Jolanda (38) is hoogbegaafd: ‘Ik was het liever niet geweest’

11 augustus 2022

Op school viel ze helemaal niet op met haar prestaties. Sterker nog: Jolanda Westra (38) was een onzichtbaar kind dat precies deed wat er van haar werd verwacht. Nu blijkt dat ze net als haar dochter hoogbegaafd is, vallen alle puzzelstukjes op de plek. ,,Eerlijk? Ik was het liever niet geweest.’’

Jolanda: ‘’Mensen denken vaak dat iedereen die hoogbegaafd is een universitaire opleiding heeft afgerond en een topfunctie bekleedt binnen een bedrijf. Helaas is dat niet altijd het geval. De waarde die een hoogbegaafd persoon brengt in een organisatie, wordt vaak niet gezien. Het komt regelmatig voor dat ze in de ziektewet zitten of leven van een uitkering. Dat is denk ik ook direct het grootste misverstand. Want het is niet makkelijk om hoogbegaafd te zijn. Integendeel.

Foutloze toets

De eerste verrassing was in groep 8. Om te bepalen welk niveau je ging volgen op de middelbare school, werd er een Cito-toets afgenomen. Die had ik klaarblijkelijk zó goed gemaakt, dat iedereen compleet verbaasd was. Niet zo gek, want ik was altijd een vrij onzichtbaar kind, paste me gemakkelijk aan en ik deed precies wat er van me werd verwacht. Het gevolg: ik werd niet gezien voor wie ik was. Dat zorgde er ook voor dat ik tijdens mijn basisschooltijd helemaal niet opviel in mijn prestaties. Ik was gewoon een gemiddelde leerling. Niks bijzonders. In groep 8 meldden mijn ouders me daarom aan voor de mavo, daar ging immers onze hele familie naartoe. Het was mijn middelbare school die na mijn Cito-score contact met hen zocht en aangaf dat ik eigenlijk op het atheneum thuishoorde. Op twee puntjes na had ik de toets foutloos gemaakt. Na wat wikken en wegen gingen mijn ouders overstag met de woorden: ‘Oké, we zien wel hoe het gaat’.

Telkens weer hetzelfde kunstje

Het gekke is: ook op de middelbare school waren mijn prestaties niet uitzonderlijk, in tegenstelling tot het stereotype beeld dat men doorgaans heeft van een hoogbegaafde. Wel doorliep ik de Havo op mijn sloffen. Het kostte me totaal geen moeite. Maar dat ik weleens hoogbegaafd kon zijn, kwam bij niemand op. Van bepaalde kinderen in de klas was het duidelijk dat ze bovenmatig slim waren. Die haalden altijd goeie cijfers en mochten extra werk doen. Dat was bij mij niet het geval. Ik was overigens wel een heel gevoelig kind, trok me dingen heel erg aan. Het moment waarop ik pas écht vast begon te lopen, was in de tijd dat ik van baan naar baan hopte. Ieder jaar solliciteerde ik naar een andere functie binnen een bedrijf omdat ik uitgekeken was op mijn werk. Op die manier zocht ik nog een beetje uitdaging. Maar eigenlijk deed ik overal hetzelfde kunstje: ik keek hoe men werkte, bedacht oplossingen hoe het beter kon, die vervolgens werden doorgevoerd, en ging daarna op zoek naar een andere plek.

‘Hoogbegaafden staan anders in de wereld’

Alleen los je daar niks mee op. Misschien zijn twee fulltimebanen wat voor mij, dacht ik nog. Maar ook dat hielp niet. Ik deed mijn kunstje gewoon dubbel. Uiteindelijk heeft het erin geresulteerd dat ik thuis kwam te zitten met een zware burn-out. Tenminste, dat dacht ik. Achteraf gezien was het een bore-out. Ik werd niet gestimuleerd in mijn werk en was letterlijk ziek van verveling. Ik was mezelf zó kwijtgeraakt. Wie ben ik nou eigenlijk, waar pas ik wél?, waren vragen die door mijn hoofd schoten. Wat vind ik leuk en wat kan ik goed? Ik kwam erachter dat dit eigenlijk mijn hele leven al aan de gang was. Ik draaide mee in de maatschappij zoals-ie was, maar paste er helemaal niet tussen. Als kind conformeerde ik me zodanig aan mijn omgeving, dat ik mijn eigen identiteit niet goed kende. Denken mensen aan hoogbegaafdheid, dan is intelligentie vaak het eerste wat bij ze opkomt. Maar het is zoveel meer dan dat. Het heeft ook te maken met anders voelen, denken en ervaren. Hoogbegaafde mensen staan heel anders in de wereld. Toch kwam het destijds nog steeds niet in me op dat dit weleens aan de hand kon zijn. Totdat ik er een aantal jaren geleden door mijn dochter meer over ben gaan lezen.

Puzzelstukjes

Wat ik aan haar merkte? Dat ze een heel sterke eigen wil had. De standaard opvoedingsadviezen werkten niet bij haar. Als ik zei: ‘Dat en dat mag niet’, dan deed ze het toch. Ze wilde checken of het wel klopt wat mama zei. Ook doorzag ze alles. Als ik qua opvoeding iets uitprobeerde, dan had ze het direct door. Alles werkte één keer en daarna niet meer. Achteraf gezien stelde ze ook wel heel bijzondere vragen op al heel jonge leeftijd. Maar ik had geen vergelijkingsmateriaal en voor ons was dat ‘gewoon’.
Ook ik had mijn eigen beeld van hoogbegaafdheid. Dat was toch echt wat anders, was mijn idee. Maar toen ik er meer en meer over ben gaan lezen, vielen alle puzzelstukjes op z’n plek. Niet alleen bij haar, maar ook bij mijzelf, ik ontdekte dingen waar ik werkelijk nooit bij had stilgestaan. Gek, hoe dat kwartje ineens valt. Naast dat ik opluchting voelde, was het ook lastig. Je zit toch in een soort van rouwproces, neemt afscheid van degene die je dacht te zijn en leert jezelf opnieuw kennen vanuit het perspectief van hoogbegaafdheid. En je gaat denken: waarom heeft niemand dit ooit eerder gezien? Hoe was mijn leven verlopen als het wel bekend was, was ik dan ook zo vastgelopen?

Openbaring

Op een gegeven moment besloot ik naar een bijeenkomst voor hoogbegaafden te gaan. Superspannend. Toch voelde ik me er vanaf de eerste seconde helemaal thuis. Ik was die middag een compleet ander mens, heel anders dan dat ik in mijn eigen omgeving ben. Oftewel: mezelf. Soms kun je jezelf heel mooi aanpassen, maar de diepgang en snelheid van communiceren met gelijkgestemden geeft mij voeding en energie. Dan kan ik pas echt zijn wie ik ben. Ben ik in gesprek met mensen met een andere frequentie, dan kost het me juist energie. Die middag was zo’n openbaring, dit gunde ik anderen ook. Mijn missie om hoogbegaafden met elkaar in contact te brengen werd geboren. Ik had al een eigen coachingspraktijk en begeleidde mensen die hoogsensitief zijn. Na die bijeenkomst besloot ik me heel specifiek op hoogbegaafden te gaan richten. Daar voel ik me het fijnst bij. Met deze mensen communiceer ik immers op dezelfde frequentie.

Faalangst

Ik begeleid mijn klanten bij hun ontwikkelingsproces. Van jongs af aan word je geconditioneerd. Je past je aan waardoor je jezelf kwijtraakt. Mijn expertise ligt bij zelfkennis, ontwikkeling en het leven vanuit je hart. Ik gebruik daarvoor onder andere de kerntalentenanalyse: een wetenschappelijke persoonlijkheidsanalyse die de complexiteit van een hoogbegaafde aan kan. We werken ook aan bewustwording en kijken samen hoe iemand de mooiste versie van zichzelf kan worden. Vanuit het hart in plaats vanuit het hoofd. Hoogbegaafde mensen zijn namelijk heel erg ontwikkeld in hun brein, het hoofd is altijd aanwezig. Daar probeer ik meer balans in te krijgen. Vaak krijg ik de vraag van klanten of ze zich moeten laten testen op hoogbegaafdheid. Dat kan, zeg ik dan, want het kan goed zijn voor je zelfvertrouwen. Maar het is ook een momentopname. Ben je hoogbegaafd, dan heb je gek genoeg vaak te maken met faalangst. En zo’n onderzoek wordt onder tijdsdruk afgenomen. Daarnaast kunnen er allerlei omstandigheden meespelen. Misschien ben je ziek, zit je niet lekker in je vel of heb je net ruzie gehad met iemand, allemaal dingen die ervoor kunnen zorgen dat je niet goed uit de verf komt. Maar dat betekent niet dat je niet hoogbegaafd bent.

Gelijkgestemden

Op de vraag of ik liever wel of niet hoogbegaafd ben, zou ik zeggen: liever niet. Het is niet makkelijk en je voelt je nergens helemaal op je plek. Daarom vind ik het zelf heel belangrijk om me te kunnen spiegelen aan gelijkgestemden. Dat is mijn eerste advies voor mensen die ook hoogbegaafd zijn of een kind hebben dat het is. Zoek mensen op die hetzelfde ervaren. Die net als jij snel en creatief denken en intens leven. En dat is vrij lastig, want je praat over maar twee procent van de bevolking. Met mijn praktijk probeer ik daar mijn steentje aan bij te dragen door verschillende groepsactiviteiten te organiseren. Door je te verbinden met gelijkgestemden, kom je meer in balans. Ik verkeer nu in twee verschillende omgevingen die mij heel mooi in balans houden. En ook: lees veel boeken en zoek een professioneel begeleider die je kan bijstaan tijdens het hele proces. Je hoeft dit niet alleen te doen. Je leven lang blijf je uitdagingen tegenkomen die ervoor zorgen dat je kunt groeien in je ontwikkelingsproces. Het is dan fijn om iemand te hebben die een stukje met je meeloopt.
Hoe het nu met mijn dochter is? Zodra ze naar school ging, werd het al duidelijk dat ze niet past in ‘het (school)systeem’. Dat resulteerde erin dat we al jaren op zoek zijn naar een geschikte plek voor haar om onderwijs te volgen. Ze start binnenkort op school nummer vier, terwijl ze pas tien jaar oud is. Hopelijk komt ze hier eindelijk tot bloei.’

Meer informatie vind je op: www.begaafdinbalans.nl

Tekst: Elke Agten
Foto: Alwin Koops Fotografie

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.