vloog het zó anders aan. Ze legde me uitgebreid uit wat EMDR-therapie inhield en probeerde door middel van allerlei vragen tot de kern van mijn angsten te komen. Pas daarna gingen we echt met lampen aan de slag, gecombineerd met het tappen op mijn benen. Ik haalde plaatjes uit het verleden aan, maar ook toekomstbeelden. Eén sessie staat me nog goed bij: ik moest doen alsof ik mijn belager zou tegenkomen in de supermarkt. Ik stelde me voor dat hij bij de groenteafdeling stond en ik een komkommer tegen zijn hoofd sloeg. Het klinkt misschien wat plat, maar het was zó waardevol: voor het eerst voelde het alsof ik controle had over de situatie. Je gaat trouwens wel echt supervermoeid weg na zo’n sessie, ik was die eerste keer echt kapot. Maar ik voelde me direct stukken krachtiger. De gevoeligheid in mijn nek verdween ook – daar paste de psycholoog EMDR-therapie met buzzers toe. Waar ik vooraf sceptisch was, kan ik nu stellen dat EMDR-therapie heeft gewerkt. Het heeft ervoor gezorgd dat ik me weer mezelf voel, dus geen slachtoffer, en ikneutraler naar de gebeurtenis kan kijken. Oók als er soortgelijke scènes op televisie zijn. Het raakt me dan wel, maar ik blijf er neutraal onder en duik niet meer in mijn eigen ‘holletje’. De relatie met mijn vriend is ook verbeterd, ik durf me lichamelijk veel meer open te stellen. Dat ik weer kan genieten van intimiteit, had ik echt nooit gedacht.”

Sanne (33): “Na de geboorte van mijn zoontje Jip ging alles goed, maar dat veranderde toen hij bijna vier maanden oud was. Een onschuldige opmerking van een leidster op het kinderdagverblijf – ze vond dat hij een wat lagere spierspanning had – zette mijn wereld op z’n kop. Ik wist dat ze het niet kwaad bedoelde, maar haar opmerking bleef bij me hangen. Vervolgens ging ik op het internet zoeken en voor ik het wist, zat ik in het circuit van zeldzame aandoeningen. Van de ene op de andere dag was ik doodsbang dat Jip óók zoiets zou hebben. Ik vind het nog steeds bizar hoe snel dat eigenlijk in mijn brein escaleerde. Ik sliep niet meer, at niet meer en huilde de hele dag. Ik was helder genoeg van geest om me te realiseren dat die angst vooral in mezelf zat, maar ik kon het niet meer loslaten. Na een week klopte ik aan bij de huisarts, want alleen ging ik het niet redden. Ik kreeg een verwijzing naar een psycholoog en zij stelde onder meer EMDR-therapie voor. Huh, dacht ik, dat is toch alleen voor als je een heftig trauma hebt? Maar ze vertelde dat EMDR-therapie ook wordt gebruikt voor mensen met schrikbeelden voor de toekomst, blijkbaar is het dan net zo effectief. En het was precies waar ik me zorgen om maakte als ik naar Jip keek. Wat als hij nooit kon lopen, of praten? Ondanks dat iedereen in mijn omgeving zei dat er niks aan de hand was met hem, moest ik dat nog maar zien. Hoe konden die mensen dat zo zeker weten, hij was nog hartstikke klein! Enfin, EMDR dus. Tijdens die sessies moest ik aan die schrikbeelden denken terwijl ik naar een knipperende lamp keek. Dat ding ging hartstikke snel van links naar rechts, ik kon het nauwelijks bijhouden, en tegelijkertijd dacht ik aan Jip die nooit zou kunnen lopen, omdat ik daar zo bang voor was. Althans, dat probeerde ik. Het lampje leidde me zo af, dat dat schrikbeeld steeds vervaagde. Verdorie, het lukt me niet om eraan te denken, dacht ik – bloedirritant vond ik het. Inmiddels weet ik dat dát juist het hele idee achter EMDR is. Al meteen na die eerste sessie voelde ik me lichter, rustiger. Ik was verbaasd over de kalmte die op dat moment over me heen viel. Nee, mijn angsten waren niet ineens miraculeus over, maar de scherpe randjes waren eraf. Eromheen had ik ook nog meerdere praatsessies die dat ondersteunden. Met al die hulp kan ik wel stellen dat EMDR-therapie me goed heeft geholpen. En Jip? Die zette nog vóór zijn verjaardag zijn eerste stapjes.”

Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.