1 op de 7 vrouwen krijgt borstkanker: feiten en cijfers

Tekst: Redactie Vriendin

5 november 2025

Borstkanker raakt bijna iedereen – of je krijgt het zelf of iemand in je omgeving. Dankzij nieuwe inzichten en betere behandelingen zijn de vooruitzichten gelukkig verbeterd, maar de impact blijft groot. We delen de laatste ontwikkelingen én feiten en cijfers.

Krijgt nog altijd 1 op de 7 vrouwen in Nederland borstkanker?

Nieke Vermulst: “Dat klopt. Het is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2024 waren er ruim 18.000 nieuwe gevallen, het ging daarbij om tweehonderd mannen, de overige diagnoses waren bij vrouwen. Daarvan zijn zo’n 2500 vrouwen die de diagnose ‘voorstadium’ krijgen. Borstkanker komt vooral voor bij vrouwen boven de vijftig jaar, de kans op de ziekte neemt toe met de leeftijd.”

Neemt de kans op (langere) overleving toe?

“Ja, de overlevingskansen zijn de afgelopen decennia flink verbeterd. De vijfjaarsoverleving lag in de jaren vijftig nog rond de 52 procent, nu is dat 89 procent. Ook de tienjaarsoverleving is gestegen en ligt nu op 81 procent. Dat komt vooral door vroege diagnostiek en betere behandelingen. Er zijn tegenwoordig veel verschillende mogelijkheden: operaties, chemo-, antihormoon- en immunotherapie en doelgerichte behandelingen. Welke behandeling wordt gekozen, hangt af van het type tumor en het stadium waarin de ziekte zich bevindt. Ook zien we dat er steeds vaker ‘behandeling op maat’ wordt toegepast. Daarmee bedoel ik dat méér behandelen niet altijd beter is. Soms kan juist minder ingrijpend opereren of een behandeling achterwege laten hetzelfde resultaat geven, met minder bijwerkingen en meer kwaliteit van leven.”

Is er meer bekend over mogelijke oorzaken van borstkanker?

“Er is niet één duidelijke oorzaak aan te wijzen. In veel gevallen is het een kwestie van pech. Er is een groep vrouwen bij wie de ziekte vaker voorkomt in de familie en bij wie een genmutatie een rol speelt in de ontwikkeling van kanker. Ook langdurige blootstelling aan vrouwelijke hormonen kan een rol spelen. Denk aan vroeg ongesteld worden en laat in de overgang – daar heb je zelf geen invloed op natuurlijk. Leefstijlfactoren als overgewicht, alcohol, weinig beweging en roken vergroten de kans op kanker. Vooral overgewicht na de overgang is een bekende risicofactor, omdat vetweefsel het vrouwelijke hormoon oestrogeen aanmaakt. Het is lastig te meten in hoeverre leefstijlfactoren direct bijdragen aan het ontstaan van de ziekte. Anders gezegd: een gezonde leefstijl verbetert wel vaak de kwaliteit van leven, maar biedt geen garantie dat je nooit ziek wordt. Er zijn helaas genoeg gezonde mensen die ook de diagnose borstkanker krijgen.”

In 2024 viel bij 1.198.866 vrouwen in Nederland een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek naar borstkanker op de mat. Daarvan namen 842.256 vrouwen deel aan dit onderzoek. Dat is iets meer dan 70 procent. Vrouwen tussen de 50 en 76 jaar ontvangen elke 2 jaar een uitnodiging voor dit onderzoek: een mammografi e die uit 4 foto’s bestaat. Vroege opsporing van borstkanker verhoogt de kans op een succesvolle en soms ook minder ingrijpende behandeling.

Mammografie

Om borstkanker op te sporen, wordt een mammografie gemaakt. Dat is een röntgenonderzoek waarbij de borst tussen 2 platen wordt samengedrukt voor een foto van het vet-, bind- en klierweefsel. Als uit een mammografiee blijkt dat er sprake is van borstkanker, volgt vrijwel altijd nog aanvullend onderzoek zoals een echo, biopt van de tumor en/of een MRI. Er bestaan verschillende soorten mammografieën:
• De conventionele mammografie is de standaard röntgenfoto van de borst, die meestal in 2 richtingen wordt gemaakt.
• Contrast-mammografie (CEM) maakt ook gebruik van röntgenfoto’s, maar dan na toediening van jodiumhoudend contrastmiddel om tumoren beter zichtbaar te maken.
• 3D-mammografie of tomosynthese, waarbij met een speciale techniek meerdere röntgenfoto’s vanuit verschillende hoeken worden gemaakt, zodat een driedimensionaal beeld ontstaat. Dit onderzoek wordt ingezet bij twijfelgevallen of bij vrouwen met zeer dicht borstklierweefsel. Dat betekent dat een borst meer klieren bindweefsel en minder vet heeft dan gemiddeld. Dit geeft een verhoogde kans op borstkanker én maakt het lastiger om tumoren op te sporen met een standaard mammografie.
• Verkorte MRI: een korte, snelle MRI-scan van meestal 5 tot 6 minuten die zonder compressie – dus zonder het samendrukken van de borst tussen platen – wordt uitgevoerd. Ook voor vrouwen met zeer dicht borstweefsel.
• Mamma-CT, een CT-scan van de borst die ook zonder compressie plaatsvindt en beelden met hoge resolutie oplevert. Voor vrouwen met pijnlijke borsten, implantaten of bij wie andere technieken ontoereikend zijn.
• 3D Fotoakoestische mammografie, gebruikt geluidsgolven na belichting om tumoren in kaart te brengen. Zonder straling en zonder de borsten samen te drukken. Deze vorm van onderzoek is nog niet standaard beschikbaar en bevindt zich nog in de onderzoeksfase.

Zoeken naar nazorg

De groep mensen die kanker – in het algemeen – overleeft, groeit jaarlijks met ongeveer 1 procent, dat betekent dat elk jaar ongeveer 1000 kankerpatiënten méér de ziekte overleven. Goed nieuws! Maar dat houdt ook in dat steeds meer mensen steeds langer leven met de gevolgen en de impact van deze ziekte. Dat vraagt om andere nazorg dan alleen de nacontroles in het ziekenhuis. Veel mensen die borstkanker hebben gehad, krijgen te maken met late gevolgen zoals chronische vermoeidheid, lymfoedeem, concentratieproblemen, angst voor terugkeer, tintelende handen en voeten (neuropathie). Vaak zijn dit gevolgen van de behandelingen, waarbij chemotherapie de grootste boosdoener is. Deze klachten kunnen tot jaren na de behandeling ontstaan en langdurig aanhouden. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor en groeit het aanbod van steun en hulpverlening. Online is er ontzettend veel te vinden op het gebied van nazorg, al vraagt het soms wel een zoektocht van mensen die toch al niet zoveel energie hebben. Een kleine greep uit het aanbod: in meer dan 100 Ipso-centra (voorheen inloophuizen) kun je terecht voor een goed gesprek, ontspanning of een moment voor jezelf. Van yoga tot schilderen, van luisteren tot vertellen. Voor alle leeftijden en zowel voor (ex-)patiënten als hun naasten. Het Ingeborg Douwes Centrum en het Helen Dowling Instituut zijn gespecialiseerd in psychosociale zorg bij en na kanker. Re-turn is gespecialiseerd in verzuim en re-integratiebegeleiding bij kanker, voor werknemers, werkgevers en zelfstandigen. En op het platform Kanjer.nl staan tips over het leven na kanker, zowel fysiek als mentaal, maatschappelijk en op gebied van werk.

Immunotherapie

Immunotherapie is een behandeling die het eigen afweersysteem helpt om kankercellen aan te vallen. Bij sommige vormen van borstkanker, zoals de zogeheten triple-negatieve borstkanker, zijn de eerste resultaten veelbelovend. Triple-negatief betekent dat de tumor geen van de 3 bekende ‘aangrijpingspunten’ heeft (de hormonen oestrogeen en progesteron en het eiwit HER2). Daardoor zijn er minder standaardbehandelingen mogelijk en is deze vorm vaak moeilijker te behandelen. Zo’n 1 op de 8 patiënten heeft deze vorm van borstkanker. Juist hier laat immunotherapie in combinatie met chemotherapie goede resultaten zien: de kans dat de tumor kleiner wordt of zelfs verdwijnt, neemt toe. Onderzoekers kijken nu ook of immunotherapie werkt bij andere soorten borstkanker. Daarnaast worden er nieuwe manieren onderzocht, zoals vaccins die het afweersysteem trainen. Die zijn nog experimenteel en geen onderdeel van de standaardbehandeling.

Anders bewegen

Als gevolg van borstkankerbehandelingen kunnen vrouwen vervroegd in de overgang komen. Daar weet de eeneiige tweeling Kim en Eva (45) – beiden fysiotherapeut en sportfanaat – alles van. Zij kregen drie jaar geleden vlak na elkaar de diagnose borstkanker. Eva: “Als je door de behandeling in de overgang komt, verlies je sneller spiermassa, kracht en botdichtheid. Dat merkten wij ook toen we weer wilden gaan sporten. Alles wat voorheen lukte, ging niet meer. We zijn ons gaan verdiepen in vrouwelijke fysiologie en hormonale veranderingen en hebben een opleiding gevolgd bij de Amerikaanse sportfysioloog en voedingswetenschapper Dr. Stacey Sims. Het viel ons op hoe achterhaald veel trainingsadviezen zijn. De meeste sportwetenschap is gebaseerd op jonge gezonde mannen. Juist vanwege hormonale veranderingen zijn vrouwen uitgesloten van onderzoeken. En precies die schommelingen vragen om een andere aanpak, weten wij nu. Wij hebben onze professionele kennis gecombineerd met onze persoonlijke ervaring en hebben samen met een vriendin die crossfi tcoach en personal trainer is een trainingsprogramma ontwikkeld waarin we krachttraining, HIIT (High Intensity Interval Training), SIT (Sprint Interval Training) en plyometrische training (sprongtraining) combineren. We weten bijvoorbeeld dat trainen met zware gewichten en weinig herhalingen helpt je spieren en botten sterk te houden. Het klinkt intensief, maar juist die prikkel heeft je lichaam nodig om sterk te blijven. Ook mobiliteitsoefeningen zijn belangrijk, omdat pezen stijver worden zonder oestrogeen. Als je nog geen ervaring hebt met dit soort trainingen, is begeleiding essentieel. Dat kan gewoon in je eigen sportschool, met je eigen trainer, aan de hand van ons trainingsprogramma. Dat heet EVA – Lift Your Life. De letters EVA staan voor Empowerment, Vitaliteit en Adaptatie. Oftewel: jezelf kracht geven, je fit voelen en leren omgaan met veranderingen in je lijf en leven.”

Cijfers

• 200.000 mensen in Nederland hebben borstkanker of hebben het gehad
• 19% is jonger dan 50 jaar bij diagnose en 33% is 70 jaar of ouder
• 30% van alle kankerdiagnoses bij vrouwen is borstkanker
• 3.000 mensen overlijden jaarlijks aan borstkanker
• In 2024 kregen 178 mannen de diagnose borstkanker

Tekst: Yvonne Brok
Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.