Migraine, hoe staan we ervoor? De nieuwste inzichten

Tekst: Marion van Es

22 juli 2025

‘Ach, we hebben allemaal weleens hoofdpijn’ is het laatste wat je wilt horen als je een heftige migraineaanval hebt. Gelukkig komt er steeds meer begrip voor deze hersenaandoening. Dit zijn de nieuwste inzichten.

Wat is migraine (niet)?

Migraine is een neurologische aandoening, oftewel een hersenziekte, met hoofdpijn als belangrijkste symptoom. Meestal is dit een bonzende pijn aan één kant van het hoofd, die gepaard gaat met overgevoeligheid voor licht en geluid en soms misselijkheid en braken. Een derde van de migrainepatiënten heeft de variant met aura: de aanval begint dan met visuele verschijnselen, zoals flikkeringen, sterretjes, lichtflitsen of vlekken. Migraine is er in allerlei vormen en gradaties, van af en toe een aanval met milde klachten tot een chronische variant waarbij iemand meer dan de helft van de maand ziek is. Ook hoe je op medicatie reageert, is voor iedereen verschillend.

5 vragen aan de neuroloog

Vorig jaar opende in Amsterdam The Migraine Clinic, het eerste centrum in Nederland dat in zijn geheel gericht is op de behandeling van migraine. Vijf vragen aan neuroloog Hans Carpay, die de kliniek runt samen met zijn zoon Matthijs.

1. Wat doen jullie anders dan artsen in ziekenhuizen?
“In ziekenhuizen staat migraine vaak niet bovenaan het prioriteitenlijstje, bij ons wel. Bovendien zijn daar lange wachtlijsten, die hebben wij niet. De behandelingen worden gewoon vergoed vanuit het basispakket. Zonder vooroordelen die er helaas bij veel artsen nog zijn.”

2. Welke vooroordelen zijn dat?
“Als ik migraine een hersenziekte noem, zeggen sommige collega’s dat ik onzin verkondig. Terwijl daar wetenschappelijk gezien geen enkele twijfel over is. Vooroordelen als ‘dat het wel meevalt’ of ‘dat we allemaal weleens hoofdpijn hebben’ zijn een enorme miskenning van de impact van migraine, die vele malen groter is dan van veel ziektes die we wél serieus nemen. Een groot deel van mijn werk bestaat niet uit het voorschrijven van medicijnen, maar uit het wegnemen van al die misverstanden. Veel van onze patiënten – negentig procent is vrouw –denken zelf óók dat ze zich aanstellen of dat ze migraine hebben door een verkeerde leefstijl. Dan leg ik uit dat triggers vaak slechts een zetje zijn voor je brein als het toch al op het punt staat een aanval te krijgen. In plaats van triggers te vermijden, kijken wij liever naar hoe je de drempel voor het krijgen van aanvallen verhoogt.”

3. Wanneer is je migraine erg genoeg om hulp te zoeken?
“Dat ligt eraan: wat is de impact van de ziekte op je leven? Misschien heb je maar af en toe een aanval en de mazzel dat je medicatie snel werkt, maar vaak functioneer je op zo’n dag toch op halve kracht. Bovendien moet je de impact van vijf dagen ziekte per maand niet onderschatten. Dat het altijd erger kan, mag je niet weerhouden hulp te zoeken. Zeker niet nu er tegenwoordig zulke goede oplossingen zijn.”

4. Wat is er de afgelopen jaren verbeterd?
“We zijn veel beter gaan begrijpen wat migraine is, waardoor er ook veel betere medicijnen gemaakt kunnen worden. Jarenlang zijn mensen behandeld met medicatie voor andere aandoeningen, zoals hoge bloeddruk, epilepsie of depressie, die toevallig ook een effect hadden op migraine. Inmiddels zijn er medicijnen ontwikkeld die helemaal getarget zijn op de behandeling van migraine: zowel aanvalsgericht als preventief. Met name dat laatste is revolutionair.”

5. Kunnen we migraine ooit helemaal genezen?
“De oorzaak zit in de manier waarop je brein gebouwd is, dat neem je niet weg. Maar de nieuwe medicijnen werken bij één op de drie van onze patiënten al zo goed dat ze bijna geen migraine meer hebben. En in de toekomst gaan we alleen nog maar beter begrijpen hoe we het proces van aanvallen moeten stoppen.”
Meer info: Themigraineclinic.org

Nieuwe medicatie, maar niet voor iedereen

Er zijn twee soorten medicatie tegen migraine. De meeste mensen gebruiken triptanen, die je neemt op het moment dat de aanval begint. Sinds een aantal jaar zijn daar CGRP-remmers bijgekomen: injecties of pillen die preventief werken, met het doel om aanvallen te voorkomen. Ze werken niet bij iedereen, maar bij een aanzienlijk deel van de mensen met ernstige migraine verminderen ze het aantal, de duur en de hevigheid van de aanvallen. Daarbij lijken ze vooralsnog minder bijwerkingen te hebben dan triptanen.
Helaas worden CGRP-remmers nog alleen voorgeschreven onder strenge voorwaarden. Dit is vooral een geldkwestie, want de nieuwe medicijnen zijn duur. In 2024 gebruikte slechts 3 procent van de mensen met migraine CGRP-remmers, maar dat vormde wel bijna 60 procent van alle uitgaven aan migrainemedicijnen. Neuroloog Hans Carpay hoopt dat dit snel verandert. “Ik ben het er niet mee eens dat preventiemedicatie te duur is voor mensen die ‘slechts’ een paar dagen per maand migraine hebben. Vergelijk het maar eens met wat ziekteverzuim de maatschappij kost. Dat neemt niet weg dat de prijs best wat omlaag kan en gelukkig lijkt dit te gaan gebeuren.”
Helaas is dat niet de enige drempel: om CGRP-remmers vergoed te krijgen moet je eerst een botox-behandeling hebben geprobeerd. Carpay: “Nederland is nu het enige land ter wereld dat deze voorwaarde stelt. Op zich is botox een prima behandeloptie voor migraine, maar ik vind het jammer dat de zorgverzekeraar over de volgorde beslist in plaats van de arts en patiënt.”

Feiten & fabels

Er bestaan veel misverstanden rondom migraine. Hoogleraar neurologie Gisela Terwindt, werkzaam in het LUMC, onderscheidt de fabels van de feiten.
Tijdens een migraineaanval heb je altijd hoofdpijn – fabel
“De meeste mensen voelen tijdens een aanval een bonzende pijn aan één zijde van het hoofd, maar je kunt ook alleen auraverschijnselen hebben, zoals flikkeringen en troebel zicht. Of je komt moeilijk uit je woorden. Regelmatig zien we dat met name jonge vrouwen met spoed naar het ziekenhuis worden gebracht met een ‘beroerte’, wat uiteindelijk een migraineaanval blijkt te zijn. Grappig weetje: neurologen hebben vaker dan gemiddeld migraine, misschien omdat zij het beter bij zichzelf herkennen.”

Je bent zelf schuldig aan een aanval – fabel

“Ik zie veel zelfverwijten bij mijn patiënten en dat is helemaal niet nodig. In de voorfase van een aanval treedt er een systeem in werking waarbij je bijvoorbeeld trek krijgt in bepaald eten, heel opgefokt raakt of juist heel slaperig. Dat is een waarschuwing dat de aanval eraan komt. Soms zegt de partner dan: ‘Je was zo’n stresskip vandaag, logisch dat je hoofdpijn hebt’. Maar dat gedrag was het gevólg van de aanval, niet de oorzaak! Je zegt toch ook niet dat je bent gaan menstrueren doordat je chocola hebt gegeten?”

Met migraine heb je een hoger risico op dodelijke ziektes – feit

“Vrouwen onder de vijftig hebben een twee keer zo hoog risico op een hart- of herseninfarct. Als je daarnaast ook nog rookt en de anticonceptiepil gebruikt, is dat risico zelfs 35 keer zo hoog. Vrouwen met migraine krijgen ook vaker zwangerschapsvergiftiging. We zijn ons te weinig bewust van het extra risico dat migraine met zich meebrengt. Heb je migraine met aura én zwangerschapsvergiftiging gehad, dan zou je eigenlijk de rest van je leven gemonitord moeten worden op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten.”

De invloed van je hormonen

Veel vrouwen zien een verband tussen migraineaanvallen en hun cyclus. Maar doordat er amper onderzoek is gedaan naar gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen, is er simpelweg te weinig informatie over de (hormonale) processen die hierachter zitten. “De gangbare gedachte is dat je gevoeliger wordt voor migraine doordat tijdens de menstruatie je oestrogeenspiegel daalt”, legt neuroloog Hans Carpay uit. “Theoretisch is het dus een goed idee om meer oestrogeen te geven. Veel vrouwen zeggen dat ze veel minder last hebben van migraine doordat ze de pil zijn gaan slikken of een hormoonspiraal hebben genomen, maar ik hoor ook weleens dat het daardoor juist erger is geworden. Zolang de wetenschap op dit punt achterloopt, is het een kwestie van uitproberen. Ik zou niet adviseren om met de pil te starten alleen voor de aanpak van migraine, maar als je deze toch al gebruikt, is het wellicht beter om deze continu te slikken en geen stopweek te nemen. En in de overgang kan hormoontherapie wellicht helpen.”

Moeders en dochters

Neuroloog Gisela Terwindt ziet op haar spreekuur vaak moeders met hun dochters. “Meestal krijgen meisjes hun eerste migraineaanval rond het moment dat ze voor het eerst ongesteld worden. Tijdens de menstruatie duren aanvallen vaak langer en de medicatie slaat dan minder goed aan. Daar wordt lang niet altijd rekening mee gehouden in de behandeling. Bij de huisarts krijgen vrouwen bijvoorbeeld een triptaan met een te lage dosering, die ze tijdens hun menstruatie dagenlang achter elkaar gebruiken vanwege die lange aanvallen. Vervolgens krijgen ze van de neuroloog op hun kop omdat ze te veel medicijnen gebruiken… Ik raad dus altijd aan om te kijken wat de invloed is van je cyclus en dit met je arts te bespreken.
Daarnaast mis ik ook aandacht voor migraine in het debat rondom ziekteverzuim door menstruatie- en overgangsklachten. Migraine komt het meest voor tijdens onze piekjaren: de jaren waarin vrouwen werken, een gezin runnen en de maatschappij draaiende houden. Als je elke maand een paar dagen op bed ligt met hoofdpijn en misselijkheid, ligt dat niet aan de menstruatie maar aan migraine en moet dát behandeld worden.”

4x nieuw & experimenteel

1. Implantaat

Recent heeft een Nederlandse vrouw in het Erasmus MC een implantaat gekregen tegen migraine. Het gaat om twee dunne implantaten net onder de huid, die elektrische signalen sturen naar de zenuwen. De patiënt kan deze zelf bedienen met een draagbaar apparaatje. Deze therapie is al succesvol gebleken bij onder meer Parkinson en epilepsie. Of het werkt bij migraine weten we pas over enkele jaren, het onderzoek loopt nog.

2. Operatie

KNO-artsen openden in Bilthoven de eerste kliniek waarbij mensen met migraine worden geopereerd. De opheffing van zenuwbeknelling in het voorhoofd zou voor verlichting zorgen. Deze methode is afkomstig uit de Verenigde Staten en volgens de oprichters van de Revive-kliniek bewezen succesvol, maar diverse migraine-experts zijn kritisch. Ze vinden de operatie die 5000 euro kost te duur en het wetenschappelijk bewijs te mager.

3. Tandenpoetsen

Alle goede en slechte bacteriën in je mond spelen een belangrijke rol bij je gezondheid, wordt de laatste jaren steeds meer duidelijk. Australische onderzoekers ontdekten dat vrouwen die hun tanden minder goed verzorgden, tot 49 procent meer kans hadden op migraine dan vrouwen met een goede mondhygiëne. Een vergelijkbaar resultaat is gevonden door Amerikaanse wetenschappers. Ze benadrukken dat het om een verband gaat, niet om een oorzaak. Maar wel een reden om extra goed je tanden te poetsen.

4. Fastfood

Op social media zweren migrainepatiënten bij de McDonalds-hack: de combinatie van cola (cafeïne) en friet (zout en koolhydraten) zou hun aanval als sneeuw voor de zon doen verdwijnen. Wetenschappelijk bewijs hiervoor is er niet, al zijn er wel signalen dat cafeïne en natrium (zout) inderdaad de klachten zou kunnen verlichten. Toch adviseren artsen om voor gezondere methodes te kiezen, aangezien fastfood vooral veel slechte effecten heeft op je lichaam.

Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.