Janneke zeilde zonder ervaring de wereld over

23 april 2024

Ze had nog nooit in haar leven één dag gezeild en werd al zeeziek op de boot naar Texel. Toch meldde Janneke (40) zich aan als crewlid voor een zeiltocht van vijf maanden. Dat bleek pittig, maar ook magisch. “Van het idee van ‘op zoek gaan naar jezelf’ ben ik afgestapt. Ik weet nu dat je jezelf niet kwijt kunt raken.”

Janneke: “Niet iedereen begreep altijd de keuzes die ik maakte in mijn leven. Waarom ik steeds weer weg wilde in plaats van tevreden te zijn met wat ik had? Was ik soms ergens voor op de vlucht? Als je het me destijds had gevraagd, had ik glashard ontkend. Pas achteraf denk ik dat ze misschien gelijk hadden.

Ik was 26 toen ik een halfjaar naar Bangkok ging om mijn afstudeerscriptie te schrijven. Toen ik terugkwam, was alles veranderd. In mijn vriendenkring begon iedereen te settelen, de eerste kinderen werden geboren. De spontane kroegavondjes en etentjes werden ingewisseld voor een strak geplande agenda. Stiekem maakte dat me een beetje boos: waarom kon alles niet gewoon blijven zoals het was? Toen ik een baan aangeboden kreeg bij een reisorganisatie op Bali, hoefde ik dus niet lang na te denken. Drie jaar lang leidde ik daar een droomleven: ik had een riant salaris, een villa met zwembad en huishoudster en maakte constant mooie reisjes.

Maar na een tijdje voltrok daar hetzelfde als in Nederland: veel van mijn expatvrienden gingen terug naar hun eigen land of kregen kinderen, het werk daagde me niet meer uit… Opnieuw was ik boos, dit keer op mezelf. Als ik zelfs met zo’n geweldig leven nog ontevreden was, wat wilde ik dán? Het antwoord op die vraag wist ik niet, alleen dat ik een nieuw avontuur nodig had. Overal gooide ik lijntjes uit: ik zocht naar taalscholen in Zuid-Amerika om Spaans te leren, spiritueel centra in India waar ik kon worden opgeleid tot yogalerares en ik meldde mezelf aan op websites waar ze crewleden zochten voor zeilreizen. Dat laatste had weinig kans van slagen, dacht ik, want ik had nog nooit in mijn leven één dag gezeild. Toch kreeg ik binnen een paar dagen al bericht: of ik mee wilde op een reis van vijf maanden over de Indische Oceaan? Die kans greep ik met beide handen aan. Geen idee waar ik aan begon, maar het avontuur lonkte!

Zeiler, schoonmaker en kok

De aanvraag kwam van Nick, een zestiger die met zijn vriendin een jaar of acht de wereld over had gezeild. De relatie had het niet overleefd en zij was in Maleisië van boord gegaan. Omdat hij de reis niet in zijn eentje wilde afmaken, zocht hij crewleden die met hem mee naar Zuid-Afrika gingen. Dat ik nog nooit gezeild had, maakte niet uit. Voordat we vertrokken, zou Nick mij en een Argentijns koppel dat net zo onervaren was, drie weken lang training geven. Zo konden we elkaar meteen wat beter leren kennen. In rap tempo leerde ik de basisbeginselen: van knopen leggen en zeilen hijsen tot wat stuurboord en bakboord was. Nick bleek een zeer competente zeiler, maar ook een enorme perfectionist. Had ik de lijnen niet netjes opgerold, dan zei hij: “Doe het maar over.” Ook keek hij over mijn schouder mee als ik curry maakte, want hij stelde hoge eisen aan de kwaliteit van het eten. Ik werd dus niet alleen opgeleid tot professioneel zeiler, maar ook tot schoonmaker en kok. Al die strenge regels voelden niet altijd fijn – ik had daarvoor in mijn eentje in een groot huis gewoond en was gewend om precies te doen waar ik zelf zin in had. Nu leefde ik opeens op een kleine boot die ik deelde met drie vreemden, en moest ik de hele dag orders opvolgen. En dat zonder salaris, want als crewlid betaal je zelf een bijdrage om mee te mogen. Toch voelde het goed. Het enige waar ik me zorgen over maakte, was hoe ik dit mijn ouders moest vertellen. Ze zouden me vast voor gek verklaren dat ik mijn baan had opgezegd voor een zeilreis van vijf maanden. En dat terwijl ik al zeeziek werd op de boot naar Texel!

Die zeeziekte bleek inderdaad behoorlijk pittig. De eerste dagen voelde ik me – dankzij de reistabletten die ik had genomen – hooguit een beetje weeïg, maar toen we tussen Sumatra en Java door voeren richting Indische Oceaan, ging het mis. De dieptes gingen daar naar vijf en op sommige plekken zelfs elf kilometer, waardoor ook de golfslag en de deining van het water veranderden. Ik hing kotsend overboord en kon nog net op handen en voeten naar mijn hut kruipen, waar ik me daarna 24 uur niet heb verroerd. Daar voelde ik me heel schuldig over, want we draaiden wisseldiensten. De Argentijnse jongen was er nog slechter aan toe dan ik, dus de andere twee moesten al het werk alleen doen. Waar ben ik aan begonnen?, dacht ik. Toch had ik geen spijt. Ik hield me vast aan de tekst van een liedje van Daniël Lohues: Angst is mar veur eben, spiet is veur altied. En gelukkig wen je na verloop van tijd aan de deining. Ik ben die vijf maanden nog elke keer nadat we het vasteland achter ons lieten misselijk geweest, maar nooit meer zo ziek als de eerste keer.

Verliefd op het zeilen

Rond de wereld zeilen is echt een lifestyle, ontdekte ik. Met de boot kom je op plekken waar je anders niet zo snel zou komen en je hoeft ook niet op zoek naar een hotel, want je hebt je huis altijd bij je. Ik heb de meest prachtige eilanden gezien, zoals Kokos Keeling en La Réunion. Vooral Rodrigues, een eiland van Mauritius, vond ik magisch. De mensen daar lijken aan de ene kant hun tijd ver vooruit – zo krijg je een boete als je met een plastic tas over straat gaat – en aan de andere kant lopen ze juist achter. Internet en computers zijn er bijvoorbeeld wel, maar spelen geen belangrijke rol. Het vertrek daar voelde bitterzoet. Ik had er nog maanden kunnen blijven, maar het leven op zee vond ik ook fantastisch. Er zijn geen telefoons of andere dingen die je afleiden, dus je komt automatisch in een bepaalde vertraging en verstilling. Eigenlijk zijn er maar een paar dingen die belangrijk zijn: dat je veilig bent, op koers blijft en goed eet. Vooral op dat laatste legde Nick veel nadruk. Vooraf vond ik dat een beetje gek, want je vaart soms wel twaalf dagen aan één stuk door en dan ben je snel door je verse groenten en fruit heen. Maar achteraf begrijp ik het: je leeft aan boord vrij primitief, moet hard werken en het is best een beetje afzien. Doordat we iedere avond uitgebreid samen aten, was de sfeer heel goed. Nick was misschien veeleisend, maar ook een briljant verhalenverteller. Het zeilen zelf kreeg ik ook al snel onder de knie. We werkten met een roulatiesysteem, waarin we elkaar afwisselden in shifts van vier of vijf uur. Ook ’s nachts, dus. Superspannend natuurlijk, om in je eentje aan het roer te staan, maar eigenlijk was het helemaal niet moeilijk. Als de automatische piloot staat ingesteld, hoef je alleen maar koers te houden. Al ben ik wel één keer in slaap gevallen, precies op een stuk waar het weer onvoorspelbaar was en je dus scherp moest blijven. Nick was woest toen hij me wakker maakte. Dat is daarna gelukkig nooit meer gebeurd.

Die vijf maanden waren alles wat ik ervan verwacht had en meer. Ik werd echt verliefd op het zeilen! Dus toen ik uiteindelijk in Durban van boord ging en Nick alleen verder ging naar Engeland, wist ik dat dit niet mijn laatste zeilreis zou zijn. Ik heb een tijdje op een wijnboerderij in Zuid-Afrika gewerkt, ben serveerster geweest in Oostenrijk en ben daarna vanaf de Spaanse eilanden gaan werken als virtual assistent. Allemaal geweldige avonturen, maar ik miste de rust die ik voelde aan boord. Daarom schreef ik mezelf opnieuw in op een crew-website. Kort daarna kreeg ik een aanvraag van een gezin dat van Tenerife in drie weken tijd naar Barbados wilde zeilen met een catamaran. Ze zochten specifiek iemand voor de nachtdiensten. Ook deze reis werd er weer eentje om nooit te vergeten. ’s Nachts zat ik onder de mooiste sterrenhemels te genieten. Opnieuw was het verstillen en vertragen dat me de rust gaf waar ik zo naar verlangde.

Het avontuur in jezelf

Het heeft nog lang geduurd voordat ik leerde dat ik die rust ook in mezelf kon vinden. Ik heb opnieuw drie jaar op Bali gewoond, waar ik mijn eigen bedrijf in “op zoek naar jezelf-reizen” oprichtte. Net toen ik dat concept naar Europa wilde brengen en het plan had opgevat om in Griekenland te gaan wonen, brak corona uit. Opeens zat ik weer in Nederland, bij mijn ouders. De reisbranche zat potdicht, ik had alleen nog inkomsten uit mijn werk als virtual assistent. Destijds dacht ik dat ik zo gauw mogelijk weer weg zou gaan, maar vier jaar later zit ik nog steeds in Nederland. Ik woon in een voormalige paardenstal in Drenthe, een heerlijk rustige plek, en voel me eigenlijk wel geworteld hier. Doordat ik letterlijk tot stilstand kwam, leerde ik dat je niet ver weg op een boot hoeft te zitten om te verstillen en vertragen. In het zeilen vond ik rust, maar in feite was het een uitweg om de onrust in mezelf niet te voelen. Toch een vlucht dus, haha. Ik kijk nu heel anders naar het woord “avontuur”. Het is iets wat we vaak buiten onszelf zoeken, in reizen en andere ervaringen, maar het échte avontuur zit in jezelf: in ontdekken wat je overtuigingen, patronen en uitdagingen in het leven zijn en daarmee aan de slag te gaan.

Van het idee van “op zoek gaan naar jezelf” ben ik afgestapt. Ik weet nu dat je jezelf niet kwijt kunt raken. Je blijft je hele leven lang leren en ontwikkelen en juist dát is het avontuur. Ik begeleid nu zelf mensen om de reis naar binnen aan te gaan en zo antwoorden te vinden op levensvragen. Dat doe ik bijvoorbeeld met behulp van familieopstellingen, maar ook met Op reis naar je roots-trajecten.

De liefde voor het zeilen is nog niet bekoeld, ik zou het nog steeds geweldig vinden om weer voor lange tijd de wereld over te varen. Alleen dan niet meer als crew, maar op een eigen boot, samen met een leuke man. Jarenlang ben ik letterlijk weggerend van het settelen, maar nu ben ik eraan toe om mijn leven met iemand te delen. Inmiddels heb ik ook weer een relatie, al is die nog te pril voor grote toekomstplannen. En zelfs als we nooit die zeilreis maken, is het goed, want ook thuis in mijn paardenstal vind ik alles wat ik zoek. In plaats van het avontuur na te jagen, laat ik het leven zich zo ontvouwen als het komt. Daarin heb ik mijn vrijheid en rust gevonden.”

Tekst: Marion van Es
Foto: Amaury Miller
Visagie: Wilma Scholte

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.