Chantal werd slachtoffer van identiteitsfraude

Tekst: Sonja Brekelmans

9 april 2025

Criminelen die je identiteitsgegevens stelen zonder dat je het doorhebt en aankopen doen op jouw naam. Het overkwam Chantal (43), waardoor haar leven in een hel veranderde. “Er bleek voor twintigduizend euro aan rekeningen open staan, en ik móést betalen.”

Spullen die op jouw naam worden gekocht, een datingprofiel dat wordt aangemaakt met foto’s van jou zonder dat je het weet; identiteitsfraude kent veel verschillende vormen, maar allemaal hebben ze gemeen dat iemand zich anders voordoet door een identiteit te stelen, om zo zonder ervoor te betalen spullen en diensten af te nemen, te communiceren of illegaal te werken. Het overkwam Chantal, die meer dan tien jaar geleden slachtoffer werd van identiteitsfraude toen haar gegevens werden gestolen. “Er stond ineens een deurwaarder voor mijn deur met de mededeling dat er bij mijn zorgverzekering een rekening open stond van bijna twintigduizend euro… Ik schrok enorm. Als ik die niet zou betalen, werd er beslag gelegd op mijn inkomen en goederen. Het zou onder andere gaan om achterstallige ziektekosten en openstaande rekeningen van cosmetische behandelingen, zoals het laten zetten van facings voor hagelwitte tanden. Ik wist niet waar hij het over had. Die betreffende behandelingen had ik helemaal niet ondergaan. Ik vertelde dat het niet klopte en liet zien dat ik mijn ziektekostenverzekering iedere maand keurig betaalde door een uitdraai van mijn overschrijvingen te tonen. Ik zei dat ik het openstaande bedrag niet zou betalen totdat het was uitgezocht. Ik was in shock. Gebeurde dit écht? Ik kon het niet geloven. Dit berustte op één groot misverstand. Toen de deurwaarder weg was, belde ik, met de schrik in mijn lijf, mijn zorgverzekeraar. Ik vermoedde dat de verzekeraar een fout had gemaakt, die kon worden hersteld. De medewerker die ik aan de telefoon kreeg, bekeek mijn gegevens en constateerde dat de kosten van de plastisch chirurgische ingrepen inderdaad op mijn naam stonden, op een andere zorgverzekering die ik ook zou hebben afgesloten. Er bleken twee zorgverzekeringen op mijn naam te staan. Dit klonk zó onlogisch. Wie heeft er nou twee zorgverzekeringen? Volgens de medewerkster kon de verzekeraar nu niets doen omdat de zaak was overgedragen aan het incassobureau.”

Wereld op z’n kop

De situatie maakte Chantal boos én bang. “Toen begon het me te dagen dat het niet om een fout ging, maar dat iemand moedwillig mijn identiteit misbruikte. Ik vroeg om de gegevens van de klinieken of ziekenhuizen waar de ingrepen waren uitgevoerd, zodat we konden achterhalen wie er was behandeld. De medewerkster antwoordde dat ze deze gegevens niet mocht geven, omdat dit in strijd was met de privacywetgeving. Ik vond het de wereld op z’n kop. Want als ik degene was die de behandelingen had laten uitvoeren, kon die informatie toch met me worden gedeeld? De zorgverzekeraar kon op last van de politie de gegevens verstrekken, vertelde de medewerkster. Ik moest daarvoor eerst aangifte doen, maar de politie kon geen onderzoek starten. Ik voelde me totaal machteloos. Er was me iets onwaarschijnlijk onrechtvaardigs aangedaan en ik werd niet gezien en gehoord. Het maakte me radeloos. Binnen korte tijd veranderde mijn leven in een hel. Drie weken na zijn eerste bezoek kwam de deurwaarder terug. Omdat ik de openstaande rekeningen niet had betaald werd er beslag gelegd op mijn bezit en vermogen. Mijn bedrijven, mijn lust en mijn leven, werden failliet verklaard zodat de inboedel ervan kon worden verkocht. Vooral de potten, pannen en apparatuur van mijn cateringbedrijf zouden geld opleveren om de schulden af te betalen. Ik moest de sleutels en de papieren van mijn auto inleveren. Een medewerker van het incassobureau maakte foto’s van mijn auto die op een speciale veilingsite werd geplaatst. De site was openbaar en iedereen kon op mijn auto bieden, wat niet gebeurde. Mijn auto bracht iets meer dan duizend euro op, een fractie van wat hij waard was. En ook met de verkoop van al mijn keukengerei, was de openstaande schuld niet afgelost. De kosten die de deurwaarder had gemaakt, werden ook op mij verhaald.”

Steeds meer fraude

Identiteitsfraude komt steeds vaker voor. Daarom werd in 2010 het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude (CMI) opgericht door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dit meldpunt is gespecialiseerd in identiteitsfraude en de gevolgen ervan, en geeft advies. Slachtoffers wordt gevraagd om identiteitsfraude altijd te melden bij de politie én het CMI. De bevestiging van de melding bij het CMI kan gestuurd worden naar de bank en schuldeisers zodat de organisaties op de hoogte zijn. Ook kan het CMI de Belastingdienst, de politie of de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) inschakelen voor hulp. In 2024 deden bijna zevenduizend burgers melding van identiteitsfraude bij het CMI, maar de werkelijke aantallen liggen hoger omdat niet alle slachtoffers melding doen. Sinds de oprichting in 2010 wordt het bestaan van het CMI bekender en nemen de meldingen toe. Dit heeft ook te maken van een toename van identiteitsfraude. Chantal: “Tot ik slachtoffer werd van identiteitsfraude dacht ik altijd dat ik alles aankon. Ik had impactvolle gebeurtenissen meegemaakt zoals een scheiding, maar ik hield me staande en daar was ik trots op. Ik leidde een druk leven met het runnen van mijn cateringbedrijf en het zetten van hairextentions. Het was druk, maar ontzettend leuk en het gaf me energie. Gelukkig heb ik altijd een sterke drive gehad om te werken. Nadat ik failliet werd verklaard, maakte ik een doorstart. Ik ging weer hairextentions zetten. Dat vertel ik nu heel makkelijk, maar het was een zware periode waarin mijn werk en de liefde voor mijn kinderen mijn houvast waren. Voor mijn kinderen vond ik de situatie waarin ik terecht was gekomen het moeilijkst. Ik hield de problemen zo veel mogelijk bij ze weg, maar een onbezorgde moeder was ik niet meer. En dat doet nog steeds pijn.”  Na de executieverkoop van haar auto en spullen, werden Chantals schulden alleen maar groter, want daarna bleven maandenlang rekeningen en aanmaningen op de mat vallen. Chantal: “Op mijn naam werden auto’s gehuurd en televisies, spelcomputers, luxe bedden en trainingsapparatuur gekocht. Ik ontving rekeningen van online warenhuizen en brieven van schuldeisers. Continu was ik bezig met het uitleggen van mijn situatie aan schuldeisers. Een enkele keer werd mijn rekening kwijtgescholden. Maar meestal werd ik niet geloofd, of niet gehoord. Het contact verliep vaak kil en zakelijk: de kosten stonden op mijn naam en het geld moest terug. Hoe langer ik wachtte met betalen, hoe hoger mijn schulden werden. Over de openstaande rekeningen werd rente geheven. Binnen een paar maanden was mijn schuld torenhoog.”

Gegevens online

Criminelen slaan steeds vaker online toe om gegevens te stelen. Je kunt jezelf daartegen beschermen door digitale accounts dubbel te beveiligen met een zogenaamde twee-factor-authenticatie. Bij een transactie ontvang je dan een extra controlecode per sms of via een app. Identiteitsgegevens kunnen ook worden gestolen wanneer je nietsvermoedend een ID-bewijs toont of een kopie van je ID-bewijs opstuurt. Het advies is om altijd een veilige kopie van je paspoort, identiteitskaart of rijbewijs te geven wanneer hierom wordt gevraagd. Dit doe je door overbodige gegevens af te dekken, zoals het burgerservicenummer (BSN). Een kopie van je ID veilig versturen kan via de Rijksoverheid-app KopieID-app. Criminelen stolen Chantals gegevens, waarschijnlijk toen ze haar ID-bewijs toonde op het moment dat ze een nieuwe telefoon kocht. Chantal: “Ik piekerde me suf hoe het mogelijk was dat ik in deze nachtmerrie was beland. Iemand moest in het bezit zijn van een kopie van mijn identiteitsbewijs, maar wie? Ik kon niemand bedenken. De enige keer dat ik mijn identiteitskaart had gegeven, was toen ik een nieuwe telefoon kocht. Toen moest ik mijn ID-kaart afgeven. Waarschijnlijk is er toen een kopie van mijn ID-kaart gemaakt, maar hoe dit is gegaan, dat weet ik niet. Ik was met mijn aandacht bij mijn nieuwe telefoon. Nu weet ik dat je nooit, maar dan ook nooit je identiteitsbewijs moet afgeven. Met een kopie van een ID-kaart kunnen makkelijk spullen gekocht worden onder een andere naam. Helemaal als je, zoals ik, geregisterd stond bij de Kamer van Koophandel. De KVK beheert registers met informatie over ondernemingen. Doordat mijn bedrijven ingeschreven stonden bij het KVK Handelsregister waren mijn contactgegevens en adres makkelijk te traceren. Ook mijn burgerservicenummer stond online.”

Paniekaanvallen en stress

Criminelen slaan hun slag zolang er iets te halen is. Na een paar maanden werden er geen aankopen meer gedaan op Chantals naam. Maar de storm was niet voorbij. Chantal: “Ik zat opgescheept met een schuld en die moest worden afbetaald. Voor veel regelingen kwam ik niet in aanmerking, omdat ik te veel verdiende. Ik koos ervoor om niet te vechten. Ik móést verder, in de eerste plaats voor mijn kinderen. Ik werkte en betaalde de schuld steeds verder af. De identiteitsfraude was traumatisch. Ik kreeg angstaanvallen en had last van stress. Ook voelde ik me in de kou staan, zelfs door mensen waarvan ik dacht dat ze mijn vrienden waren. Veel mensen dachten dat ik een aandeel had in de problemen. Eigenlijk viel mijn hele vertrouwde leven in elkaar.” Identiteitsfraude zorgt voor emotionele schade. Slachtofferhulp Nederland biedt daarom psychosociale hulp bij fraude en oplichting. De stichting is ook betrokken bij de ontwikkeling van iKCHECK, een app die de kans op identiteitsfraude verkleint. Deze app stuurt een melding als je persoonlijke gegevens worden gebruikt. Chantal: “Bijna dreigde het me allemaal teveel te worden, maar het lukte me om via yoga en ontspannende ademhalingstechnieken rust te vinden in mijn lijf. Ook mijn fijne tuin gaf troost. Daar ben ik mijn eigen groenten in gaan verbouwen, zodat ik gezonde gerechten klaar kon maken voor mijn kinderen. Ik hou van koken en van tuinieren. Mijn opa had een groentetuin en ik had goede herinneringen aan de fruitbomen en het zorgeloze spelen in de zon. Als ik in mijn tuin was, voelde ik me beter. Mijn wereld werd klein en dat is het nog steeds. Met mijn gezin heb ik het goed, maar ik vind het soms lastig om anderen en instanties te vertrouwen. Toch heb ik ook hulp en hartelijkheid ervaren en dat heeft me zo goed gedaan. Een paar jaar geleden hielp iemand me met het aflossen van het laatste bedrag van mijn schuld zodat ik na jaren eindelijk schuldenvrij was. Ik kon het niet geloven. Ik had moeite om de gift te accepteren, maar het heeft me ongelofelijk veel goed gedaan om iemand te ontmoeten die in me geloofde en me hielp.”

Anderen helpen

Door haar verhaal te delen kwam Chantal in contact met andere slachtoffers van identiteitsfraude, met hen richtte ze Stichting Fraude Fighter op. “Samen willen we andere slachtoffers van identiteitsfraude, in het bijzonder mensen met kinderen en een eigen bedrijf of baan, laten weten dat ze niet alleen zijn en ze helpen. We bieden een luisterend oor en kunnen verwijzen naar instanties. Door alles wat we moesten doorstaan, hebben we veel ervaring opgedaan. Ervaring die nu van pas komt. De stichting stelt ons in staat om wat goeds te doen met wat we hebben meegemaakt. En dat is ook heilzaam, het helpt om alles een plek te geven. Na jaren kan ik zeggen dat het goed met me gaat. Ik geniet van mijn kinderen en sinds kort heb ik een volkstuin. In mijn vrije tijd ben ik daar te vinden of ik ben bezig met de stichting. Ik kan niet de hele wereld redden, maar wel mijn best doen om ’m een beetje beter te maken.”         Foto: Getty Images Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.

LEES OOK