Daniëlle: ‘Maakten we nu echt ruzie over een hálve graad?’

9 november 2023

Daniëlle (40) wil best de thermostaat wat lager zetten vanwege de hoge energieprijzen. Maar het koude-regime dat haar man Maurits hanteert, gaat veel verder. ‘Het is hem nooit genoeg. Mijn bijdrage merkt hij niet eens op.’

“Twee truien. Twéé. En een vest. En dan nog onder een deken op de bank. Zo zit ik ’s avonds tegenwoordig televisie te kijken. Ik heb nog net geen skipak aan. Voornamelijk omdat ik geen skipak heb, anders had ik het wel gedaan, lekker demonstratief. Al denk ik niet dat het veel zin heeft. Ik kan demonstreren wat ik wil, maar mijn man Maurits is een energierekening-fetisjist geworden. Niet meer vatbaar voor mijn argumenten.
Net als bij veel anderen zijn ook bij ons de energiekosten flink gestegen. We hebben een jarendertighuis, hartstikke sfeervol, maar slecht geïsoleerd. Sinds we het kochten, nu vijftien jaar geleden, hebben we wel iets aan verduurzaming gedaan, maar het kon beter. Zo hebben we driedubbel glas, maar bijvoorbeeld geen warmtepomp. Mijn zus heeft een duurzaam, goed geïsoleerd nieuwbouwhuis. Prachtig, maar ik weet nog dat Marco en ik er voor het eerst kwamen en achteraf tegen elkaar zeiden: wat sfeerloos! Nee, dan ons fijne huis met woonkamer en suite, scheve hoekjes, een klemmend raam en plafondornamenten. Die ornamenten zijn nog steeds fantastisch hoor, maar ik benijd mijn zus inmiddels wel om haar energierekening. Die is nog geen tweehonderd euro per maand. Wij betalen veel meer, voor een huis dat half zo groot is.”

Twintig tochtstrips

“Toen de eerste tekenen kwamen dat energie weleens veel duurder kon worden, dacht ik: dat zal wel loslopen. Dat denk ik namelijk heel vaak, ik ben niet makkelijk bezorgd te krijgen. Maurits wel, die was meteen in de stress door alles wat hij op het nieuws hoorde. ‘We moeten verduurzamen, Daan’, zei hij en ik knikte, want hoe kan je daar nou op tegen zijn? Wist ik veel dat hij meteen overal offertes zou opvragen en wekenlang iedere avond achter zijn laptop zou zitten. Onze gesprekken gingen echt alleen nog maar over de meest ingewikkelde technische constructies om energie te besparen. Ik ben totaal niet technisch aangelegd, dus ik kon ook niet echt zinnig antwoord geven.
Dat irriteerde Maurits duidelijk. We kregen er zelfs ruzie over, en daarna besloot hij dat hij blijkbaar alleen stond in zijn strijd. Nog steeds zat hij elke dag te zoeken naar manieren om energie te besparen, maar hij deelde het niet meer met mij. Toen hij uiteindelijk concludeerde dat grote technische innovaties op dit moment onbetaalbaar zijn, besloot hij het te zoeken in details waarmee we, volgens hem, veel energie kunnen besparen. Hij kocht wel twintig tochtstrips en zag er als een dictator op toe dat iedere kier daarmee werd afgedekt. Er hangt nu een spuuglelijke lap stof voor de voordeur om de kou te weren. Ik had gepleit voor een mooi gordijn, maar dat was een paar honderd euro. Van de regen in de drup, vond Maurits en daar heeft hij ook wel gelijk in.”

Winkelverbod

“We hebben, vind ik, echt wel samen gekeken naar manieren om de warmte vast te houden en om het energieverbruik omlaag te brengen. Goed voor het milieu, maar natuurlijk voornamelijk vanwege de kosten. Achthonderd euro per maand, het is gewoon niet leuk meer, terwijl we heus niet slecht verdienen. Toen we ons nieuwe maandbedrag van de energiemaatschappij te horen kregen, schrokken Maurits en ik ons kapot. We waren echt even flink van slag: hoe gaan we dit dóén? Bezuinigen, vond ik, en ik legde mezelf een winkelverbod op. Dat scheelt eerlijk gezegd zo een paar honderd euro in de maand. Ik heb een kast vol kleren en onze kinderen zijn tien en twaalf – die groeien natuurlijk wel, maar ze hoeven echt niet elke maand een nieuwe broek. Verder ga ik voor boodschappen vaker naar de budgetsupermarkt en bestellen we minder eten. Geen zin om te koken? Jammer dan! Het scheelt geld om zelf wat klaar te maken, dus doe ik dat.
Ik vind dus dat ik ook mijn best doe om de gestegen kosten te ondervangen. Daarnaast doe ik van alles om het energieverbruik terug te brengen. Ik douche minder lang – maar wel elke dag, ik word écht niet wakker als ik ’s ochtends niet onder de douche ga.  Bovendien sport ik veel. Maurits vindt dat ik op de sportschool moet douchen, dan kost het ons niets. Maar ik kan alleen sporten op de piekmomenten als het daar heel druk is, en de douches zijn echt vies. Nou en, zegt hij, alles voor de besparingen.
Dat is sowieso zijn motto geworden: alles voor de besparingen. We doen veel waar ik achter sta. Korter douchen dus, ook de kinderen. De thermostaat stond hier altijd op 21 – en als ik eerlijk ben: als Maurits weg was ook weleens op 22 – maar met 19 graden kun je ook best leven, heb ik ontdekt. Een dikkere trui doet wonderen. Dat zeg ik ook tegen de kinderen als ze klagen dat het op hun kamers te koud is. Eerst een laagje extra aan. Als je het dan nog koud hebt, kunnen we altijd nog over de verwarming hebben. Zolang het 19 graden blijft, hoor ik ze er dan niet meer over. Ook zetten we de verwarming ’s avonds eerder lager, gaan we vroeger naar bed omdat de warmte van het dekbed gratis is en laat ik geen lichten branden in ruimtes waar ik niet ben – dat laatste klinkt logisch, maar eerlijk gezegd vergat ik dat soms wel. Nu niet meer, ik ben me veel bewuster geworden van wat energie kost.”

Giftig

“Dat is leuk, vindt Maurits, maar het is wat hem betreft bij lange na niet genoeg. Sterker nog, mijn bijdrage merkt hij niet eens op. Hij is alleen maar bezig met minder, minder, minder. Natuurlijk heb ik ook geen zin om te veel geld aan energie uit te geven, maar Maurits gedraagt zich alsof we onder de armoedegrens leven. Hij heeft een app op zijn telefoon geïnstalleerd, en op de mijne, waarmee we realtime ons energieverbruik kunnen bekijken. Als ik douche, kijkt hij op die app. Het is gebeurd dat hij vond dat ik het maximale gebruik had bereikt en dat hij naar boven riep dat het genoeg was geweest. Ik had mijn haren nog niet eens uitgespoeld!
Op zulke momenten word ik zó giftig dat ik echt mijn best moet doen om niet te ontploffen. Me inhouden lukt niet altijd, we hebben er vaak genoeg woorden over gehad. ‘Ik werk toch ook!’ roep ik dan vaak, terwijl ik het verschrikkelijk vind dat ik dat argument moet inzetten, het argument van mijn eigen inkomen. Over werk gesproken: soms werk ik vanuit huis en dan vindt Maurits dat ik bij mijn werkgever energiecompensatie moet aanvragen. Compensatie, hoe verzin je het! Omdat ik op die dag geen energie op kantoor verbruik, en dus minder kost, maar thuis de verwarming wel aan moet. Alsof ze op kantoor denken: o, Daniëlle is er niet, dan kan de cv op kantoor wel een tandje lager. Mijn manager ziet me aankomen, die vindt het thuiswerken juist een soort voorrecht. Bij het idee dat ik compensatie zou vragen, zak ik al door de grond van schaamte. Maar Maurits is er zó lang over door gegaan dat ik heb gezegd dat ik het onderwerp heb aangekaart, maar dat het antwoord nee was. Hoogst verontwaardigd was hij, en hij vindt dat ik maar op kantoor moet gaan werken elke dag. Kan de verwarming lekker op vijftien graden blijven thuis.’

Ondergrens

‘Vijftien graden is sowieso zijn favoriete temperatuur in huis, ook als we er wel zijn. Inmiddels heb ik mijn ondergrens op achttien graden gesteld en daar is hij morrend mee akkoord gegaan, al probeert hij nog bijna elke dag om de thermosstaat op zestien of vijftien te zetten. Ons huis is niet fantastisch geïsoleerd, dus de temperatuur zakt al snel als het buiten koud is. Ik zie zelfs schimmel ontstaan op de kozijnen omdat het continu te koud en te vochtig is in huis. Laatst had ik de verwarming een halve graad omhoog gesmokkeld: achttienenhalve graad. Nou, alsof ik was vreemdgegaan, zo boos was Maurits. Die achttien graden van mij was al luxe, en dan nog wat erbij ook?! Ik klapte helemaal dicht. Stonden we hier nu echt ruzie te maken over een hálve graad? Maurits en ik, die bekend staan om ons vermogen om ons niet al te druk te maken, onze relativering, onze positieve levensinstelling? Ja dus.
Achteraf hadden we het erover. Ik zei eerlijk dat ik Maurits niet herkende als mijn lieve, gezellige echtgenoot met wie ik altijd kan lachen. De energiedictator die hij nu is, werkt me op mijn zenuwen. Als we ons verbruik wat omlaag kunnen brengen en we bezuinigen een beetje op andere zaken, dan valt het maandbedrag heus wel op te brengen. Vervelend, maar het is niet anders, laten we er geen halszaak van maken. Maurits op zijn beurt zei dat het hem niet alleen om het geld gaat, maar dat hij me gewoon heel nonchalant vindt en dat hem dat irriteert. En dat hij het vervelend vindt dat iets wat voor hem belangrijk is, mij niet interesseert. Daar werd ík natuurlijk weer boos over. Het interesseert me wel degelijk en dat laat ik ook zien. Maar het gegeven dat hij vindt dat ik maar onder een dikke deken moet zitten bibberen omdat hij een principekwestie van de thermosstaat maakt, gaat me echt te ver.”

Thermoboxershort

“Uiteindelijk gaat het natuurlijk maar deels om geld, dat heb ik inmiddels wel door. Het gaat vooral ook over het voldoen aan verwachtingen, elkaars mening respecteren en teamgevoel. Allebei missen we momenteel bij de ander van alles: ik begrip voor het feit dat ik als hardwerkend mens niet in een huis van vijftien graden wens te leven, hij een medestander voor zijn – in zijn ogen – goedbedoelde acties om slimmer met ons geld om te gaan. Hoewel ik dat weet en ook echt probeer rekening met Maurits te houden, moet ik zeggen dat mijn geduld niet groter wordt als ik bibber van de kou. Dat hij als ‘cadeautje’ een thermoshirt voor me had gekocht, stemde me niet veel gezelliger. En zijn thermoboxershort, overgehouden aan een vakantie naar Lapland van jaren geleden, vind ik ook niet bepaald het toppunt van sexy. Maar daar zeg ik niets over. Maurits was namelijk erg blij dat hij zich had herinnerd dat we op zolder nog een hele doos met kleren hadden die voor min dertig geschikt zijn. ‘Tip van Leon!’ riep hij toen hij ermee naar beneden kwam. Ik had geen idee wie Leon was, maar die bleek net als Maurits zelf lid te zijn van een WhatsApp-groep waarin tips voor besparing worden gedeeld. Geen grap. Mensen – voornamelijk mannen – die elkaar via via kennen, appen dagelijks met elkaar over energiebesparing.
‘Vroeger appten wij elkaar nog weleens spannende berichten’, zei ik laatst. ‘Of een foto van onszelf in ondergoed.’ De grap ging aan Maurits voorbij. Ik denk dat hij nu een rolberoerte zou krijgen als ik een foto stuur van mezelf in ondergoed. Daar moeten minstens zes lagen thermo overheen.”

Tip van de redactie

Het hulp- en werkboek Crisis. Wat te doen? sleept je door de crisis door visie, nieuwe inzichten, praktische oefeningen en humor. Met gouden tips voor wat je moet doen om je geldzaken op orde te krijgen en te houden. Voor meer informatie klik op onderstaande button.

Tekst: Mariëtte Middelbeek. Om privacyredenen zijn de namen van de geïnterviewden gefingeerd. De echte namen zijn bekend bij de redactie.​​​​​​