Een piep in je oren: hoe kom je eraan, hoe kom je eraf?

Tekst: Marloes de Moor

30 juli 2025

Tinnitus, ook wel oorsuizen, kan het dagelijks leven flink verstoren. Soms is de piep, ruis of fluittoon zo intens, dat ermee leven een constant en uitputtend gevecht is. Wat is het precies en wat kun je ertegen doen?

“Je probeert die piep weg te denken, maar hoe harder je hem wegdenkt, hoe harder hij terugkomt. Ik had vaak last van paniekaanvallen, sliep slecht: het was allemaal iets too much en dan is tinnitus geen fijne partner om erbij te hebben”, vertelt Milo Driessen, een van de zangers van de Haagse popgroep Goldband, in de podcast Reis door de ruis. Hij is een van de naar schatting 2,5 miljoen mensen in Nederland die tinnitus hebben. Je hoort dan een geluid dat er eigenlijk niet is, zoals een piep, een ruis of een fluittoon, of een combinatie van deze tonen.
“Circa één op de vijf volwassen mensen kan tinnitus waarnemen, maar dat betekent niet dat zij ook allemaal klachten hebben”, zegt prof. dr. Rilana Cima, gezondheidspsycholoog en programmaleider van het Expertisecentrum Tinnitus van Adelante Kenniscentrum en de Universiteit Maastricht. “Ongeveer 95 procent van de mensen die een piep of ruis horen, heeft hier geen last van, heeft geen hulpvraag en gaat dan ook niet naar de dokter. Bij drie tot vijf procent van deze groep leidt tinnitus echter wél tot problemen. Deze mensen worden ernstig door de tinnitus belemmerd, zodanig dat ze niet meer in hun dagelijkse leven kunnen functioneren. Zij lijden er emotioneel onder, raken oververmoeid, slapen slecht en zijn er de hele dag mee bezig. Zij gaan naar de dokter omdat ze er niet meer tegen kunnen. Als de klachten langer dan drie maanden aanhouden, worden ze chronisch en is een behandeling noodzakelijk.”
Aan tinnitus ligt geen enkelvoudige medische oorzaak ten grondslag. “In het brein of het oor is niet iets kapot of ziek waardoor er tinnitus ontstaat”, benadrukt Cima. “Tinnitus gaat soms wel gepaard met slechthorendheid. Meer dan de helft van de patiënten met ernstige tinnitus hoort echter prima. Audiologische factoren zijn dan ook niet per se de oorzaak. Je hoort als het ware een activiteit van het brein. Hersenactiviteit kan veranderen, dat noemt men de plasticiteit van het brein. Voor die verandering is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen. Bij mensen die tinnitus kunnen waarnemen, wordt de breinactiviteit ‘gehoord’, als een voortdurend geluid.”

Bezorgdheid

Stichting Hoormij∙NVVS, die zich sterk maakt voor mensen met een gehoor- of evenwichtsaandoening, is van mening dat er naast de genoemde psychische oorzaken ook lichamelijke oorzaken zijn, waardoor je tinnitus kunt krijgen. Carien, ervaringsdeskundige bij Hoormij∙NVVS, ziet regelmatig mensen voorbijkomen die tinnitus hebben als gevolg van langdurige blootstelling aan (te veel) lawaai, van afwijkingen aan het gehoor- of evenwichtsorgaan, de hersenen, nek, het zenuwstelsel of van het kaakgewricht. Daarnaast spreekt zij ook patiënten die tinnitus hebben gekregen als bijverschijnsel van andere lichamelijke aandoeningen. “Wij adviseren altijd om eerst een bezoek te brengen aan de huisarts en een verwijzing naar de kno-arts te vragen.”
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat vooral het brein een grote rol speelt bij tinnitus. Cima: “Je hoort iets, maakt je daar bezorgd over en kunt er dan moeilijk je aandacht van weghouden. Automatisch ga je er steeds meer op letten. Hoe meer je dat doet en hoe meer aandacht je eraan besteedt, hoe groter de bezorgdheid wordt. Tinnitus wordt een alarmsignaal dat niet meer te negeren is. Hierdoor gaan mensen proberen ‘veiligheid’ te zoeken, door vermijding en ontsnapping: ‘dit zal ik maar niet meer doen’. Hoe meer je in de vermijding raakt, hoe gevoeliger je wordt voor het tinnitusgeluid. Zo beland je in een cirkel waarin alles in het teken van tinnitus staat: alles wat je doet of laat, gaat gepaard met de volgende vragen: wordt het erger, kan ik het nog horen?”

Keihard oorsuizen

Waarom de een er wel last van ondervindt en de ander niet, is onduidelijk. Carien (59) kreeg 35 jaar geleden tinnitus, lang voordat de aandoening algemeen bekend werd en daarover berichten in de media verschenen. “Het gebeurde toen ik in Parijs studeerde en een muziekfeest bijwoonde. De geluidstechnici waren aan het stunten met geluid, de muziek werd veel te hard gezet. Sommige mensen vertrokken om die reden, maar ik bleef gedurende het hele feest. Bij thuiskomst ervoer ik een doof gevoel in mijn oren en keihard oorsuizen. Die doofheid ging weg, maar de tinnitus niet. Geluiden op straat deden pijn aan mijn oren. Ik had zo veel last dat ik me niet goed meer kon concentreren op mijn studie.”
Carien ging naar een arts in een Parijs’ ziekenhuis en kreeg vervolgens zware medicijnen. “Maar toen ik na mijn studie terugkeerde naar Nederland, was het nog altijd niet over. Ik ging weer naar de dokter, maar die kon me niet helpen. In die tijd wisten artsen nog van niks. Totdat ik in Rotterdam terechtkwam bij het eerste tinnitusteam van Nederland. Daar bleek dat ik lawaaischade had opgelopen en naast tinnitus ook hyperacusis had, een overgevoeligheid voor geluid. Therapie bestond nog niet. Ik kreeg het advies om op maat gemaakte oordopjes met een filter te dragen. Niet voor altijd, maar alleen in lawaaierige omgevingen, zodat ik mijn sociale leven kon blijven voortzetten en niet zo moe werd van de geluiden. Het oorsuizen was niet weg, maar ik wende eraan en leerde ermee leven.”
Totdat Carien in 2017 een jachthaven in Frankrijk bezocht en er op een boot onaangekondigd na een zeilwedstrijd vijf kanonschoten werden afgevuurd. “Ik stond daar pal naast. De tinnitus verergerde van twee tonen naar acht tonen. Dit keer kwam ik terecht in een academisch ziekenhuis, waar een tinnitusteam voor me klaarstond. Ik kreeg passende therapie om er opnieuw mee te leren omgaan. Net zoals je bij een gebroken been weer moet leren lopen, moet je bij tinnitus en lawaaischade opnieuw leren luisteren. Je moet accepteren dat tinnitus bij jou hoort. Dat lijkt makkelijk, maar je gaat door een heel proces dat wel twee jaar kan duren. Het is belangrijk dat je uit de cirkel van tinnitus komt, bijvoorbeeld door mindfulness, door te gaan schilderen of te wandelen. Kies een bezigheid die bij je past. Voor mij heeft dat gewerkt. Ik kan er nu goed mee leven.”

Angst wegnemen

Er wordt steeds meer wetenschappelijk onderzoek gedaan naar tinnitus. De huidige standaardbehandeling is gericht op het wegnemen van de tinnitusbelemmering. Het laten verdwijnen van het oorsuizen is niet mogelijk. Uit wetenschappelijk onderzoek van het Expertisecentrum Tinnitus van Adelante en Universiteit Maastricht blijkt dat een tinnitus-gespecialiseerde cognitieve gedragstherapie bij patiënten met chronische tinnitus zeer effectief is. In de nieuwe Europese behandelrichtlijn voor tinnitus is deze behandeling dan ook aangemerkt als de standaardbehandeling.
“We richten ons in deze behandeling op het wennen van het brein aan de hinderlijke tinnitus met gebruik van exposure (bloot-stelling)”, zegt Cima. “Net als bij een spinnenfobie nemen we niet de spinnen weg, maar de angst. We kiezen er dus niet voor de tinnitus te maskeren, maar stellen mensen juist bloot aan ‘het gevaar’: het geluid van tinnitus. Daar komt een gespecialiseerd tinnitus-behandelteam aan te pas. Het bestaat uit psychologen, audiologen, vaktherapeuten, maatschappelijk werkers en fysiotherapeuten die nauw samenwerken. Uiteraard confronteren we patiënten niet meteen met het geluid, dat is heel onprettig. Het is belangrijk om eerst een veilige en ontspannen therapeutische plek te creëren, bijvoorbeeld door middel van mindfulness of lichaamsgerichte therapie. Daarna bouwen we de behandeling langzaam op. Hoe we dat doen, is voor iedereen verschillend, het is maatwerk. Alle patiënten kunnen aan het geluid wennen en hoe meer ze oefenen in hun dagelijks leven, hoe verder het tinnitusgeluid naar de achtergrond verdwijnt.”
Deze behandeling is volgens het Zorginstituut Nederland bewezen effectief en valt daarom sinds zes jaar binnen het basispakket van de zorgverzekering. Jaarlijks behandelt het Tinnitus-team van Adelante Zorggroep in Hoensbroek ongeveer zevenhonderd mensen met chronische tinnitus. Ook op andere plekken is deze therapie mogelijk.

Stressstand

Silvia (52) volgde een dergelijke behandeling bij Pento, een audiologisch centrum in Utrecht. Zij kreeg negen jaar geleden tinnitus na een feestje met harde muziek. “Ik had er zo veel last van dat ik een kno-arts bezocht. Uit een test bleek dat ik een subliem gehoor had. Hij kon niets voor me doen en verwees mij door naar een psycholoog. Die legde me uit wat het betekende, hoe ik ermee om moest gaan. Daarna kon ik er redelijk mee leven.”
Totdat Silvia er in 2021 ook een overgevoeligheid voor geluid bij kreeg. “Ik hoorde geluiden die dicht bij het suizen in mijn hoofd zaten, ventilatoren van de computer bijvoorbeeld. Mijn lichaam registreerde gevaar en mijn zenuwstelsel raakte ontregeld. Een jaar en acht maanden zat ik in de ziektewet, omdat mijn lijf niet meer deed wat het moest doen. Het stond in de stressstand. De impact op mijn gezondheid en mijn gezin was groot. Een maand lang heb ik ’s nachts ergens anders geslapen, omdat ik het geluid thuis het meest hoorde en geen rust vond.”
Via de huisarts kwam Silvia voor behandeling bij een gespecialiseerd tinnitusteam van Pento terecht. “Dit was een gecombineerde aanpak van cognitieve gedragstherapie aangevuld met andere disciplines, zoals mindfulness en fysiotherapie. Aanvullend heb ik daar zelf innerlijk en energetisch werk bij gedaan. Dat hielp goed bij mij. Inmiddels functioneer ik weer zoals ik wil. Nog steeds hoor ik het geluid af en toe, maar dan bedenk ik wat de oorzaak kan zijn: ben ik moe, heb ik honger, te veel stress? Op zo’n moment is het goed om balans te zoeken en rust te nemen.”
Anders dan Carien en Silvia kreeg Sandra (30) tinnitus nádat zij op haar 22ste slechthorend werd. “Tijdens mijn studie kwam ik erachter dat ik minder hoorde. Dat had grote impact op mijn leven. Het was allemaal nieuw voor mij, dus toen ik ineens ook een piep in mijn oor hoorde, dacht ik dat het misschien van het gehoorapparaat kwam. Het was zo heftig dat ik er niet van kon slapen. De huisarts kon weinig voor me betekenen. Uiteindelijk heb ik me aangemeld bij een traject Omgaan met tinnitus. Een psycholoog vertelde me wat je kunt doen als het heel erg is, hoe je ervoor zorgt dat je er minder last van hebt. Ik leerde er niet te veel op te focussen. Hoewel ik het meeste zelf ook wel wist, was het voor mij toch geruststellend. Hoe meer je erop focust, hoe erger het wordt. Ik probeer voldoende rust te nemen, een vast ritme aan te houden, minimaal acht uur per nacht te slapen en af en toe bij te tanken in het weekend. Overdag heb ik er nu geen last meer van. Alleen als ik vermoeid raak, wordt het geluid harder en is het wat heftiger aanwezig.”
Sandra vermoedt dat de tinnitus bij haar is ontstaan door overmatige hersenactiviteit. “Ik heb gelezen dat dat een oorzaak kan zijn. Toen ik slechthorend werd, was ik in mijn hoofd veel bezig met wat ik wel en niet kon horen, met extra mijn best doen iets te horen, met het gehoorapparaat dat ik kreeg, met alles wat er veranderde in mijn leven. Dat putte me uit. Het zou kunnen dat de tinnitus daaruit voortkwam.”

Niet gevaarlijk

Kun je tinnitusklachten ook voorkomen? Dat begint volgens Rilana Cima met een goede uitleg. “De juiste informatie is belangrijk, zodat mensen niet ten onrechte heel ongerust en bang worden. In de media verschijnen bijvoorbeeld regelmatig berichten over oordopjes waarmee je gehoorschade en dus ook tinnitus kunt voorkomen. Natuurlijk is het goed om je oren te beschermen, maar je kunt niet stellen dat het blootstellen aan harde geluiden of het hebben van gehoorverlies altijd een-op-een tinnitus veroorzaakt. Integendeel, ook mensen die goed kunnen horen, krijgen tinnitus. Dit wordt dan met name veroorzaakt door hoge bezorgdheid en onzekerheid over wat er aan de hand is. Hoe meer verontrustende berichten er over tinnitus verschijnen, hoe groter de bezorgdheid wordt. Daarom moeten we vooral de juiste informatie delen. En dat begint met aangeven dat tinnitus heel hinderlijk kan zijn, maar dat het zeker niet gevaarlijk is!”
Cima wijst op een eerder op tv uitgezonden documentaire over een vrouw die vanwege oorsuizen voor euthanasie koos. “Wanneer je goed naar die casus kijkt, had deze vrouw al jarenlang last van zeer ernstige psychologische klachten. Het Adelante Tinnitusteam kreeg na deze uitzending veel nieuwe aanmeldingen en soms zelfs mensen met de vraag of zij óók in aanmerking kwamen voor een afspraak bij de Levenseinde-kliniek. Het is geen goede zaak om zelfdoding door tinnitus te normaliseren of te gebruiken als dreigmiddel, want het komt zo goed als nooit voor. Dat neemt niet weg dat je je door tinnitusklachten heel ziek kunt voelen, dat bagatelliseer ik zeker niet. Het goede nieuws is dat onze behandeling je kan helpen als je er veel last van ondervindt. De meeste mensen gaan uiteindelijk zonder beperkingen door het leven mét tinnitus.”

Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.