Voor elke provincie: 12 natuurroutes waar het nog heerlijk rustig is

12 maart 2021

Mijd drukke plekken’ is nog altijd het advies. Vriendin en Natuurmonumenten sloegen de handen ineen en maakten een overzicht met routes in natuurgebieden waar het meestal heerlijk rustig is.

Groningen: Dal van de Ruiten Aa

Route: Boomweideroute Dal van de Ruiten Aa
Afstand: 3,5 km
Start-/eindpunt: Parkeerplaats Gasterij Natuurlijk Smeerling

De Ruiten Aa is een verrassend smalle beek die zich door een parkachtig landschap slingert. Na ontginning van de hoogvenen is het gebied lange tijd voor landbouw in gebruik geweest. Met wat kleine ingrepen is het landschap weer een nat en golvend heidegebied met plassen in de lagere delen. Nu het bodemreliëf hersteld is, lijkt het wel of het nooit anders is geweest. Wilgen en zwarte elzen nemen weer bezit van de oevers. Verspreid in het landschap liggen essen en boomweiden waarin Lakenvelders grazen.

Tip van boswachter Hanne-Wil Kievitsbosch: “Bij het Eemboerveld (einde J.Hemerikpad rechtsaf) heb je grote kans, ook in de winterperiode, om een ijsvogel te spotten rondom de natuurvriendelijke oever!”

Drenthe: De Klencke

Route: De Klencke, groene of rode route
Afstand: 8,9 km (groen) of 5 km (rood)
Start-/eindpunt: Parkeerplaats in bocht voor Klenkerweg 12

Landgoed de Klencke is een heerlijke plek om in alle rust even met een vriendin bij te kletsen. Je loopt door oude eikenlanen, langs bossen, weilanden, oude boerderijen en heidevelden. Juist die afwisseling maakt het zo’n heerlijk decor voor een wandeling. Bosbouw en landbouw vormden eeuwenlang de economische basis van De Klencke en dat kun je zien. Nog altijd is de Klenckehoeve in bedrijf en lopen runderen of Drentse heideschapen gedurende een groot deel van het jaar over het Klenckerveld. Door te grazen en te knabbelen aan jonge twijgen, houden zij het heideveld in stand. In de winter daalt er rust over het landgoed. Een moment om te mijmeren en… inderdaad, te kletsen.

Tip van boswachter Lian Flikkema: “Er zijn vier karakteristieke boerderijen op het landgoed, maar de parel is natuurlijk de sierlijke havezate. Het is één van de achttien havezaten in Drenthe. De geschiedenis begint al vroeg in de middeleeuwen, maar in 1760 is het huis verbouwd tot wat het nu is. Geniet er van als je er langs loopt. Het is helaas niet toegankelijk. Het wordt particulier bewoond.”

Friesland: Schiermonnikoog

Route: Nationaal Park Schiermonnikoog
Afstand: 8,9 km
Start-/eindpunt: Bezoekerscentrum Schiermonnikoog

Welk seizoen je ook door het Nationaal Park Schiermonnikoog wandelt, er is altijd wat te zien. Ontdek in het late voorjaar orchideeën, duik in de zomer in de zee en spot in het najaar en winter veel vogels. En natuurlijk maak je tijdens de wandeling kans op de beroemdste bewoner van de Waddenzee: de zeehond. Schiermonnikoog is één van de weinige gebieden van Nederland waar de natuur grotendeels het landschap vormt. Wind en zee maken de dienst uit. Sinds het jaar 1200 is het hele eiland zelfs bijna twintig kilometer oostwaarts verplaatst. Het proces van stuivend zand en groeiende duinen kun je met eigen ogen aanschouwen.

Tip van boswachter Cynthia Borras: “‘s Nachts beleef je de natuur echt anders. Al je zintuigen staan op scherp waardoor je veel meer beleeft. Je bent alerter op geluiden en geuren uit de natuur en ziet andere dieren en bloemen dan overdag. Vanaf de dijk kun je de zilte geur van het wad goed ruiken en hoor je het gepiep van duizenden vogels die bij laagwater voedsel zoeken. Op Schiermonnikoog wordt het ’s avonds nog écht donker, het is de donkerste plek van nederland, en dat levert adembenemende sterrenhemels op. Grote en kleine beer, Cassiopeia, Orion, de Zwaan, het Zevengesternte… Bij helder weer kun je zelfs de Melkweg zien!”

Flevoland: Voorsterbos

Route: Speelweideroute Voorsterbos
Afstand: 2,4 km
Start-/eindpunt: Café-Restaurant De Voorst

Het Voorsterbos is een bos in de Noordoostpolder op de voormalige zeebodem van de Zuiderzee. Els, es, fijnspar, sitkaspar, Oostenrijkse den, eik en esdoorn, tussen 1941 en 1961 werden allerlei soorten bomen geplant omdat de bosbouwers niet wisten welke soorten goed zouden groeien op deze bodem. Nu is het een ware natuuroase en een paradijs voor vele planten, dieren en wandelaars. Boswachters telden recent maar liefst zestig verschillende vogels, zoals de nachtegaal en de ransuil. Kijk dus goed om je heen tijdens de wandeling!

Tip van boswachter Dick Buitenhuis: “Onderweg kom je roestbomen tegen. Dit zijn bomen waar heel veel vogelpoep onder ligt. Kijk bij zo’n boom in de kroon (waar de stam overgaat in takken) en misschien spot je wel iets bijzonders!”

Gelderland: Wolfheze

Route: Rondwandeling Wolfheze
Afstand: 10,5 km
Start-/eindpunt: station Wolfheze

Even ten zuiden van het dorp Wolfheze ligt het gelijknamige natuurgebied met een van de oudste bossen van ons land. Wandel door uitgestrekte heidevelden, imposante bossen met stokoude eiken en dennen, over smalle paadjes, langs kronkelende beeklopen en voormalige landbouwgronden. Het was al een geliefd gebied bij de 19e eeuwse landschapsschilders van de Oosterbeekse School. De ‘Duizendjarige den’ en de ‘Wodanseiken’ danken hun naam aan deze schilders. En bijzonder vanwege de rijke cultuurhistorie op Wolfheze: hier liggen duizenden jaren oude grafheuvels, een middeleeuwse wildwal en de fundamenten van een oud kerkje. Het bos heeft hier een natuurlijke uitstraling, ook omdat Natuurmonumenten het dode hout ongemoeid laat. Zo is de in 2006 omgevallen zogenaamde ‘Duizendjarige den’, vlak achter Hotel Wolfheze als een monument blijven liggen. Het was de oudste en dikste den van Nederland. De stam wordt geleidelijk weer opgenomen in de kringloop van de natuur, terwijl de zaailingen van deze den de open plek weer langzaam laten dichtgroeien. In het oude bos broeden zeldzame vogels als raven en groene spechten. Ook de goudvink, fluiter en zwarte specht kun je hier tegenkomen.

Tip van boswachter Dirk Lieftink: “De Heelsumse Beek is de enige beek in Nederland waarin de waterpinksterbloem groeit. De aanwezigheid van deze bloeiende waterplant wijst op een door kwelwater gevoed, minder voedselrijk milieu. De plant is een indicator van een goede waterkwaliteit.”

Noord-Brabant: De Plateaux

Route: Panoramapad
Afstand: 7,3 km
Start-/eindpunt: Parkeren kan aan de Barrier, rijd 200 meter voorbij de werkschuur van Natuurmonumenten.

Diep in Brabant vind je het grenzeloze natuurgebied De Plateaux-Hageven. Op het Panoramapad wandel je langs vloeiweiden en vennen, over heide door bos en het dal van de traag stromende Dommel. Je maakt ongemerkt een uitstapje naar onze zuiderburen, de natuur trekt zich niets aan van grenzen maar de oplettende wandelaar herkent de overgang naar België aan grens- palen en keien. Trek je wandelschoenen aan en kom genieten van het afwisselende landschap waar altijd wel iets bijzonders te ontdekken valt. Bij de vennetjes zie je regelmatig allerlei soorten libellen en langs het pad groeit zowaar zonnedauw: een vleesetende plant! De grond waar de zonnedauw groeit, is voedselarm. Omdat de zonnedauw toch ergens zijn energie vandaan moet halen, heeft hij zich ontwikkeld tot een heuse vleeseter. De zonnedauw is beschermd, maar bekijk het plantje gerust eens van heel dichtbij!

Tip van boswachter Yvonne van Moll: “Net nadat je vanuit Vlaanderen weer voet op Brabantse grond zet, vind je verscholen in het landschap een uitkijkpunt. Je kijkt uit over de heide en De Plateauxvennen, een uitgelezen plek om te genieten van de weidsheid en de stilte.”

Utrecht: Botshol

Route: Botshol
Afstand: 9,4 km
Start-/eindpunt: Werkschuur Botshol

Klaar voor een wandeling vol variatie? De wandelroute Botshol leidt je over dijken, door polders, langs weidevogelgebieden, wuivende rietlanden en moerasbos. Botshol is gevormd door de turfwinning. De brede legakkers, waar je overheen wandelt, herinneren aan deze tijd. Vergeet tijdens de wandeling niet naar boven te kijken. Er vliegt regelmatig een lepelaar of aalscholver over! Nog meer vogels zien? In Waverhoek (zuidelijke deel van de route) kom je ogen tekort! Afhankelijk van het seizoen zijn er kluten, grutto’s, tureluurs, kleine karekieten en heel veel andere water-, moeras- en rietvogels. Handig om te weten: om verstoring van broedende vogels te voorkomen is de wandelroute Botshol gesloten van 15 maart tot 16 juni. Afhankelijk van het jaargetijde, kunnen de paden drassig zijn. Trek je laarzen aan!

Tip van boswachter Olga Ekelenkamp: “Van januari tot augustus kun je in Botshol vreemde geluiden horen! Als je de wandeling vanaf de Zwarte Schuur start, dan moet je even op de tweede brug blijven staan. Vanaf hier zie je het moerasbos, waarin jaarlijks een kolonie aalscholvers broedt. De volwassen vogels maken lage keelgeluiden, terwijl de jongen luidruchtig kokken en kekkeren. Aalscholvers beginnen nogal vroeg met broeden, soms al in december. Dus wie weet heb je deze winter geluk en kun je al een aalscholverjong horen!”

Overijssel: Egheria

Route: Dassen Hendrik Pad
Afstand: 4,1 km
Start-/eindpunt: Pannenkoekhoes De Stroper

Het heuvelachtige landgoed Egheria ligt net buiten Oldenzaal. Vanaf De Stroper starten verschillende routes. Vooraf een route downloaden via onze  site is nog eenvoudiger. Neem bijvoorbeeld het Dassen Hendrikpad, vernoemd naar de man die naast de dassenburcht woonde. Dit slingerende bospad leid je naar de top van de Tankenberg. Van daaruit heb je een schitterend uitzicht, soms tot ver in Duitsland. Via akkertjes, het beukenlaantje en het oude boerenerf Middelkamp wandel je weer terug.

Tip van boswachter Simone Damhof: “Bovenop de Tankenberg staat een koepel op een kruising van energiebanen, leylijnen. Vroeger zou de tempel van de Germaanse godin Tanfana er hebben gestaan. In de koepel met je rug tegen de muur schijn je de energie te kunnen voelen. Het proberen waard!”

Noord-Holland: Zwanenwater

Route: Ontdek het Zwanenwater
Afstand: 5,8 km
Start-/eindpunt: Parkeerplaats Zwanenwater

Natuurgebied het Zwanenwater ligt in de Noord-Hollandse duinen nabij de kustplaats Callantsoog. Midden in het duingebied liggen de twee grootste natuurlijke duinmeren van West-Europa. Het uitzicht over deze meren is altijd anders. Iedere dag landen er diverse kleine vogeltjes, dobberen eenden in het eerste water en speuren zilverreigers naar voorbij zwemmende lekkere hapjes. In het voorjaar bouwen wel meer dan 75 soorten vogels hun nesten in het Zwanenwater. Vanaf juni bloeien de orchideeën met duizenden tegelijk, een grandioos gezicht en in het najaar vind je hier honderden paddenstoelen langs het pad. Kom eens kijken, het Zwanenwater is in elk seizoen een wandeling waard. Let op: leden van Natuurmonumenten mogen hier gratis wandelen, niet leden betalen € 3,- p.p.

Tip van boswachter Sophie van Amstel: “Beklim het uitzichtpunt langs de wandelroute. Kijk eens goed rond. Je staat hier midden tussen de twee duinmeren, in de verte het dorp Callantsoog en tussen de duinen door een klein stukje van de golvende zee.”

Zuid-Holland: Rotterdams platteland

Route: Ackerdijkse Plassen
Afstand: 6,6 km
Start-/eindpunt: Parkeerplaats Ackerdijkseweg

Vlak bij Rotterdam liggen de Ackerdijkse Plassen. Een belangrijk vogelgebied in Nederland dat, ondanks de druk van de Randstad, ruimte biedt aan veel bijzondere vogels. In het voorjaar broeden hier weidevogels en moerasvogels. Maar nu, in de koude maanden is dit het toevluchtsoord voor talloze wintergasten die er voor kiezen om de winter in Nederland door te brengen. Zo slapen er overdag duizenden smienten op de grote plas, zoekend naar rust en veiligheid. Op het moment dat ’s ochtends deze smienten neerstrijken in het gebied, vertrekken juist de duizenden kolganzen uit het water om in de graslanden in Midden-Delfland op zoek te gaan naar voedsel. Deze wisseling van de wacht is een prachtig tafereel. Vanuit de drie uitkijkposten langs de route komen nog tientallen andere soorten vogels voorbij. De skyline van de stad is nooit ver weg, dit levert prachtige beelden op.

Tip van boswachter Juriaan van Leeuwen: “Start deze wandeling zodra het licht begint te worden. Dan zie je ook nog eens rond de 40 zilverreigers hun slaapplaats verlaten. En vergeet je verrekijker niet, want als je de tijd neemt in uitkijkhut de Aalscholver, zie je misschien wel de ijsvogel voorbij flitsen!”

Zeeland: Zwaakse Weel

Route: Zwaakse Weel
Afstand: 4,2 km
Start-/eindpunt: Infopunt Zwaakse Weel

Vlak bij Goes ligt de Zwaakse Weel. Een van de grootste natuurgebieden in de ‘Zak van Zuid-Beveland’. Tijdens de wandelroute door dit natuurgebied ontdek je Zeeuwse natuur met de oude kreekrest de Zwake, akkertjes die op ouderwetse manier worden bewerkt met Zeeuwse trekpaarden en een hoogstamboomgaard waar je in het najaar fruit kunt plukken. De Zwake was vroeger een druk bevaren getijdenkreek tussen de Honte, de Westerschelde en het Veerse Gat. Tot de 15e eeuw was dit de verbinding voor scheepsverkeer tussen Middelburg en Antwerpen. Na de inpoldering is de Zwake deze functie verloren. Natuurmonumenten is de laatste jaren hard aan het werk om de natuur te herstellen en te herinrichten. Er leven nu bijzondere rietvogels zoals het baardmannetje, blauwborst en kleine karekiet. Ook zijn er jaarlijks meerdere broedpaartjes bruine kiekendieven en laat de groene specht met z’n ‘valse lach’ regelmatig van zich horen. Kenmerkend is het kleinschalige landschap met z’n hagen van mei- en sleedoorns die weelderig bloeien in het voorjaar. In het najaar doen grote groepen kramsvogels en koperwieken zich tegoed aan de knalrode bessen.

Tip van boswachter Paul Begijn: “De Zak van Zuid-Beveland geldt als een van de laatste bolwerken van de steenuil. Met name in de wintermaanden laat de steenuil zich regelmatig zien in een van de wilgenbomen in de bocht van Zwaakse Weel vlakbij de vissteiger. Rustend vanaf een tak of een van de knotten houdt hij zijn omgeving goed in de gaten.”

Limburg: Kempen~Broek

Route: De Krang
Afstand: 11,7 km
Start-/eindpunt: Kerkplein Swartbroek

Natuurgebied Kempen~Broek, op de grens van Noord-Brabant, Limburg en België, is van oorsprong een nat gebied. Een laagte waarin grote en kleine beken door moerassen hun weg naar de Maas zochten. Door de natte natuurgebieden weer met elkaar te verbinden, ontstaat er hier een robuuste klimaatbuffer. Door de maatregelen kan Kempen-Broek na extreme regenval het neerslagoverschot langer vasthouden. De route start bij de kerk in het dorpje Swartbroek, (Swartbrook in het Limburgs). Het dorp Swartbroek dankt zijn naam aan ‘zwart moeras’. Een broek is een moerasland dat door allerlei houtgewassen wordt overwoekerd. De bladeren van die gewassen bedekken de bodem van het water waardoor het zwart lijkt. Het natuurgebied bestaat uit akkers, moeras, loof- en naaldbossen, graslanden en vennen. Kijk tijdens de route ook regelmatig achterom, je ziet de hoogteverschillen dan extra goed.

Tip van boswachter Yvonne van Moll: “Pak op het vlonderpad zeker even de afslag naar het vogelkijkscherm. Het Roukespeelven ligt er verstild bij in de winter, met een beetje geluk zie je hier overwinterende wintertalingen en slobeenden.”

Download de app

Wil je één van deze routes lopen, download dan de app NatuurRoutes van Natuurmonumenten. De app is gratis te downloaden. Zoek op het gebied van je keuze en klik door naar de route. De eerste routes kun je gratis downloaden, daarna kun je kiezen voor een abonnement op de app, of om lid te worden van Natuurmonumenten. Leden en abonnees hebben onbeperkt toegang tot alle ruim 340 routes in de app.