Veel last van je menstruatie? ‘Veel vrouwen zoeken uit schaamte geen hulp’

Tekst: Esmir van Wering

25 juni 2025

Maar liefst 77 procent van de vrouwen heeft zeer veel last van menstruatieklachten. Maar erover praten of hulp zoeken: dat doen we niet zo snel. Waarom eigenlijk niet?

Taboe!

Over menstruatie en menstruatieklachten hebben we het niet vaak. Misschien komt het doordat slechts een deel van de samenleving, namelijk alleen vrouwen, ermee te maken heeft. Als ook mannen zouden menstrueren, zouden menstruatieklachten als iets algemeens worden gezien, als iets wat iedereen kan overkomen, zoals rugklachten of een knieblessure. Daarnaast wordt menstruatie ook nog steeds door sommigen beschouwd als iets viezigs of onrein. Gynaecoloog Heleen Eising: “Een van de grote oorzaken van het menstruatietaboe is de angst voor doorlekken. Menstruatie zit min of meer in hetzelfde, weggestopte, hoekje als urineverlies en incontinentie. En is daardoor geen sexy onderwerp om over te praten. Een andere reden is dat menstrueren te maken heeft met je intieme delen, waar je niet snel open en bloot over praat – en al helemaal niet als daar iets mee aan de hand is.” Gevolg? Uit schaamte modderen vrouwen met menstruatieklachten vaak maar wat door en zoeken geen hulp, terwijl die er zéker wel is.

1 op de 5 vrouwen…

… heeft te maken met hevig menstrueel bloedverlies (HMB), omgerekend zijn dat zo’n 500.000 vrouwen. Van die groep heeft ongeveer twintig procent een bloedstollingsprobleem. Het meest voorkomende erfelijke stollingsprobleem bij vrouwen is de ziekte van Von Willebrand. Andere stollingsproblemen zijn hemofilie A, dragerschap of bloedplaatjesproblemen. Gynaecoloog Heleen Eising: “Bij een bloedstollingsprobleem werkt het stollingssysteem niet optimaal, waardoor het bloeden minder snel stopt. Dit kan leiden tot overmatig bloedverlies tijdens de menstruatie. En een veelvoorkomend gevolg van overmatig bloedverlies is bloedarmoede. Hierdoor kun je je extreem moe voelen, duizelig zijn, kortademig raken of een slechte concentratie hebben. Na je menstruatie heeft je lichaam tijd nodig om te herstellen, je ijzergehalte en energielevel moeten weer opkrabbelen. En net wanneer je denkt: ‘ik voel me eindelijk weer oké’, dient de volgende menstruatie zich alweer aan. Zo blijf je steeds achter de feiten aanlopen.”

Pre Menstrueel Syndroom

Bij menstruatieklachten denk je al snel aan PMS (Pre Menstrueel Syndroom). Maar dit is niet hetzelfde als hevig menstrueel bloedverlies (HMB), wel kun je je bij allebei flink belabberd of zelfs ziek voelen. Gynaecoloog Heleen Eising: “Menstruatietaboes gaan zeker niet alleen over PMS-klachten, maar ook – of vooral – over overmatig bloedverlies en bloedstollingsproblemen.

Wat is het verschil?

Pre Menstrueel Syndroom (PMS) gaat over fysieke en emotionele klachten in de dagen vóór je menstruatie. Denk aan stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, pijnlijke borsten, opgeblazen gevoel, vermoeidheid, hoofdpijn of pijn in je buik of onderrug.
Hevig Menstrueel Bloedverlies (HMB) gaat over overmatig veel of langdurig bloedverlies tijdens de menstruatie. Gynaecoloog Heleen Eising: “Zelfs als je een maandverband én tampon tegelijk gebruikt, kun je bij HMB nog steeds doorlekken als je het niet op tijd verschoont. Dat kan veel stress opleveren. Ik had een patiënt die als taxichauffeur werkte voor basisschoolkinderen. Ze lekte regelmatig door, iets wat ontzettend vervelend en stressvol voor haar was. Dat is echt leed, wat ook je psyche beïnvloedt. Niet voor niets kunnen veel vrouwen met HMB last hebben van somberheid of zelfs depressies.”

En wat is de overeenkomst? Zowel bij PMS als HMB kun je je flink belabberd of zelfs ziek voelen.

7-2-1 methode

Hoe weet je of je hevig menstrueert? Check het met deze drie vragen.
> Ben je langer dan 7 dagen ongesteld?
> Moet je elke 2 uur je maandverband, tampon of cup vervangen, of heb je dubbele bescherming nodig om niet door te lekken?
> Heb je grotere stolsels dan een 1 euromunt?

Is het antwoord één of meer vragen JA? Dan is de kans groot dat je te maken hebt met hevig menstrueel bloedverlies (HMB). Gynaecoloog Heleen Eising: “Sommige vrouwen menstrueren van jongs af aan hevig, andere vrouwen krijgen hier na hun 35ste ineens mee te maken. Bijvoorbeeld na het stoppen met de anticonceptiepil. Maar ook als de oorzaak niet direct duidelijk is, zijn er meestal wel mogelijkheden om het te behandelen. Daarom is het belangrijk om naar je huisarts te gaan en te bespreken wat je eraan kunt doen.”

4 vragen aan onderzoeker Lisa Zuidema

Lisa Zuidema is gezondheidswetenschapper in het Máxima MC en deed onderzoek naar menstruatieklachten en de bijbehorende, hardnekkige taboes.

Waarom dit onderzoek?
“Een menstruatie kan zo heftig zijn, dat het je in je dagelijkse leven belemmert. Dat kan leiden tot onzekerheid, sociale afzondering en schaamte. Door het menstruatietaboe lopen veel vrouwen onnodig lang door met klachten, zoals hevig bloedverlies, wat kan leiden tot ijzertekort (bloedarmoede) en klachten als vermoeidheid, futloosheid en een slap gevoel. Ik wil de schaamte en het taboe doorbreken. Het moet makkelijker worden om erover te praten en hulp te zoeken, zodat vrouwen niet langer onnodig blijven rondlopen met heftige klachten die goed te behandelen zijn.”

Wat viel je op bij de vrouwen die je interviewde?
“Veel vrouwen die sociale afspraken moeten afzeggen vanwege hevig bloedverlies geven buikgriep op als reden. Ze houden het liever algemeen, om niet te hoeven zeggen dat ze heftig ongesteld zijn. Anderen ruilen hun diensten met collega’s om op de heftigste dagen van hun menstruatie, wat betekent dat ze op hun vrije dagen altijd ziek zijn – zonder dat iemand het weet. Ik sprak ook zzp-ers die soms opdrachten moeten afzeggen, of die na hun menstruatie dubbel zoveel werk moeten inhalen. Menstruatieklachten hebben voor hen zo niet alleen psychische, maar ook financiële gevolgen. Eén vrouw slikte ijzertabletten tegen bloedarmoede, maar had veel last van de bijwerkingen. Ik had regelmatig met de vrouwen te doen. Wat me opviel, was dat de vrouwen verrassend open en eerlijk over hun menstruatie durfden te praten, en dit als heel prettig ervaarden. Zelfs met vrouwen die vanwege hun culturele achtergrond nog nooit over hun menstruatie hadden gesproken, ontstonden er open en waardevolle gesprekken.”

Waarom gaan vrouwen niet snel met hun klachten naar de huisarts?
“Vergis je niet, veel vrouwen denken dat menstruatieklachten er nou eenmaal bij horen, hoe heftig die ook zijn. Zo vertelde een vrouw dat ze zichzelf niet ziek vindt als ze tijdens haar menstruatie niet in staat is om te werken en hondsberoerd op bed ligt: ze was niet ziek maar ongesteld. Ze slikte ook geen pijnstillers, want ‘die neem je pas als je ziek bent’. Een andere vrouw neemt standaard extra kleding mee naar haar werk om zich te kunnen verschonen. Als je denk dat het er gewoon bij hoort, ga je niet naar de huisarts. Terwijl: je hoort je niet ziek te voelen door je menstruatie.”

Wat is volgens jou de oplossing?
“Ik denk dat het al een enorme stap vooruit zou zijn als er op scholen meer aandacht komt voor menstruatie, net als voor seksuele voorlichting. Door er op jonge leeftijd met elkaar open over te praten, wordt het een normaal onderwerp, en dat helpt enorm om het taboe te doorbreken. De voorlichting is nu vaak minimaal. Nog te vaak krijgen veel meisjes alleen een menstruatieproduct toegeschoven, zonder verdere uitleg. Vrouwen uit niet-westerse culturen en oudere generaties kregen meestal helemaal geen uitleg van hun ouders. Op die manier wordt het menstruatietaboe, vaak onbewust, van generatie op generatie doorgegeven. Dan moet echt anders.”

Wat valt er tegen te doen?
De belangrijkste boodschap: trek aan de bel als je hevig ongesteld bent, want er is vaak iets aan te doen.
Hormonen om het bloedverlies te verminderen
De minst ingrijpende oplossing is hormonale therapie, zoals:
– de anticonceptiepil
– een hormoon houdend spiraaltje
– een staafje in je bovenarm
– of de prikpil.
Dit alles helpt het bloedverlies meer in toom te houden, waardoor je minder hevig menstrueert. Goed om te weten: Van een koperhoudend spiraaltje verlies je juist méér bloed.

Medicatie zonder hormonen

Wil je liever geen hormonen gebruiken? Dan kun je kiezen voor bloedverdikkende medicijnen, zoals tranexaminezuur. Deze tabletten slik je alleen op de dagen dat je hevig bloedt (bijvoorbeeld drie keer per dag twee tabletten). Ze zorgen ervoor dat je bloed minder snel afgebroken wordt, waardoor je minder hevig menstrueert.
Belangrijk om te weten: gebruik dit medicijn alléén in overleg met je arts en wanneer je hevig bloedverlies hebt en nooit op dagen dat je niet ongesteld bent, anders loop je het risico op trombose.

Verwijdering van je baarmoederslijmvlies

Een ingrijpende oplossing is het verwijderen van je baarmoederslijmvlies, het binnenste laagje van de baarmoeder. Het is een dagbehandeling die meestal maar twee minuten duurt, maar… daarna ben je onvruchtbaar. Is dus alleen een optie voor wie geen kinderwens (meer) heeft.

Verwijderen van de baarmoeder

De meest rigoureuze aanpak is het verwijderen van de baarmoeder. Deze operatie wordt alleen overwogen als je geen kinderwens hebt en andere behandelingen onvoldoende helpen.

Wordt het niet tijd voor menstruatieverlof?

In een aantal landen, zoals Spanje, kun je menstruatieverlof opnemen. Dit betekent dat je bij hevige menstruatieklachten een paar dagen per maand betaald verlof kunt krijgen bij heftige menstruatieklachten, zonder dat dit ten koste gaat van je vakantiedagen. Daarvoor heb je dan wel een doktersverklaring nodig.
In Nederland bestaat er op dit moment geen wettelijk geregeld menstruatieverlof. In de politiek wordt hier wel over gesproken, maar er is nog niets formeel vastgelegd. Als je door menstruatieklachten niet kunt werken, kun je je ziek melden, maar heb je nergens recht op. Werkgevers kunnen er wél zelf voor kiezen om ruimte te maken voor menstruatieverlof, dus het is goed om dit te checken.

Gezondheidswetenschapper Lisa Zuidema is geen voorstander voor een speciaal label als menstruatieverlof. “Als je je beroerd voelt doordat je ongesteld bent, zou je je gewoon ziek moeten kunnen melden. Het maakt toch niet uit of je de griep hebt of ziek bent van je menstruatie? Menstruatie zou een geldige reden moeten zijn, zonder dat er aparte regels voor nodig zijn.”
Gynaecoloog Heleen Eising ziet dat anders: “Ik vind het een goed idee dat iedereen met de diagnose HMB van de huisarts menstruatieverlof moet kunnen opnemen. Als menstruatieverlof een optie is, wordt het onderwerp waarschijnlijk ook makkelijker bespreekbaar, zowel op het werk als privé.”

Wist je dat…

Je als vrouw tijdens je leven gemiddeld 7,4 jaar aan het menstrueren bent?
Op 17 april Wereldhemofiliedag is? Deze dag is bedoeld om wereldwijd meer aandacht te vragen voor hemofilie en andere erfelijke bloedstollingsstoornissen. Bij meisjes en vrouwen worden bloedstollingsstoornissen vaak pas laat of niet herkend, waardoor ze jarenlang rondlopen met onbegrepen – en vaak heel heftige – klachten. Meer bewustzijn is dus hard nodig.

Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.