Anita’s zoon overleed ten gevolge van de choking game

11 juni 2018

Compleet in shock was Anita (51) toen ze vorig jaar te horen kreeg dat haar zoon was overleden door het experimenteren met de choking challenge. 

“Tim zou deze maand achttien jaar zijn geworden en zijn eindexamen vwo hebben afgerond. Het plan was dat hij zijn rijbewijs zou halen en we met ons gezin drie weken zouden rondtrekken in Amerika. Echt een land voor Tim, hij at namelijk graag een broodje hamburger. Na de vakantie zou hij dan aan een nieuw avontuur beginnen: een rechtenstudie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Daar verheugde hij zich op. Maar van al deze plannen is niets terechtgekomen”, vertelt Anita.

Voor haar is het nog steeds een raadsel waarom Tim zich op die bewuste zaterdagavond heeft laten verleiden zo’n levensgevaarlijk spel uit te proberen. Niets wees erop dat hij dit van plan was. “We hadden nog heel gezellig pizza’s zitten eten. Tim smulde van de zijne met salami. Om half acht zijn mijn man Geert, dochter Anna en ik weggegaan; we hadden kaarten voor een musical. Tim wilde niet mee. Dat gebeurde wel vaker, hij hield niet zo van uitgaan. Hij was een gevoelige jongen die leed aan PDD-NOS, een aan autisme verwante stoornis. Hij kon niet zo goed omgaan met een veelheid aan prikkels en veranderingen, en gedijde het best bij rust en regelmaat. Tim was op erg zichzelf en het in zijn eigen omgeving. Het was dus voor ons absoluut niet vreemd dat hij die avond alleen thuis bleef.”

Lees ook: Chantal werd slachtoffer van wraakporno

Vol ongeloof

“Voordat we weggingen, vroeg ik hem nog of hij de droger straks wilde uitdoen. ‘Tuurlijk, geen probleem’, was zijn reactie. Daarna is hij op zijn kamer gaan gamen: World of Tanks. zijn favoriete spel. Zijn beste vriend deed ook mee, zat bij hem in de ‘clan’. Iets na achten moest hij even naar de wc en deed hij de droger uit. Maar om half negen zou hij weer terug zijn om een nieuwe battle te beginnen, chatte hij aan zijn vriend. Maar dat laatste is niet gebeurd…”

Toen Anita, Geert, Anna terugkwamen van de musical riepen ze naar boven dat ze weer thuis waren. Er kwam geen reactie. Geert ging kijken en vond zijn zoon in een rare houding op de trap, met de stoffen ceintuur van zijn badjas rond zijn hals. Geert handelde snel, hij deed nog een reanimatiepoging terwijl Anita 112 belde. Binnen tien minuten waren de hulpdiensten ter plekke: politie, ambulance en een traumahelikopter met arts. Helaas was Tim toen al overleden.

“Het eerste wat we dachten, was: Tim heeft zelfmoord gepleegd. Dat was al zoiets onwerkelijks voor ons. Tim zoals wij hem kenden, was helemaal niet depressief. Eerder het tegenovergestelde: vrolijk, lief, levenslustig. In shock, vol ongeloof en totaal verdoofd zaten we bij elkaar in de woonkamer toen de politie ons kwam vertellen dat het niet om zelfmoord ging, maar om een uit de hand gelopen choking game, een wurgspel. Ik had hier nog nooit eerder van gehoord en kon me er ook helemaal niets bij voorstellen. Tim die experimenteerde met een wurgspel? Onmogelijk toch? Hij was juist overal bang voor, durfde niets. Hij zag overal gevaar in.

Als hij samen met zijn twee jaar jongere zus naar school fietste en Anna week iets te veel uit naar het midden van het fietspad, zei hij al: ‘Kom rechts rijden.’ En toen Anna het eens had over de cinnamon challenge, het doorslikken van een lepel kaneel tot je het uitproest, waarschuwde Tim haar daar nooit aan mee te doen omdat het gevaarlijk was.”

Alles gefilmd

En toch wijst volgens de politie alles erop dat Tim hetgeen hij heeft gedaan, zag als een spel. Hij heeft namelijk alles gefilmd. Op de film, waarvan de politie de ouders heeft afgeraden ’m terug te kijken, is goed te zien dat Tim een misstap maakt op de trap, uitglijdt en bewusteloos raakt, waardoor hij zichzelf niet meer kan bevrijden. Dat wordt hem uiteindelijk noodlottig. Op internet circuleren meerdere filmpjes van pubers die hiermee bezig zijn. Ze verstikken elkaar of zichzelf door de halsslagader dicht te knijpen met de handen of – nóg gevaarlijker – met hulpmiddelen zoals een stuk touw, stropdas of zoals bij Tim een ceintuur van een badjas. Vlak voordat ze dreigen te stikken, wordt de halsslagader weer losgelaten. Het kortstondige gebrek aan zuurstof zorgt ervoor dat ze gaan hallucineren en dat zou een kick geven.

‘Tim was juist overal bang voor, durfde niets. Hij zag overal gevaar in’

“Ik vraag me nog elke dag af hoe het op zijn pad is gekomen. Wat heeft hem getriggerd? Hij heeft het er met niemand over gehad. Niet met zijn beste vriend, niet met zijn zus. Het enige wat we weten is dat het laatste waarnaar hij die zaterdagavond op zijn iPad heeft gekeken een instructiefilmpje is over hoe je een knoop aanlegt waarmee je jezelf de adem kunt benemen. Andere aanwijzingen dat hij bezig was met de choking game hebben we niet. Daardoor blijft het voor ons gissen wat hem heeft bezield. Waar en hoe is hij hiermee in aanraking gekomen? Het blijft een open einde. En dat maakt het extra moeilijk.

Nog zo veel vragen

We hebben de politie gevraagd of ze dit niet nog verder moesten onderzoeken. Maar omdat hij het alleen heeft gedaan, zagen ze daar geen reden toe. Jammer. Je blijft als ouders achter met zo veel vragen. Tim was altijd zo voorzichtig. Ik weet, iedere ouder denk al snel: zoiets doet mijn kind niet. Ik ook. Tot het tegenovergestelde gebeurde. Ik ben er nu wel van overtuigd dat als dit Tim kan overkomen, het iedereen kan overkomen.”

Geert, Anita en Anna hadden eigenlijk meteen die zaterdagnacht al zoiets van: hier moeten we iets mee. Vooral omdat ze zelf nog nooit van de choking game hadden gehoord. “In mijn hoofd herhaalde zich constant dezelfde mantra: ‘Hadden we het maar geweten, dan hadden we Tim hiervoor kunnen waarschuwen.’ Je voelt je zo machteloos.”

Een maand na dato komen de ouders voor het eerst naar buiten met hun verhaal en nu zijn ze bezig stichting T.I.M. (Tegen Internet Mistanden) op te richten en een website te bouwen. “Het is belangrijk dat we nadenken over de vraag hoe we kunnen voorkomen dat er meer slachtoffers vallen door dit soort challenges. Hoe kun je pubers hiervoor het beste behoeden? Daarover is vrij weinig bekend en ook weinig expertise. Er wordt bovendien vanuit de regelgeving niet veel aan gedaan. Het is bijvoorbeeld best vreemd dat Facebook en YouTube allerlei naaktvideo’s weren, maar dat je er dit soort filmpjes, over levensgevaarlijke challenges, wel gewoon kunt vinden.”

Grote risico’s

Op de middelbare school van Tim en Anna zijn meteen mentorlessen besteed aan de (online) challenges die op het moment spelen. “Er werd na de les gevraagd of de kinderen de choking game zouden uitproberen in ruil voor veel geld. ‘Ja’, zeiden sommigen. Ongelofelijk”, vindt Anita. “Ze weten toch wat er met Tim is gebeurd?”

Een puberdeskundige legde haar uit dat jongeren nog niet kunnen inschatten wat de risico’s zijn. Ze overzien de gevolgen van hun acties niet. Simpelweg omdat hun voorste hersenkwab nog niet gelijk loopt met hun achterste. “Beangstigend. Dat vind ik het sowieso als ik hoor en lees wat pubers allemaal uitspoken. Aan een trein hangen, op een slagboom gaan zitten en blijven zitten als deze omhoog gaat, snel nog even voordat de trein komt oversteken… Het nieuwste is dat ze vaatwascapsules inslikken, de tide pod challenge. Of olie op hun borsthaar smeren en dat vervolgens in de brand steken. En alles wordt gefilmd.

Het schijnt dat het filmen met de smartphone jongeren stimuleert om steeds gekkere dingen te doen. Ik maak me daar zorgen over. Zeker ook omdat we als ouders vaak geen idee meer hebben waarmee onze pubers bezig zijn. Hun wereld speelt zich toch hoofdzakelijk af op de telefoon en op de computer. We staan als ouders aan de zijlijn. Hoe we hier precies mee moeten omgaan, lijkt niemand echt te weten. Je wilt ze op een bepaalde leeftijd kunnen vertrouwen, er niet meer zo bovenop zitten, ze wat meer loslaten. Ik was als moeder altijd betrokken bij mijn kinderen. Ik heb bewust heel lang niet gewerkt. Pas sinds januari vorig jaar heb ik weer een baan. Vier maanden voordat het noodlot toesloeg dus… Daarvoor was ik dertien jaar lang altijd thuis als Tim en Anna uit school kwamen. Dan praatte ik met hen, dronken we gezellig een kopje thee en maakten ze daarna huiswerk. Toch heb ook ik niet kunnen voorkomen dat Tim ging experimenteren.”

‘Als we door Tims verhaal te delen, iemand anders kunnen redden, maakt dat zijn dood iets minder zinloos’

Uit liefde voor Tim

Anita heeft geen moment getwijfeld om open kaart te spelen en met het echte verhaal naar buiten te komen. “We hadden ook kunnen zeggen dat hij een hartstilstand had gehad. Maar daarmee doen we hem tekort. Dat is niet wat er is gebeurd. We delen het verhaal uit liefde voor Tim. Het moet een waarschuwing zijn voor anderen. Zo van: let op, doe dit niet. Het is zo gevaarlijk. Als we door zijn verhaal te delen, iemand anders kunnen redden, maakt dat zijn dood iets minder zinloos. Er zijn ook mensen die zeggen dat erover praten pubers juist op ideeën brengt. Ik geloof dat niet. Ze weten vaak al zo veel meer dan we denken.

Erover zwijgen, is volgens mij geen optie. Natuurlijk moet je wel op de goede manier en heel zorgvuldig informatie geven aan jongeren. En de juiste toon vinden. Pubers schrikken bijvoorbeeld niet van het feit dat ze kans lopen te overlijden bij een challenge. Doodgaan staat te ver van ze af, zo blijkt. Maar ze schrikken wél als een arts ze vertelt dat ze een hersenbeschadiging kunnen oplopen bij een choking game, door het zuurstoftekort in de hersenen. En dat ze dan blijvend invalide kunnen raken.”

Niet compleet

“Het afgelopen jaar was heftig. Een maand na Tims dood zijn we flink onderuitgegaan. We waren zo moe, zo verdrietig. Geert en ik hebben maanden niet gewerkt en Anna ging amper naar school. Geert fietste veel, dat was zijn manier om zijn emoties kwijt te kunnen.  Anna en ik zaten samen veel thuis, op de bank. Pas in september toen Anna naar school moest, hebben we de draad opgepakt en ben ik weer gaan werken. Stukje bij beetje krijg ik meer energie. Ik ben nog niet op mijn oude peil, maar het gaat wel de goede kant op. Praten over Tim doen we nog steeds veel. Al verwerken we het verdriet alle drie op een andere manier.

Ik ben duidelijk de prater, zij zijn meer binnenvetters. We zijn wat dat aangaat drie eilandjes. Dat moet je respecteren van elkaar en dat lukt ons goed. We begrijpen elkaar. Als de één moe is, vangt de ander dat wat blijft liggen op. Zo zorgen we voor elkaar en houden we elkaar in de gaten. Ik mis Tim nog elke dag. Hij rook zo lekker en had een hoog knuffelgehalte, al wilde hij lang niet altijd meer knuffelen met z’n moeder.

Vaak ging hij na school even langs bij zijn oma. Om wat te drinken en voor iets lekkers. Zij denkt nog elke middag tegen half vier dat hij eraan komt, om daarna te beseffen dat hij er niet meer is. Tim heeft een leegte achtergelaten. Een krater geslagen in ons gezin. We voelen ons zonder hem niet compleet. Dat voelt nog altijd zwaar, alsof er een steen in je buik ligt en een grauwe sluier over je heen hangt. Eerst denk je nog: kunnen we dit oplossen? Komen we hier overheen? Maar langzaamaan besef ik dat dat niet gebeurt. Dit is voor altijd. Het wordt nooit meer zoals het was. Maar we moeten verder, er het beste van maken en vechten. Voor Anna.”

Lees ook: ouders van overleden Tim maken film over ‘choking challenge’

Nu we zoveel mogelijk binnen moeten blijven, kun je Vriendin ook digitaal lezen. Bestel ‘m hier.