Hallucinaties en verlammingen in je slaap: dit moet je weten

31 maart 2016

In de Vriendin van deze week praat Aukje over de hallucinaties en verlammingen in haar slaap. Wij leggen uit wat het zijn, hoe deze stoornissen ontstaan en wat je ertegen kunt doen.

In de Vriendin van deze week praat Aukje over de hallucinaties en verlammingen in haar slaap. Wij leggen uit wat het zijn, hoe deze stoornissen ontstaan en wat je ertegen kunt doen.

Aukje (24) heeft al lange tijd last van verschillende slaapstoornissen. Daardoor is ze chronisch moe en kan ze niet werken. Meer over haar slaapproblemen lees je in het interview.

Hallucinaties in je slaap

Slaaphallucinaties, oftewel hypnagoge hallucinaties, zijn hallucinaties die optreden tijdens het in slaap vallen of het ontwaken. Je ontwaakt deels, ziet dingen die er niet zijn en ervaart de hallucinaties als levensecht. Meestal gaat het om bedreigende beelden of sensaties die je kunt zien, horen en/of voelen en die extreme angst oproepen. Je bent er bijvoorbeeld van overtuigd dat er iemand in je slaapkamer staat. Je ziet een deur opengaan. Je hoort stemmen, geklop of voetstappen. Je voelt een stekende pijn of hebt gewrichtspijnen… De duur van een hallucinatie varieert van een minuut tot tien minuten. Tijdens een hallucinatie zijn de ogen meestal geopend en soms wordt er hard geschreeuwd.

Verlammingen in je slaap

Tijdens de remslaap is het normaal dat er verlamming van je spieren optreedt; alleen je oogspieren, hart en longen zijn dan nog actief. Deze verlamming voorkomt dat je in je slaap bewegingen en handelingen uit je dromen echt gaat uitvoeren en je misschien zou bezeren. Normaal gesproken merk je niks van deze verlamming. Maar bij een slaapverlamming ben je je van de verlamming bewust: je bevindt je tussen waak- en slaaptoestand, bent deels ontwaakt en realiseert je daardoor dat je je niet kunt bewegen. Dat kan zeer beangstigend zijn. Zo kun je bijvoorbeeld het gevoel hebben naar beneden te vallen of omhoog getild te worden.

Heb jij vaak plafonddienst? Probeer dan deze vijf tips voor een goede nachtrust

Hoe ontstaat het?

Hypnagoge hallucinaties komen vaak voor bij slaapstoornissen als slaapapneu (waarbij je ademhaling tijdens het slapen stokt) en narcolepsie (waarbij je overdag telkens in slaap kunt vallen). Ze kunnen ook uitgelokt worden door stress, drugsgebruik of bepaald medicijngebruik. Sommige onderzoekers zeggen dat hypnagoge hallucinaties worden veroorzaakt door het niet goed kunnen ‘afsluiten’ van de hersenen, terwijl het lichaam al in slaap valt. Wat betreft slaapverlammingen: mensen die kampen met slapeloosheid zijn hier gevoeliger voor. Een paar nachten niet slapen of chronische stress vergroot de kans op slaapverlamming. Ook mensen met een paniekstoornis of die (manisch) depressief zijn hebben een verhoogd risico. 

Wat kun je ertegen doen?

Het hebben van hallucinaties en verlammingen in je slaap klinkt beangstigend, maar er zijn een paar dingen die je ertegen kunt doen. Als het lukt om de paniek onder controle te houden, kun je vaak toch een arm of een been bewegen, en daarmee sneller uit de hypnagoge toestand komen. Vaak ontstaat er direct een nieuwe hallucinatie zodra je weer in slaap valt. Om dit te voorkomen kun je proberen een tijdje wakker te blijven. Verander op z’n minst van slaappositie: rol bijvoorbeeld van je zij naar je rug. Als je veel hinder ondervindt van de hallucinaties – soms zijn mensen bijvoorbeeld extreem bang om te gaan slapen en ontstaat er een slaaptekort – worden soms medicijnen voorgeschreven, vaak een antipsychoticum.

Wil je nog meer weten over slapen? Wij delen tien weetjes over jouw nachtrust