Zjos: ‘Ik wil af van het slechte stempel; autisme is niet erg’

1 januari 2019

Zjos Dekker (22) noemt zichzelf ‘de leukste autist van Twitter’. Ze bericht vrijwel dagelijks openhartig over haar leven. “Over autisme bestaan veel vooroordelen en ik zie het als een van mijn doelen die te ontkrachten.”

Zjos Dekker (22) noemt zichzelf ‘de leukste autist van Twitter’. Ze bericht vrijwel dagelijks openhartig over haar leven. “Over autisme bestaan veel vooroordelen en ik zie het als een van mijn doelen die te ontkrachten.”

Zjos: “Ik ben als jongste opgegroeid in een gezin van vier kinderen. We hadden niet veel geld, we kregen wel heel veel liefde. We werden open minded opgevoed; alles was mogelijk, behalve haten. Mijn broer en zus hadden allebei de diagnose autisme. Met mij was niets aan de hand, zo dachten mijn ouders. Ik leek heel erg op mijn moeder en die bestempelde zichzelf als normaal, dus moest ik dat ook wel zijn.

In groep acht werd ik toch maar eens onderworpen aan wat testen. Ik bleek dyslexie, dyscalculie en een disharmonische intelligentieprofiel te hebben. Op taalgebied scoorde ik uitmuntend, hoogbegaafd zelfs. Maar op gebied van ruimtelijk inzicht was ik laagbegaafd. Ik mocht ook drie wensen doen. Ik wenste dat mijn broer en zus geen autisme hadden, dat mijn tante geen reuma meer had en ik wilde wereldvrede. Daarmee was het duidelijk: ik dacht aan anderen en niet aan mezelf, ik kon dus onmogelijk een autist zijn.”

Depressie
“Ik was een ster in me aanpassen. Mijn broer en zus kregen op school veel begeleiding, dat had ik niet nodig. Ik doorliep probleemloos het vmbo en stroomde door naar het mbo, waar ik een theateropleiding volgde. Daar kreeg ik voor het eerst paniekaanvallen. De huisarts constateerde een gegeneraliseerde angststoornis; ik was overal bang voor. EMDR-therapie zou mij kunnen helpen. Ik moest een trauma verwerken uit mijn jeugd, een trauma dat er helemaal niet was. Ik had al snel door dat dit niets zou helpen en besloot het zelf maar op te lossen.

De angst verdween niet en ik raakte depressief. Op mijn zeventiende kwam ik bij de GGZ terecht. De psycholoog die ik bezocht vroeg of ik zeker wist dat ik geen autisme had. ‘Ja, dat weet ik zeker’, zei ik resoluut, dat was bij het testen in groep acht immers gezegd. Ze twijfelde en stond erop dat ik me nog een keer liet onderzoeken. Ik bleek Asperger, adhd én een depressie te hebben. Ik stopte direct met mijn opleiding en daarmee verviel mijn toekomstperspectief. Het ging vanaf dat moment alleen maar slechter met me, ondanks het feit dat ik antidepressiva kreeg.”

‘Ik wilde hun levens niet verpesten. Ik moest door’

Intens verdrietig, maar ook boos
“Op 27 september 2014 liep ik met mijn toenmalige vriendje Timon in het dorp. Mijn moeder belde, Timon nam jolig op: ‘Met de secretaresse van Zjos!’ Ik zag hem meteen schrikken. ‘We moeten naar huis, Lowie is dood’, zei hij. Mijn broer had zelfmoord gepleegd. Ik had er geen seconde rekening mee gehouden dat hij dat zou doen. In eerste instantie dacht ik aan een ongeluk. Of alcoholvergiftiging. Maar hij had thuis zelfmoord gepleegd. Toen we thuiskwamen en ik mijn vader zag huilen, wist ik dat het echt was.

Ik was intens verdrietig, maar ook heel boos. Lowie had met zijn keuze voor zelfmoord mijn kans om ooit uit het leven te stappen weggenomen. Eén kind dat overlijdt, is voor ouders misschien nog wel te behappen. Maar dat twee kinderen zelfmoord plegen, is echt niet te doen. Ik wilde hun levens niet verpesten. Ik moest door.”

Lieve reacties
“We zijn in de week voor de uitvaart heel dicht bij Lowie gebleven en dat heeft voor mij de angst voor de dood weggenomen. Ik vond het niet meer eng. Lowie had in zijn afscheidsbrief uitgelegd waarom hij de keuze had gemaakt om uit het leven te stappen. De chaos en storm in zijn hoofd waren te groot geworden.

Ik weet nog dat ik op Twitter plaatste dat Lowie dood was: ‘Vandaag is onze broer overleden. Hij heeft gestreden als een leeuw. Maar soms gaat het niet meer. Ik hou van je.’ Ik kreeg alleen maar lieve reacties. Ik twitter sinds 2009, toen nog niet over mijn depressie of autisme. Ik ben altijd heel open over mijn leven, dus dat ik dat wel ging doen toen het begon te spelen, was voor mij niet meer dan logisch.

Verreweg de meeste reacties zijn positief. Er zijn door mijn berichten mensen naar de huisarts gestapt. Of ze laten mij weten dat ze hun depressieve partner door mij beter begrijpen. Daar doe ik het voor. Ik krijg ook elke week wel een keer te horen dat ik misschien maar beter zelfmoord kan plegen, net als mijn broer, dat houd je helaas niet tegen.”

Dit verhaal komt uit Vriendin 1. Meer over Zjos lees je op haar Twitter-account.